تشدید سانسور و محدودیت آزادی بیان؛ طالبان برای خبرنگاران کارت صادر می‌کنند

مرکز خبرنگاران افغانستان صدور کارت خبرنگاری را زمینه‌ساز فشار و کنترل بیشتر طالبان بر خبرنگاران خواند

خبرنگاران در افغانستان پس از سلطه طالبان از آزادی عمل در پخش و نشر اخبار برخوردار نیستند-WAKIL KOHSAR/AFP

در ادامه افزایش محدودیت‌ها علیه زنان و آزادی بیان در افغانستان، وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان اعلام کرد که طرح ثبت‌نام و صدور کارت برای خبرنگاران در سراسر کشور در دست اقدام است و قرار است هویت همه خبرنگاران در وزارت اطلاعات و فرهنگ ثبت شود.

این طرح که بیشتر شبیه صدور مجوز کار برای خبرنگاران است، واکنش‌هایی را در جامعه رسانه‌ای افغانستان برانگیخته است. مرکز خبرنگاران افغانستان، شامگاه پنجشنبه، با انتشار بیانیه‌ای با این تصمیم طالبان مخالفت کرد و آن را زمینه‌ساز اعمال فشار و سانسور بیشتر خبرنگاران خواند.

این مرکز مدعی شد که ثبت‌نام و صدور کارت برای خبرنگاران، در صلاحیت وزارت اطلاعات و فرهنگ نیست و با قانون رسانه‌های همگانی افغانستان که طالبان ظاهرا آن را پذیرفته‌اند، مغایرت دارد.

در این بیانیه آمده است: «در این قانون [قانون رسانه‌های همگانی]، درباره نیاز به ثبت‌نام خبرنگاران و ارائه کارت خبرنگاری از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ یا سایر ادارات که زمینه‌ساز نظارت بر کار آنان باشد یا به خاطر رسیدگی به مشکلات آن‌ها، هیچ ماده قانونی وجود ندارد.» این مرکز تاکید کرده است: «اجرای چنین طرحی استقلال کاری خبرنگاران و رسانه‌های آزاد را زیر سوال می‌برد و زمینه فشار بیشتر بر خبرنگاران و نظارت فراقانونی بر کارکرد آنان را فراهم می‌کند.»

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

طالبان در بیانیه‌ای که درباره این طرح منتشر کردند، هدف از این کار را رسیدگی به مشکلات خبرنگاران عنوان کرده‌اند. در این بیانیه آمده است: «خبرنگاران می‌توانند هر زمانی که با مشکل مواجه شدند از طریق شماره تماسی که به‌طور شبانه‌روزی فعال است، تماس بگیرند و مشکلشان را مطرح کنند تا با آنان همکاری صورت گیرد.» بر اساس این بیانیه، این کارت خبرنگاری دارای بارکد و قابل‌شناسایی در دستگاه‌های الکترونیکی است و سبب می‌شود کارت در وب‌سایت وزارت اطلاعات و فرهنگ نمایش داده شود.

وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان در مورد این‌که چه کسانی واجد شرایط دریافت این کارت‌اند و بر اساس چه معیارهایی این کارت توزیع می‌شود، یا این‌که این وزارتخانه اطلاعات مربوط به خبرنگاران را چگونه دریافت می‌کند، جزئیات بیشتری ارائه نکرده است.

مرکز خبرنگاران افغانستان گفت این طرح را پیش‌ازاین، ملا خیرالله خیرخواه، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ طالبان و نمایندگان اداره استخبارات (اطلاعات)، وزارت‌های امور داخله، امربه‌معروف و نهی از منکر و امور خارجه طالبان در فروردین سال جاری مطرح  کرده بودند.

طالبان در نخستین ماه‌های به قدرت رسیدنشان در افغانستان اعلام کردند که قانون رسانه‌های همگانی این کشور را پذیرفته‌اند و بر اساس آن رفتار خواهند کرد. به نظر می‌رسد این کار بیشتر به این دلیل انجام شد که طالبان به جامعه جهانی نشان دهند که به موافقت‌نامه صلح دوحه (میان طالبان و دولت آمریکا) پایبندند، زیرا موضوع آزادی بیان و حقوق بشر در آن توافقنامه گنجانده شده بود.

اما طالبان در دو سال گذشته، با اعمال انواع فشار بر  خبرنگاران و سانسور رسانه‌ها، این قانون را بارها نقض کردند. در آخرین مورد طرح صدور کارت خبرنگاری و به‌نحوی شناسایی کامل خبرنگاران، از تلاش‌هایی است که طالبان برای اعمال نفوذ و کنترل بیشتر بر رسانه‌ها انجام داده‌اند.

مرکز خبرنگاران افغانستان در واکنش به این عملکرد طالبان گفته است که در قانون رسانه‌های همگانی افغانستان درباره تنظیم فعالیت رسانه‌های همگانی، ارزیابی رسانه‌ها، نظارت بر حقوق و امتیازهای خبرنگاران و سایر کارمندان رسانه‌ای و همچنین موارد دیگری ازجمله رسیدگی به نقض حقوق آنان یا شکایت از کارکردشان، راهکارهای مشخص ارائه شده است و به اجرای طرح دیگری برای کنترل و شناسایی خبرنگاران نیازی نیست.