دههها است که ادعا میشود انسانها فقط از ۱۰ درصد مغزشان استفاده میکنند. آیا این ادعا واقعیت دارد؟
ارین هکت، استاد علوم اعصاب تکاملی در دانشگاه هاروارد، به لایو ساینس میگوید: «ما همیشه از همه مغزمان استفاده میکنیم.»
او فعالیت مغز را به فعالیت قلب هنگام استراحت بدن تشبیه میکند؛ قلب همچنان خون را پمپ میکند حتی اگر با تمام ظرفیت کار نکند. مغز هم همینطور است، همیشه فعال است حتی اگر فقط در سطح پایه باشد، تا بدین ترتیب، یاختههای عصبیاش سالم بمانند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
به گفته هکت، هرچند مغز به نواحی مجزا تقسیم میشود، از طریق شبکههای گوناگون فعالیت میکند و هیچ ناحیهای بهتنهایی کار نمیکند.
اما از کجا بفهمیم کدام بخشهای مغز فعالاند؟ بهترین ابزاری که در اختیار داریم تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی (fMRI) است. در این روش تغییرات جریان خون مغز اندازهگیری میشود که افزایش مصرف انرژی در نواحی گوناگون مغز را نشان میدهد.
هکت میگوید: «بخشهایی از مغز که خون بیشتری دریافت میکنند انرژی بیشتری مصرف میکنند، و بنابراین، با آنچه دربارهاش فکر میکنید بیشتر درگیرند.»
او در ادامه اشاره میکند وقتی در کاری ماهرتر میشوید، از فعالیت مغز هنگام انجام آن کار کاسته میشود.
جولی فراتنتونی، دانشمند علوم اعصاب شناختی از دانشگاه تگزاس، میگوید انرژی ذهنی یا تلاش آگاهانه برای انجام کار یک روش کارآمد دیگر برای اندازهگیری میزان استفاده از مغز است. او در ادامه میافزاید اندازهگیری انرژی ذهنی از لحاظ علمی ممکن نیست، اما با این روش میتوان برآوردی نظری داشت.
نظریه استفاده از ۱۰ درصد مغز نه تنها نادرست، بلکه نامربوط است. هکت میگوید برخی افراد پس از آسیب یا سکته مغزی، میتوانند با استفاده از سایر بخشهای مغز که گویی بهنوعی مسئولیت ناحیه آسیبدیده را بر عهده میگیرند، تواناییهایشان را تقویت کنند. وقتی منطقهای از مغز آسیب میبیند یا از دست میرود، کارایی مغز با شرایط جدید تطبیق پیدا میکند و آنچه ۱۰۰ درصد ظرفیتش را تشکیل میدهد تغییر میکند. حتی اگر بخشی از مغز آسیب ببیند یا برداشته شود، مغز راهی پیدا میکند تا با تمام ظرفیت کار کند.