جهان دومین دهه قرن بیست و یک را نیز پشت سر گذاشت و وارد سومین دههاش شد. دو دهه قرن بیست و یک آبستن تحولات و تغییرات بسیار عمده جهان بود. در کنار آن بدترین جنگها و بحرانها نیز در این دو دهه به وقوع پیوست. مهم ترین آن حادثه تروریستی یازدهم سپتامبر 2001 و فروریختن ساختمانهای تجارت جهانی بود که هزاران کشته و زخمی به جا گذاشت و جهان را وارد یک دوره تازه تاریخی کرد. اثرات گسترده حادثه تروریستی یازدهم سپتامبر به اندازهای بود که باعث تغییر نظامها در گوشه و کنار جهان شد. طالبان قدرت را در افغانستان از دست داد. صدام حسین در عراق توسط نیروهای آمریکایی سرنگون شد و دولت خودمختار کردستان شکل گرفت. به دنبال آن بهار عربی نیز چهره نظامها را در جهان عرب عوض کرد. دهها دیکتاتور عرب با شورش مردم کنار زده شدند و حکومتهای جدید در این کشورها شکل گرفت. سوریه بزرگترین جنگ دهه دوم قرن بیست را تجربه کرد. جنگی که تا امروز هم ادامه دارد و مهم تر از همه تودهها یاد گرفتند که حتی به قیمت قربانی دادن در مقابل نظامهای مستبد ایستادگی کنند.
افغانستان در آغاز قرن بیست و یک، مرکز توجههای جهانی شد. حملات یازدهم سپتامبر توسط القاعده طراحی شده بود که در افغانستان پایگاههای بزرگ تروریستی ایجاد کرده بود. ائتلاف ضد تروریسم هم برای از بین بردن القاعده و - در کل تروریستان، به افغانستان نیرو فرستاد و بحران افغانستان تا به امروز حل نشده است.
هر سالی برای افغانستان تحولاتی نیز به همراه داشت.
در این مجال به مهمترین وقایع سال 2019 که بر افغانستان اثرگذار بوده است میپردازیم.
انتخابات ریاست جمهوری : مهمترین رخداد سال 2019 در افغانستان، چهارمین دور انتخابات ریاست جمهوری ششم مهرماه بود. در این دور 18 نفر برای به دست آوردن کرسی ریاست جمهوری با هم به رقابت پرداختند. اما این دور از انتخابات نیز طبق پیشبینی به بحران کشانده شد و با گذشت بیش از سه ماه از زمان برگزاری انتخابات، کمیسیون انتخابات هنوز نتوانسته نتیجه نهایی انتخابات را اعلام کند. پس از گذشت سه ماه، تازه نتایج ابتدایی از سوی کمیسیون انتخابات اعلام شد که بر اساس آن محمد اشرف غنی با کسب 50.64 درصد آرا در دور ابتدایی پیروز میدان انتخابات شد. حالا همه مردم در انتظار اعلام نتایج نهاییاند، ولی کمیسیون شکایات انتخاباتی میگوید زمان برای بررسی شکایتها کم است و احتمالا زمان بیشتری ببرد.
کمیسیون انتخابات همچنان در مورد انتخابات پارلمانی افغانستان - که در سپتامبر سال 2018 برگزار شد، نتوانست تا آوریل سال 2019 نتایج نهایی آن را اعلام کند.
گفتگوهای صلح: طرح مذاکرات صلح میان طالبان و نمایندههای دولت آمریکا، که در سال 2018 میلادی آغاز شده بود، در 2019 به ثمر نشست و برای اولین بار طالبان آمادگی خود را برای اعلام آتشبس با آمریکا و به دنبال آن آتشبس با دولت افغانستان، اعلام کرد. هرچند هنوز این آتشبس به مرحله اجرایی نرسیده، به نظر میرسد این برهه تاریخی در آغاز سال 2020 به واقعیت بپیوندد. در کنار ان طالبان آماده گفتگوهای صلح با دولت افغانستان شوند. احتمال زیاد وجود دارد که سال 2020 سال ختم جنگ داخلی در افغانستان باشد. هرچند عدهای از کارشناسان مسائل نظامی بر این عقیدهاند که حتی در صورت توافق صلح با طالبان، جنگ به سرعت خاتمه نخواهد یافت و دولت افغانستان - و شاید باقیمانده نیروهای ناتو، مجبور شوند با گروههای تروریستی دیگر یا بخشهایی از طالبان که حاضر به تمکین در مقابل توافق صلح نشدهاند، همچنان درگیر جنگ بمانند.
خونین شدن سال 2019 برای نیروهای ناتو: در سال 2019 میلادی، با این که گفتگوهای صلح به طور جدی میان نمایندههای دولت آمریکا و تیم مذاکرهکننده طالبان جریان داشت، تلفات نیروهای نظامی ناتو افزایش یافت. در سال 2019 تعداد تلفات نیروهای ناتو به 23 تن رسید که در این میان 20 تن از نیروهای آمریکایی بوده و سه تن دیگر مربوط به کشورهای دیگر عضو ناتو بودند. تلفات این نیروها در سال 2018 میلادی 19 نفر بود، که 14 تن از آنان آمریکایی بودند.
فاتحه داعش در افغانستان هم خوانده شد: با تسلیم شدن نزدیک به دوهزار سرباز داعش همراه با خانوادههاشان، فاتحه داعش در افغانستان هم خوانده شد. اواخر آبانماه رئیس جمهوری غنی، سفری به استان ننگرهار در شرق افغانستان داشت و در این سفر ختم غائله داعش در افغانستان را اعلام کرد. آقای غنی گفت از حدود چهار سال پیش داعش در افغانستان نفوذ کرده بود ولی امروز من ختم دولت اسلامی را در افغانستان اعلا م میکنم. با این حال مقامها در شورای امنیت افغانستان گفتند داعش در افغانستان شکست خورده است، اما هنوز هم به عنوان یک خطر بالقوه میتواند مطرح شود.
تجلیل از صدمین سال استقلال افغانستان: در 2019 دولت افغانستان برنامههای وسیعی برای تجلیل از صدسالگی استقلال افغانستان تدارک دید. افغانستان در سال 1919 میلادی، پس از یک سلسله درگیریها با بریتانیای کبیر، استقلال خود را به دست آورد. دولت افغانستان در سال 2019 اعلام کرد که از صد سالگی استقلال افغانستان به صورت باشکوهی تجلیل خواهد کرد. به همین مناسبت صدها جشن متنوع، فرهنگی، ورزشی، ادبی، هنری و غیره در سراسر افغانستان برگزار شد. منتقدین این برنامه، جشنهای استقلال را نوعی کارزار تبلیغاتی دولت برای انتخابات میدانستند. به عقیده آنان اشرف غنی پشت پرده برگزاری جشنهای استقلال، برای خود در انتخابات ریاست جمهوری تبلیغ میکند. عده ای دیگر نیز بر این باور بودند که در میان فقر شدید مردم و نیازمندی دولت افغانستان به کمکهای خارجی، مصرف صدها میلیون افغانی برای این جشنها بیهوده است.
افغانستان سال 2019 را در میان فراز و فرودهای سیاسی و نظامی به سر رساند. در حالی که انتخابات ریاست جمهوری سال 2019 هنوز در 2020 به نتیجه نرسیده است و مذاکرات صلح سال 2018 هنوز هم سرنوشت مشخصی ندارد. با این حال عده ای معتقدند که سال 2020 برای افغانستان سالی سرنوشتساز است. باید دید که از کوزه تاریخ چه چیز برای افغانستان بیرون میترواد.