شلوغی پمپ‌‌بنزین‌ها در هفته‌های گذشته و تعطیلی بسیاری از جایگاه‌های ارائه سوخت به یکی از معضلات مردم در ایران تبدیل شده است. با وجود اینکه دولت این مشکل را انکار می‌کند و آن را اتفاقی طبیعی و ناشی از مشکلات فنی و شلوغی‌ها را حاصل جنگ روانی می‌داند، اکثر کارشناسان معتقدند که تعطیلی بسیاری از جایگاه‌ها به علت کنترل دستوری مصرف از سوی دولت است تا با این روش موقتا از افزایش قیمت بنزین جلوگیری کند.

گزارش‌های مردمی از شهرهای مختلف ایران حاکی از آن است که در پی تعطیلی بسیاری از پمپ‌بنزین‌ها، مقابل اندک پمپ‌بنزین‌های فعال صف‌های طولانی تشکیل شده است. طی روزهای گذشته، تصویری از صف کیلومتری خودروها برای ورود به پمپ‌‌بنزینی در خیابان جردن تهران در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شود. تصاویری از بلوار کاشانی تهران نیز در شبکه‎‌های اجتماعی منتشر شده است که صف طولانی خودروها برای بنزین و ایجاد ترافیک در منطقه به دلیل آن را نشان می‌دهد.

روزهای گذشته در کرج و سایر شهرهای استان البرز نیز مقابل اندک پمپ‌‌بنزین‌های فعال صف‌های طولانی تشکیل شده بود. افتخاری، معاون بازرگانی شرکت ملی پخش فراورده‌های نفتی استان البرز در کرج، با اشاره به اینکه در دو روز گذشته جایگاه‌های سوخت در شهر کرج با صف‌های طویلی مواجه شده‌اند، مدعی شد که مصرف بنزین در استان البرز ۱۵ درصد افزایش داشته است.

او گفت: «بنزین با قیمت و میزان مصوب اعلام‌شده در اختیار شهروندان قرار دارد و عرضه بنزین به هیچ عنوان کاهش پیدا نکرده است. امیدواریم این تلاطم چند روز گذشته کاهش یابد، زیرا هر خودرو نمی‌تواند بیشتر از یک باک بنزین‌ بزند، پس از شهروندان انتظار داریم با درایت کامل این شرایط را کنترل کنند.»

از سوی دیگر روح‌‎الله نجات، نماینده شیراز در مجلس، با تایید مشکل کمبود بنزین در شیراز خطاب به وزیر نفت نوشت: «اگر به جنابعالی گزارش خطا داده‌اند، در همکارانتان تجدیدنظر فرمایید. چرا که بعید می‌دانم اطلاع داشته باشید اما به خطا به مردم گزارش بدهید.» این نماینده مجلس در توییتر با اشاره به اینکه طی دو روز اخیر در شیراز بنزین کافی عرضه نشده است، نوشت که جایگاه‌های بنزین در ساعات پایانی روز سوخت عرضه نمی‌کنند.

روز چهارشنبه تصاویری از صف‌های کیلومتری جلو پمپ‌‌بنزین‌ پاسداران تهران، پمپ‌‌بنزین‌ آترا در میناب، پمپ‌‌بنزین‌ خرم‌کوشک در دروازه اهواز و... نیز در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. شکل‌گیری این صف‌های طویل باعث شده است در برخی پمپ‌‌بنزین‌ها پدیده فروش نوبت مشاهده شود؛ اینکه افرادی با استفاده از این شرایط در صف‌های طویل پمپ‌‌بنزین‌ها جا می‌گیرند و بعد نوبتشان را به دیگران می‌فروشند.

دنیای اقتصاد در گزارشی، با اشاره به شلوغی در جایگاه‌های عرضه سوخت نوشت که ساده‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین دلیل شلوغی پمپ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بنزین‌ها اعمال محدودیت برای دریافت سوخت در کنار افزایش میزان تقاضا و تعداد متقاضیان است. بالا رفتن تقاضا به دلیل سفرهای روزهای پایانی تابستان و مخصوصا شهریورماه هم از دلایل دیگر شلوغی پمپ‌‌‌‌‌‌‌‌‌بنزین‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها دانسته شده است.

از سوی دیگر روزنامه ایران، رسانه دولت، درباره شلوغی پمپ‌‌بنزین‌‌ها مدعی شد که این اتفاق به علت جنگ روانی «رسانه‌های فارسی‌زبان معاند» رخ داده است. به نوشته این روزنامه، اغلب «رسانه‌های فارسی‌زبان معاند» با «خبرسازی» درباره این موضوع و القای کلیدواژه‌هایی مانند «ازدحام در جایگاه‌های سوخت»، «بحران بنزین»، «تعطیلی جایگاه‌های سوخت» و «صف‌ طولانی خودروها» و... سعی کردند افکار عمومی را تحت تاثیر این «فضاسازی» قرار دهند.

روزنامه دولت همچنین مدعی شد که هدف از این جنگ روانی، «ایجاد التهاب روانی در آستانه سالگرد اغتشاشات است» و در ادامه با انداختن تقصیر شلوغی پمپ‌ بنزین به گردن «رسانه‌های جریان ضدانقلاب خارج‌نشین و برخی محافل داخلی»، استدلال کرد که آن‌ها قصد دارند با القای این شایعات، فضای آرام ایران در آستانه «اغتشاشات» را متشنج جلوه دهند.

از سوی دیگر ایرنا، خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، نیز از قول جواد اوجی، وزیر نفت، مدعی شد که «مشکلی در تامین بنزین وجود ندارد».  در حالی گزارش‌ها حاکی از آن است که کم شدن کارت جایگاه‌ها و محدود شدن سقف استفاده از آن‌ها نیز به معضلی دیگر برای مردم تبدیل شده، وزیر نفت روز چهارشنبه ادعا کرد که «کارت جایگاه‌ها مختص مواقع اضطراری است و صف‌های تشکیل‌شده در پمپ‌‌بنزین‌‌ها هم به دلیل افزایش سفر‌ها است».

دولت این روزها در تلاش است تقصیر افزایش تقاضا برای بنزین و صف‌ طولانی جلو پمپ‌‌بنزین‌‌ها را هم به گردن مردم بیندازد و مصرف زیاد آنان را عامل این نابسامانی معرفی کند. در صورتی که یکی از دلایل اصلی افزایش سرانه مصرف سوخت در ایران کیفیت پایین خودروهای تولید داخل است.

در حال حاضر مصرف خودروهای موجود در ایران ۲.۵ تا سه برابر استاندارد جهانی است. علی زیار، معاون مدیرعامل شرکت پالایش و پخش فراورده‌های نفتی ایران، در اردیبهشت با اشاره به مصرف ۲.۵ برابری خودروهای موجود نسبت به استاندارد جهانی، گفته بود که تامین بنزین این دست خودروها هزینه‌های هنگفتی به ایران تحمیل می‌کند. کمتر از یک ماه بعد، یک مسئول دیگر در این شرکت درباره مصرف سوخت خودروهای داخلی اعلام کرد: «متوسط مصرف خودروها در داخل نزدیک سه برابر مصرف استاندارد جهانی است؛ در حالی که خودروهای ما باید در هر ۱۰۰ کیلومتر چهار لیتر بنزین بسوزانند، در حال حاضر مصرفشان در این مسافت ۱۰ تا ۱۲ لیتر است.»

 با توجه به این آمار می‌توان گفت در صورتی که مجموعه حاکمیت مجوز واردات خودرو خارجی به ایران را صادر و امکان رقابت سالم میان خودروسازان داخلی و خارجی را فراهم می‌کرد، با مشکلاتی مانند بحران ادعایی این روزهای دولت در مورد مصرف سوخت روبرو نمی‌شد.

با وجود تمامی راهکارهای دولت برای کنترل مصرف سوخت، برخی کارشناسان اقتصادی کماکان معتقدند دولت راهی جز گران کردن بنزین ندارد. محمدتقی فیاضی، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با هم‌میهن در این مورد می‌گوید: «چون نرخ‌گذاری برخی محصولات مانند بنزین در اختیار دولت است، پس سعی می‌کند آن را که سهم ۳۵ درصدی در هزینه خانوارها دارد، ثابت نگه دارد تا شاید بتواند تورم را کنترل کند؛ اما در نهایت مجبور می‌شود قیمت را تعدیل کند که باعث شوک به جامعه می‌شود و آثار مخرب این شوک‌ها از تعدیل طبیعی که باید صورت می‌گرفت، بسیار بیشتر است.»

فیاضی در ادامه با اشاره به قاچاق سوخت در ایران، این پدیده را یکی از عوامل افزایش مصرف سوخت عنوان کرد و افزود: «مصرف بنزین همچنان در حال افزایش است که ممکن است یکی از دلایل مهم آن بحث قاچاق سوخت باشد. در هر صورت تراز تولید و مصرف بنزین در کشور منفی است و دولت مجبور است  به واردات بنزین رو بیاورد اما چون با مضیقه مالی روبرو است، قطعا از عهده واردات برنخواهد آمد و نتیجه این می‌شود که هم بنزین را جیره‌بندی کند و هم قیمت آن را افزایش دهد.»