انتصاب یکی از چهره‌های امنیتی جمهوری اسلامی با سابقه سرکوب معترضان در مقام مسئول هماهنگی مراسم راه‌پیمایی اربعین و اختصاص بودجه ۳ هزار میلیاردی برای برگزاری این مراسم از محل منابع عمومی این راه‌پیمایی را یکی از امنیتی‌ترین و پرخرج‌ترین برنامه‌های سیاسی و تبلیغاتی سال‌های اخیر نظام کرده است.

ابراهیم رئیسی روز سه‌شنبه ۲۴ مرداد در حکمی حسین یکتا، از فرماندهان محبوب علی خامنه‌ای در سپاه پاسداران، را در مقام «نماینده تشکل‌ها و فعالان مردمی در ستاد مرکزی اربعین» منصوب کرد تا این عضو قرارگاه عمار آنچه را رئیسی «تقویت ابعاد مختلف حماسه بزرگ و جهانی اربعین حسینی» نامیده است، محقق کند.

قرارگاه عمار زیر عنوان پوششی قرارگاه سایبری با ادعای فعالیت تشکیلاتی سیاسی و فرهنگی به ریاست «حسین طائب»، فرمانده وقت سازمان اطلاعات سپاه، در سال ۸۹ تشکیل شد و در مجمع‌عمومی آن، مهدی طائب و علیرضا پناهیان به‌عنوان رئیس و نایب‌رئیس انتخاب شدند.

حضور چهره‌هایی همچون حسین یکتا، محمدمهدی ماندگاری، حمید رسایی، حسن عباسی، سعید حدادیان، نادر طالب‌زاده، مهدی کوچک‌زاده، حسین الله کرم، و سعید قاسمی در شورای مرکزی این قرارگاه، آن را به بدنه اصلی سازمان‌دهی و مدیریت نیروهای بسیج و لباس‌شخصی برای سرکوب اعتراض‌های مردمی در سال‌های اخیر بدل کرد.

از سوی دیگر، به باور تحلیلگران، سخنان ۱۹ مرداد مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، در مورد ۳ هزار میلیارد تومان تخصیص‌یافته برای برگزاری راه‌پیمایی اربعین نشان می‌دهد در آستانه سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی و آغاز خیزش مردمی، این راه‌پیمایی مذهبی اهمیتی دیگر برای جمهوری اسلامی دارد.

به نظر می‌آید برگزاری راه‌پیمایی اربعین در فاصله کمتر از ده روز مانده به سالگرد قتل حکومتی مهسا و آغاز بی‌سابقه‌ترین خیزش مردمی در تاریخ معاصر ایران علیه حکومت مستقر، سبب شده است نظام تلاش کند از این مراسم برای مدیریت احساسات مذهبی و سازمان‌دهی حامیان خود بهره بگیرد.

در این صورت، راه‌پیمایی اربعین امسال بیش از آنکه تبلیغاتی مذهبی باشد، برنامه‌ای امنیتی برای مرعوب‌ کردن مخالفان جمهوری اسلامی در داخل ایران و تبلیغ جایگاه نظام میان مردم در عرصه بین‌المللی پس از یک سال سرکوب و کشتار گسترده شهروندان است.

نگاهی به سوابق گذشته دستگاه‌های امنیتی نظام در بهره‌برداری از فرصت‌های گوناگون مذهبی و به‌خصوص مناسبت‌ها، نشان می‌دهد آن‌ها که از تبدیل‌‌شدن مراسم اربعین امسال به فرصت سرکوب مخالفان و معترضان می‌گویند، چندان بیراه نگفته‌اند.

در حالی‌ که جمهوری اسلامی مسئول انفجار آرامگاه علی بن موسی‌الرضا در خرداد ۱۳۷۳ هم‌زمان با روز عاشورا را سازمان مجاهدین خلق اعلام کرد، پس از اعتراف‌های سعید امامی مشخص شد عوامل وزارت اطلاعات عامل طراحی آن ترور بوده‌‌اند.

بعدتر نیز مصطفی تاج‌زاده، معاون سیاسی وزارت کشور در دولت اصلاحات، ادعای دستگاه امنیتی در مورد مسئولان آن انفجار را رد کرد و محسن امین‌زاده، معاون اسبق وزارت امور خارجه، آن را طرح‌ریزی طالبان دانست، که این موضوع صحت اظهارات سعید امامی در خصوص اطلاع وزارت اطلاعات از مسئله پیش از انفجار و برنامه‌ریزی امنیتی برای استفاده از آن علیه مخالفان را روشن کرد.

ماجرای عاشورای سال ۸۸ و استفاده حکومت از وقایع آن روز برای اردوکشی خیابانی و سرکوب و بازداشت گسترده معترضان به نتیجه انتخابات، و در یک سال گذشته حمله مسلحانه به مردم در شاهچراغ هم‌زمان با اوج‌ گرفتن خیزش مردمی و اجرای مراسم سفره عید غدیر و اخیرا هم برنامه‌ریزی پرخرج راه‌پیمایی اربعین، همگی نمونه‌های مشابهی‌اند که ظاهرا بخشی از طرح و برنامه امنیتی جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند.

به این ترتیب، شاید بتوان ادعا کرد اربعین امسال بخشی از برنامه دستگاه‌های امنیتی برای استفاده از اعتقادات مذهبی در مسیر مهار مردم هم‌زمان با گرانی‌های افسارگسیخته، نافرمانی مدنی شهروندان علیه قوانین پوشش اجباری، و احتمال شکل‌گیری اعتراض‌های گسترده است.

ابعاد این موضوع زمانی روشن‌تر می‌شود که به احضار و بازداشت گسترده فعالان مدنی در شهرهای ایران در دو ماه گذشته توجه کنیم، موضوعی که بارها مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی آن را برنامه‌ای برای پیشگیری از شکل‌گیری و گسترش مجدد اعتراض‌ها در شهریورماه دانسته‌اند.

در این مدت، نظام با شدت و خشونت زیاد مجددا اقدام به پرونده‌سازی و دستگیری افرادی کرده است که بنا به گزارش خبرگزاری فارس، اتهام آن‌ها اقدام در راه مهیا ساختن جامعه برای شکل‌گیری مجدد اعتراض در سالگرد قتل مهسا امینی است.

بازداشت گسترده فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران منتقد در استان‌های کشور، تشدید فشار بر خانواده‌های دادخواه و تهدید آن‌ها، تخریب سنگ مزارها و تغییر مسیرهای دسترسی مردم به محل خاک‌سپاری کشته‌شدگان خیزش مردمی، تشدید تخریب شخصیت و شایعه‌سازی علیه منتقدان و مخالفان سرشناس، همه بخش‌های دیگر برنامه گسترده امنیتی رژیم‌اند که تدارک راه‌پیمایی اربعین از سوی دستگاه امنیتی سپاه پاسداران با همکاری چهره‌هایی مانند یکتا نیز بخشی از آن است.

همچنین است بازداشت دست‌کم ۱۳ فعال مدنی در استان گیلان که متهم به سازمان‌دهی اعتراض‌های پیش رو شده‌اند، در کنار احضار و بازداشت افرادی در استان‌های سیستان و بلوچستان، کردستان، آذربایجان شرقی، اصفهان، خوزستان و تهران و برخی دیگر از شهرهای ایران که مقدمه امنیتی‌تر شدن اوضاع کشور است.

باید دید عاشورا و تاسوعای حسینی، از قدیمی‌ترین مناسبت‌های شیعیان در ایران که مورد احترام عموم اقشار مذهبی است، در شرایطی که با چنین برنامه‌ریزی گسترده امنیتی قرار است به راه‌پیمایی اربعین و سرکوب مردم در سالگرد قتل حکومتی مهسا ختم شود، در آینده تا چه حد با استقبال جامعه مواجه خواهد شد.

اگر رویکرد جمهوری اسلامی از سال ۱۳۹۴ تدارک راه‌پیمایی اربعین با هدف افزایش نفوذ نظامی و سیاسی در کشور عراق و گسترش تبلیغات هلال شیعه در برابر عربستان سعودی و کشورهای عربی منطقه بود، اکنون ظاهرا این مراسم در سال ۱۴۰۲ بیشتر فرصت‌سازی برای بهره‌برداری امنیتی در داخل کشور و مدیریت اعتراض مردم هم‌زمان با سالگرد خیزش مردمی است.