تخریب مزار درگذشتگان و جان‌باختگانی که یادآوری نام و خاطره‌شان انتقام‌جویی و دشمنی حاکمیت با منتقدان و مخالفان را آشکار می‌کند، عمری به درازای سابقه جمهوری اسلامی در ایران دارد. در سالهای پیش، از تخریب مزار افراد شناخته‌شده و مطرحی چون محمدعلی فردین، احمد شاملو یا ابراهیم یزدی به‌تناوب خبرهایی منتشر می‌شد اما حالا چند سالی است که وابستگان جمهوری اسلامی به تخریب مزار جان‌باختگان و کشته‌شدگان اعتراض‌ها کمر بسته‌اند.
سازمان عفو بین‌الملل روز دوشنبه ۳۰ مرداد در گزارشی از تخریب سنگ مزار دست‌کم ۲۰ تن از کشته‌شدگان خیزش سراسری خبر داد. در طول یک سال اخیر نیز پیوسته ویدیوها و تصاویری از مزار جان‌باختگان منتشر شده است که تخریب آن‌ها را اثبات می‌کند.
هرچند نهادهای حاکمیتی و امنیتی هیچ‌گاه به‌طور مستقیم مسئولیت تخریب مزار قربانیان را برعهده نگرفته‌اند، چراغ سبز آن‌ها به آتش‌‌به‌اختیارها این اختیار تام را به آنان می‌دهد که گاه شبانه و گاه در روز روشن مقابل چشم همگان به مزار جان‌باختگان یورش ببرند و آن‌ها را تخریب کنند.
خانواده مهسا امینی در حدود یک سال گذشته، بارها از تخریب سنگ مزار دخترشان و ایجاد محدودیت در قبرستان آیچی سقز، محل دفن این دختر جوان، خبر داده‌اند. اشکان امینی، برادر مهسا، اردیبهشت‌ماه تصویری از شکسته شدن شیشه مزار خواهرش در اینستاگرام منتشر کرد و نوشت که این دومین بار است که مزار او را تخریب کرده‌اند.
اشکان امینی در ادامه به حکومتی‌ها طعنه زد و خطاب به خواهرش که در بازداشت گشت ارشاد کشته شد، نوشت: «شیشه سنگ مزارت هم اذیتشون می‌کنه.»
پیش از آن مژگان افتخاری، مادر مهسا امینی، هم در یک روایتگر (استوری) اینستاگرام خبر داده بود که نیروهای حکومتی به‌منظور جلوگیری از ورود مردم در آرامستان آیچی سقز را بسته‌اند. مادر مهسا اردیبهشت‌ماه پس از تخریب مزار فرزندش در یک روایتگر، خطاب به حکومتی‌ها نوشت: «بی‌آبرویی خودتان را ثابت می‌کنید.»
صالح نیکبخت، وکیل خانواده مهسا امینی، در خردادماه با انتشار یک پیام صوتی به نقل از امجد امینی، پدر مهسا امینی، افشا کرد که نیروهای حکومتی پس از دو بار تخریب سنگ مزار مهسا از بازسازی آن جلوگیری و جوشکار سایه‌بان مزار را هم به پلمب کردن مغازه‌اش تهدید کرده‌اند.
صالح نیکبخت پیش از آن هم تخریب‌کنندگان مزار مهسا امینی را «افراد معلوم‌الحال» معرفی کرده بود.
تخریب مزار جان‌باختگان از مشهد تا پیرانشهر
تخریب مزار کشته‌شدگان و جان‌باختگان در یک سال گذشته پیوسته در شهرهای مختلف ایران ادامه داشته است. در یکی از آخرین تخریب‌ها، لیلا مهدوی، مادر سیاوش محمودی، نوجوان کشته‌شده در خیزش سراسری، ویدیویی در اینستاگرام منتشر کرد که مزار تخریب‌شده فرزندش را نشان می‌داد.
مادر سیاوش محمودی نوشت: «وقتی سر مزار فرزندم رفتم و دیدم صورت سیاوش را خط انداختید، به حماقت و نادان بودنتان خندیدم.» مهدوی خطاب به حکومتی‌ها هشدار داد که تا زنده است به مبارزه ادامه می‌دهد و هرچقدر آن‌ها خراب کنند، او نیز شجاعت تکثیر می‌کند.
سیاوش محمودی، متولد ۱۳۸۴، در روزهای نخست اعتراض‌های سراسری ۱۴۰۱ در محله نازی‌آباد تهران با شلیک نیروهای حکومتی نظام جمهوری اسلامی کشته شد.
در مردادماه، تصاویری هم از تخریب سنگ مزار نسیم رحمانی‌فر، از جان‌باختگان پرواز اوکراینی، در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد. تخریب‌کنندگان نوشته‌های روی سنگ مزار را مخدوش و روی چهره نسیم رحمانی‌فر رنگ قرمز پاشیده بودند.
مزار یلدا آقافضلی، دختر ۱۹ سالهای که ۲۰ آبان ۱۴۰۱، تنها چند روز پس از آزادی از زندان، درگذشت، نیز طی ماه‌های گذشته چندین مرتبه تخریب شده است. اواخر مرداد، مهرداد آقافضلی، پدر یلدا، با انتشار تصویری از مزار دخترش خطاب به او نوشت: «یلدا، بابا، شما چقدر بزرگ بودید که این‌ها حتی از سنگ قبر شما هم وحشت دارن.» خانواده یلدا آقافضلی سال گذشته نیز از تخریب مزار او خبر داده بودند.
موج آزار و اذیت خانواده‌های دادخواه در مردادماه با ایجاد محدودیت در اطراف مزار مهرشاد شهیدی در آرامستان اراک ادامه یافت. خانواده مهرشاد اوایل مرداد خبر دادند که شهرداری اراک درختان را قطع و خیابان نزدیک به مزار مهرشاد شهیدی را تخریب کرده است تا دسترسی به مزار او را محدود کند.
مهرشاد شهیدی سرآشپز ۱۹ ساله، در جریان خیزش سراسری بازداشت و در پی اصابت ضربات متعدد باتوم به سر جان باخت.
فاطمه مجتبایی، مادر غزاله چلابی، نیز با انتشار ویدیویی از تخریب نرده‌های فلزی اطراف مزار دخترش و احداث دیوار بتنی به جای آن خبر داد و در پستی اینستاگرامی نوشت: «غزاله در قلب و عمق جان مردم شهرم، وطنم و تمام دنیا جا گرفته و کسی نمی‌تواند او را از ذهن مردم پاک کند.»
غزاله چلابی ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ هدف تیراندازی ماموران حکومتی قرار گرفت و در حالی که از لحظه شلیک گلوله ماموران حکومتی با تلفن همراهش تصویربرداری می‌کرد، کشته شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
وابستگان حکومت تیرماه امسال هم به مزار شماری از جان‌باختگان خیزش سراسری یورش بردند و آن‌ها را تخریب کردند. در همین ماه، ویدیویی از تخریب مزار سعید یعقوبی که در ارتباط با پرونده موسوم به خانه‌اصفهان اعدام شد، بیرون آمد و تصاویری هم از تخریب سنگ مزار کاروان قادرشکری، از کشته‌شدگان خیزش سراسری، منتشر شد.
کاروان قادر شکری، نوجوان ۱۶ ساله اهل پیرانشهر بود که ۲۹ آبان ۱۴۰۱، در جریان اعتراض‌های مردمی این شهر بر اثر اصابت گلوله جان باخت.
سنگ مزار زکریا خیال، نوجوان ۱۶ ساله پیرانشهری نیز که با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی جان باخت، در همین ماه تخریب شد و انتشار تصاویر آن بازتابی وسیع در فضای مجازی داشت.
۲۷ خرداد ۱۴۰۲ هم ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی فراگیر شد که موجی از واکنش‌ها را در پی داشت. این ویدیو تخریب مزار کیان پیرفلک، کودک ۱۰ ساله اهل ایذه را که ۲۵ آبان با شلیک مستقیم کشته شد، نشان می‌داد. این اقدام یک هفته پس از تولد کیان، قتل پویا مولایی‌راد و تشدید فشارها بر ماه‌منیر مولایی‌راد، مادر کیان، رخ دادند.
در خردادماه، تصاویری از تخریب شبانه سنگ مزار میلاد سعیدیان‌جو که ۲۵ آبان در ایذه با شلیک ماموران حکومتی جان باخت، منتشر شد.
در ادامه یورش حکومتی‌ها به مزار جان‌باختگان، خانواده سپهر اعظمی نیز خبر دادند درختی که خانواده محمدمهدی کرمی بر مزار سپهر کاشته بودند، شکسته شده است. سپهر اعظمی در وقایع چهلم حدیث نجفی در کرج با شلیک گلوله جان باخت. محمدمهدی کرمی، نیز در ارتباط با اعتراض های همین روز به محاربه متهم و اعدام شد.
در خردادماه، خانواده ابوالفضل آدینه‌زاده از تخریب مزار فرزندشان تنها چند روز قبل از تولدش خبر دادند. پدر و مادر ابوالفضل در پیامی ویدیویی تاکید کردند که شکستن مزار ابوالفضل کار «مزدوران» است. پدر این نوجوان جان‌باخته نیز گفت: «ننگ بر شما! با این کارها ابوالفضل کوچک‌تر نشد، بزرگ‌تر شد، اما شما حقیرتر شدید.»
ابوالفضل آدینه‌زاده، نوجوان ۱۷ ساله، بر اثر اصابت گلوله‌های ساچمه‌‌ای مهرماه گذشته در مشهد کشته شد.
محمد هاشمی، پسرخاله مجید کاظمی، هم که در ارتباط با پرونده خانه‌اصفهان اعدام شد، از آتش زدن سنگ مزار او در روز تولدش خبر داد.
در اردیبهشت‌ماه، ویدیوهایی از تخریب سنگ مزار زانیار ابوبکری، از کشته‌شدگان اعتراض‌های ۱۴۰۱ مهاباد بیرون آمد. زانیار روز پنجم آبان با تیراندازی ماموران حکومتی کشته شد.
در فروردین‌ماه نیز مسعود شکاری، پدر محسن شکاری، از تخریب دوباره سنگ مزار فرزندش خبر داد و در پستی نوشت که روی سنگ قبر قیر پاشیده‌اند. او پیش‌تر هم خبر داده بود که بر سنگ مزار فرزندش رنگ ریخته‌اند و در زمستان گذشته نیز از تخریب مزار فرزندش تصاویری منتشر کرده بود.
محسن شکاری معترض ۲۲ سالهای بود که مهر ۱۴۰۱ بازداشت و با اتهام «محاربه» در آذرماه اعدام شد.
حساب ۱۵۰۰ تصویر در فروردین‌ماه، تصاویری از تخریب سنگ مزار امیرجواد اسعدزاده و عباس شفیعی منتشر کرد. امیرجواد آبان گذشته حین شعارنویسی در مشهد بازداشت و چند روز بعد کشته شد.
در همین ماه، خواهر بهنام لایق‌پور، یکی دیگر از کشته‌شدگان خیزش سراسری، از تخریب مزار برادرش خبر داد. او یک بار دیگر نیز در آبان‌ماه تصاویری از تخریب مزار برادرش را به اشتراک گذاشته بود.
بهنام لایق‌پور معترضی بود که ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ در سبزه‌‌میدان رشت به ضرب گلوله ماموران امنیتی جان باخت.
اسفند ۱۴۰۱ مصادف بود با تخریب سنگ مزار امیرعلی موسی‌کاظمی، کودک دو سالهای که دهم اسفند با شلیک ماموران حکومتی در اصفهان کشته شد. نسیم باقری، مادر امیرعلی، اواخر اسفند با انتشار تصویر مزار مخدوش فرزندش خطاب به حکومتی‌ها نوشت: «بچه دو ساله‌ام رو که کشتین، آخه جسم بی‌جون و سنگ سردش چه خطری براتون داره؟»
البته این پایان آزار خانواده امیرعلی نبود؛ زیرا مادر این کودک جان‌باخته اواخر خردادماه نیز از تخریب مزار فرزندش خبر داد و در پستی نوشت: «رفتم دیدم شیشه مزار پسرم رو شکستن و دو تا آجر هم کنارش برامون یادگاری گذاشتن.»
در اسفندماه، تصاویر شکسته شدن سنگ مزار نیما نوری نیز بازتاب وسیعی داشت. نیما نوری در مراسم چهلم حدیث نجفی، از دیگر کشته‌شدگان اعتراضات اخیر، شرکت کرده بود که با شلیک گلوله کشته شد. او پس از انتقال به درمانگاه جان باخت. روی سنگ مزار نیما نوشته شده بود: «قرار بود ۸۰ سال عمر کنم اما تو ۱۸ سالگی تو راه آزادی کشته شدم. قول بده به جای منم آزاده زندگی کنی.»
خبرگزاری حال‌وش که اخبار بلوچستان را پوشش می‌دهد، در اسفندماه خبر داد که گروهی در پی تخریب سنگ مزار محمداقبال نایب‌زهی، از کشته‌شدگان اعتراض‌های این استان، بودند که با حضور به‌موقع مردم گریختند. محمداقبال کودک کار بود و در جمعه خونین زاهدان با تیراندازی ماموران کشته شد.
طی ماه‌های پیش از آن نیز پیوسته ویدیوها و تصاویری از تخریب مزار کشته‌شدگان خیزش سراسری منتشر شد. از جمله مزار حمیدرضا روحی که ۲۷ آبان در شهرزیبای تهران به دست نیروهای جمهوری اسلامی کشته شد.
آنچه در این گزارش آمد، تنها دربرگیرنده تخریب‌هایی است که طی یک سال اخیر رسانه‌ای شده‌اند؛ در حالی که گزارش‌های شفاهی این احتمال را تقویت می‌کند که شمار تخریب‌ها بیش از این‌ها باشد. به‌خصوص اینکه تخریب مزار مخالفان و منتقدان در جمهوری اسلامی سابقه‌ای طولانی دارد.
فاطمه زم، خواهر روح‌الله زم، مدیر کانال تلگرامی آمدنیوز که آذر ۱۳۹۹ اعدام شد، دی ۱۴۰۰ از تخریب مزار برادرش به دست افراد ناشناس خبر داد. پیش‌تر خانواده‌های نوید افکاری و پویا بختیاری نیز تعرض به مزار فرزندانشان را افشا کرده بودند.
روندی که با تخریب مزار افراد مطرح و پیروان آیین بهائی شروع شده بود، حالا به جان‌باختگان اعتراض‌ها رسیده است و بیش از هر چیز هراس بی‌پایان حاکمیت از اعتراض‌های مردمی و محبوبیت کشته‌شدگان را نشان می‌دهد.
