با توجه به اینکه ۹۰ درصد عربستان سعودی بیابانی است و برای کشاورزی مناسب نیست، کمتر کسی انتظار دارد که این کشور شاهد رونق کشاورزی برای تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به مواد غذایی وارداتی باشد.

به نوشته عرب‌نیوز، در حالی که بخش‌های وسیعی از جهان عرب با ناامنی غذایی و اختلال زنجیره تامین غذا دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند، طرح‌های ابتکاری عربستان سعودی، سرمایه‌گذاری‌ها و نوآوری‌های فناوری به دستیابی به خودکفایی در تولید بسیاری از مواد غذایی در یکی از خشک‌ترین مناطق جهان منجر شده است.

بر اساس آمار رسمی، عربستان سعودی در تولید خرما، محصولات لبنی تازه و تخم‌مرغ به خودکفایی کامل رسیده است و حتی می‌تواند مازاد تولید را صادر کند.

این کشور در کشت سیب‌زمینی نیز ۸۰ درصد نیاز داخلی را تامین می‌کند. بر اساس آمار سال ۲۰۲۲، در بخش ماکیان ۶۸ درصد، گوجه‌فرنگی ۶۷ درصد، گوشت قرمز ۶۰ درصد، هویج ۵۰ درصد، ماهی ۴۸ درصد و پیاز ۴۴ درصد نیاز داخلی را تامین می‌کند.

عربستان سعودی برای تقویت خودکفایی غذایی ناچار بوده است بر موانع ناشی از تغییرات اقلیمی غلبه کند: افزایش دمای بی‌سابقه و تخریب خاک، و کمبود آب در میانه کاهش بارندگی و محدودیت ذخایر آب شیرین طبیعی.  

تلاش عربستان سعودی برای دستیابی به خودکفایی غذایی در دهه ۱۹۸۰ آغاز شد. جمال السعدون، معاون تعاونی مزارع دریای سرخ، می‌گوید در دهه ۱۹۸۰، عربستان سعودی به طرح‌های کشاورزی پرداخت و روی بخش‌های مهم و محصولاتی مانند لبنیات، خرما، ماکیان و تخم‌مرغ متمرکز شد.   

با حمایت سرمایه‌گذاران و بازار داخلی خوب، محصولات بومی تقویت شد  و برخی از این اقلام به کشورهای همسایه صادر شدند که نشان می‌داد این کشور نفت‌خیز می‌تواند به صادرکننده مواد غذایی تبدیل شود، نه اینکه فقط واردکننده و مصرف‌کننده باشد.

اکنون، بخش کشاورزی عربستان سعودی در راستای راهبرد تامین امنیت غذایی، با سرمایه‌گذاری در فناوری‌های روز نمک‌زدایی و شیوه‌های آبیاری پیشرفته، توانسته است کیفیت و کمیت محصولاتش را افزایش دهد و به خودکفایی برسد.

چنین سرمایه‌گذاری‌هایی این کشور را قادر ساخته است با توجه به منابع محدود آب شیرین طبیعی به‌ویژه آب‌های زیرزمینی،‌ از ذخیره آبی‌اش به شکل موثرتری استفاده و از هدررفت آب جلوگیری کند.

عربستان سعودی حدود ۸۰ درصد شبه‌جزیره عرب را تشکیل می‌دهد و یکی از خشک‌ترین کشورهای جهان است. منابع آبی اندک و شرایط آب‌و‌هوایی طاقت‌فرسا است. این شرایط سبب شوری آب‌های زیرزمینی می‌شود، که مشکلی رایج در بخش کشاورزی عربستان سعودی است.

این کشور در چارچوب بخشی از سرمایه‌گذاری‌اش در حوزه فناوری‌های نمک‌زدایی، تصفیه‌خانه‌هایی در امتداد خطوط ساحلی‌اش احداث کرده است که آب دریا را به آب شیرین تبدیل می‌کند، و سپس برای آبیاری و سایر نیازهای کشاورزی مصرف می‌شود.

این روند علاوه بر کاهش استفاده از ذخایر آب شیرین، امکان کشت محصول در نواحی خشک‌تر و کم‌آب‌تر را ممکن کرده است و زمین‌های قابل‌کشت بیشتری فراهم می‌کند.

برای جلوگیری از بهره‌برداری از آبخوان‌ها، دولت مقررات سختگیرانه‌ای برای استخراج آب‌های زیرزمینی وضع کرده است. عربستان سعودی با این اقدام‌ها تلاش می‌کند از منابع حیاتی‌اش محافظت کند و با مدیریت آب و استفاده از فناوری روز، مصرف آب در بخش کشاورزی از ۸۶ به ۷۰ درصد کاهش یافته است.

عربستان سعودی همچنین در حال بررسی گزینه استفاده از فناوری کشاورزی عمودی و کشت هیدروپونیک (آب‌کشت) است‌‌ـ که کشت گیاهان بدون خاک و با میزان محدود آب را ممکن می‌کند.

این نوآوری‌ها کشت بومی محصولات اساسی مانند گندم، جو و خرما را افزایش داده و در عین حال، از وابستگی به منابع خارجی کاسته است.

تجربه عربستان سعودی مثالی جالب از کشوری است که هدف دستیابی به خودکفایی غذایی را فعالانه دنبال کرد تا با مشکل ناامنی غذایی در شرایط پیش‌بینی‌ناپذیر و متغیر جهان مقابله کند.