کامران باقری لنکرانی، رئیس انجمن آندوسکوپی‌های گوارشی ایران، می‌گوید سرطان معده صدرنشین مرگ‌های ناشی از سرطان در ایران است. به گفته او، سالانه ۱۵ هزار مورد ابتلای جدید به سرطان معده در ایران گزارش می‌شود.

وزیر سابق بهداشت در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا از کاهش سن ابتلا به سرطان در میان زنان و مردان خبر داد و گفت که به دلایل «ژنتیکی، تغذیه‌ای و وجود عوامل باکتری‌زا» شیوع سرطان در نیمه شمالی ایران بیشتر است. ضمن اینکه در برخی مناطق به دلیل وجود نیترات در آب، سرطان معده شایع‌تر است.

سرطان معده با رشد غیرطبیعی سلول‌های معده شروع می‌شود؛ به‌ طوری‌ که سلول‌های سرطانی توده‌هایی را روی دیواره معده ایجاد می‌کنند. این نوع سرطان در صورتی‌ که به‌موقع تشخیص داده نشود، قابل سرایت به دیگر اندام‌ها است.

سرطان معده از شایع‌ترین سرطان‌ها در سراسر دنیا است اما این بیماری در بسیاری کشورهای دنیا در میان افراد بالای ۶۵ سال شایع است؛ در صورتی‌ که گزارش‌ها از کاهش سن ابتلا به سرطان معده در ایران به‌خصوص مناطق شمالی حکایت دارد.

باقری لنکرانی به دلایل آلودگی آب در مناطق شمالی اشاره‌ای نکرد اما یافته‌های چندین کار پژوهشی نشان می‌دهد که آمار بالا و معنادار ابتلا به سرطان در مناطق شمالی ایران به دلیل وجود فلزات سنگین و مواد رادیواکتیو در آب رود ارس است. علت اصلی آلودگی رودخانه ارس نیز به مجاورت آن با نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان و ریختن پساب‌های این نیروگاه به رودخانه بازمی‌گردد.

روزنامه پیام ما ۲۹ خرداد در گزارشی تحقیقی، با استناد به نتایج ۱۱ کار مطالعاتی طی سال‌های ۱۳۹۹ تا زمستان ۱۴۰۱ تایید کرد آب رودخانه ارس به مواد پرتوزا و فلزات سنگین و سمی مانند سرب و ترکیبات آن، آرسنیک، ترکیبات آلومینیوم، نیکل، مس، آهن، منگنز و ۵۳ آلاینده دیگر آلوده است.

نتایج یک کار پژوهشی دیگر نیز آشکار می‌کند که در حال حاضر سرطان معده در استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی شیوع بسیار بالایی دارد و میزان بروز سرطان معده در این استان‌ها در مردان ۵۰ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر و در زنان ۲۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر در سال است.

این پژوهش می‌افزاید سالانه میلیون‌ها مترمکعب از پساب‌های سمی پنج معدن مس در شمال، شمال شرق و شرق شهر مرزی آگاراک به رود ارس می‌ریزد که به‌ دنبال آن، غلظت‌ آلاینده‌های شیمیایی و فلزات سنگین در آب رودخانه افزایش می‌یابد.

عمر هشدارها درباره آلودگی‌های رود ارس و خسارت‌های جبران‌ناپذیر آن بیش از یک دهه است؛ با این حال مسئولان جمهوری اسلامی همواره این موضوع را انکار می‌کنند. اوایل سال جاری نیز پس از انتشار گزارش‌های جدید از وجود فلزات سنگین و مواد رادیواکتیو در رودخانه ارس و افزایش معنادار آمار ابتلا به سرطان در میان ساکنان مناطق مجاور این رودخانه، مرکز نظام ایمنی هسته‎‌‌ای ایران ادعا کرد رودخانه ارس به‌طور مستمر پایش می‌شود و به دلیل فاصله دور نیروگاه اتمی متسامور ارمنستان با این رودخانه، امکان ریختن پساب این نیروگاه به رودخانه ارس وجود ندارد.

پیش‌تر علی قنبری مطلق، رئیس اداره سرطان دفتر مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، به خبرگزاری ایسنا گفته بود که سالانه نزدیک به ۱۵۰ هزار نفر در ایران به سرطان مبتلا می‌شوند و شیوع سالانه سرطان در ایران به نسبت جمعیت حدود پنج درصد است.

این مقام وزارت بهداشت در عین‌ حال تایید کرد که متوسط افزایش بروز سرطان در ایران بیش از سایر کشورها است و این میزان طی دو دهه آینده از این هم بیشتر می‌شود.