رژیم طالبان با تعطیلی مدارس و دانشگاه‌ها به روی دختران و زنان، بیشترین توانش را در زمینه برپایی مدارس جهادی، با رویکرد گسترش افکار افراطی در افغانستان، متمرکز کرده است.
طالبان در دو سال گذشته، در تمام شهرهای افغانستان از یک تا دو مدرسه بزرگ جهادی با ظرفیت پذیرش حدود هزار دانشجو به‌صورت همزمان برپا کرده است. این مدارس در بیشتر شهرها در خانه‌های متعلق به مقام‌های دولت پیشین یا ساختمان‌های دولتی ایجاد شده‌اند.
ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، تیر‌ماه امسال، به وزارت معارف (آموزش‌و‌پرورش) این گروه دستور داد که ۱۰۰هزار روحانی برای تدریس در مدارس جهادی و دیگر مدارس دینی استخدام کند.
مقام‌های وزارت معارف طالبان با برگزاری آزمون در شهرهای افغانستان، از استخدام آموزگار برای این مدارس خبر دادند و تاکید کردند که روند ساختن مدرسه‌های جهادی بزرگ در شهرهای افغانستان ادامه دارد. مولوی نورالله منیر، وزیر معارف پیشین طالبان، گفته بود که براساس دستور رهبر، این گروه تصمیم دارد در هر روستای افغانستان یک مدرسه دینی بسازد.
تمرکز طالبان بر ایجاد مدارس جهادی که درس‌نامه‌های آنان را از مدارس افراطی دینی در پاکستان الهام گرفته‌اند، تلاشی برای ترویج افراطی‌گری در جامعه افغانستان و صدور جهاد به خارج از این کشور است. مدرسه‌های دینی در پاکستان از سال‌ها پیش به‌عنوان منبع و الهام ترویج جهاد در کشورهای افغانستان، هند و پاکستان عمل می‌کنند. این مدارس که به هیچ ساختار و نهادی پاسخگو نیستند و رهبران آنان از قدرت و نفوذ زیادی در دولت و جامعه پاکستان برخوردارند، دست‌کم در ۴۰ سال گذشته، به‌عنوان پشتوانه و حامی جنگ در افغانستان عمل کرده‌اند.
جنگ در برابر دولت‌های دموکرات سوسیالیستی افغانستان که به فروپاشی بزرگ و جنگ داخلی منجر شد و سپس شکل‌گیری و جنگ طالبان در ۳۰ سال گذشته، از این مدارس الهام گرفته شده است. گروه طالبان از زمان شکل‌گیری، از مدارس دینی در پاکستان به‌عنوان محلی برای جمع‌آوری کمک مالی، سربازگیری و نیروی ذخیره استفاده کرده‌اند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
طالبان در جریان جنگ با دولت‌های پیشین افغانستان و نیروهای ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا، از مدارس دینی در پاکستان و برخی مدارس دینی در روستاهای افغانستان نیروی جنگی جذب می‌کردند. در ماه‌های آخر حاکمیت دولت پیشین افغانستان، نهادهای امنیتی وقت خبر دادند که هزاران طلبه از مدارس پاکستانی به افغانستان سرازیر شده‌اند تا در سرنگون کردن دولت جمهوری شرکت کنند. اواخر سال ۲۰۰۱ میلادی و با هجوم نظامی نیروهای ائتلاف بین‌المللی، هزاران طلبه از مدارس دینی پاکستان وارد افغانستان شدند تا برای حفظ و بقای رژیم طالبان بجنگند.
این افراد که شهروندان کشورهای مختلف از‌جمله پاکستان، بنگلادش و برخی کشورهای عربی بودند، با تشویق مسئولان مدارس دینی پاکستان به افغانستان اعزام شده بودند و بسیاری از آنان در حمله‌های هوایی کشته و برخی هم دستگیر و زندانی شدند.
شدت تلاش‌های طالبان در زمینه برپایی مدرسه‌های دینی با رویکرد جهادی، نشان می‌دهد که این گروه در تلاش است تا از یک رژیم نیازمند نیروی جهادی، به صادرکننده نیروی جهادی در منطقه تبدیل شود. برپایی ده‌ها مدرسه دینی که پشتوانه مالی و سیاسی دارند، به‌زودی افغانستان را به محور تجمع نیروهای جهادی در منطقه تبدیل می‌کند.
هرچند براساس گزارش‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، چندین گروه تروریستی از کشورهای مختلف منطقه در افغانستان حضور دارند، اما حضور این گروه‌ها به دلیل فشارهای بین‌المللی و منطقه‌ای روی طالبان، علنی نیست. ممکن است بسیاری از این نیروها زیر پوشش مدرسه‌های جهادی و مراکز آموزشی، در صفوف طالبان فعالیت کنند، چون بسیاری از سران طالبان نیز در جریان حاکمیت دولت یپشین افغانستان، در مدرسه‌های دینی در پاکستان زندگی می‌کردند و دولت پاکستان تحت پوشش دانش‌آموز و مدرس، اقدامی علیه طالبان نکرد.
پس از سلطه طالبان بر افغانستان، اعضای حرکت اسلامی ازبکستان، القاعده، جماعت انصارالله، حزب اسلامی ترکستان و حدود چهار هزار و ۵۰۰ عضو تحریک طالبان پاکستانی وارد افغانستان شدند. بخشی از این افراد با عنوان دانش‌آموز در مدارس دینی زیر سلطه طالبان آموزش می‌بینند و در صورت نیاز از مرز عبور می‌کنند و در پاکستان به عملیات نظامی اقدام می‌کنند. طالبان افغان از همین روش در جریان جنگ با دولت‌های پیشین افغانستان استفاده می‌کردند.
مدرسه دینی متعلق به طالبان در ننگرهار در شرق افغانستان-AFP
هرچند در دوسال سلطه طالبان بر افغانستان، بیشترین توجه جامعه جهانی به نقض گسترده حقوق بشر به‌ویژه منع آموزش و اشتغال زنان و همچنین تعطیلی مدارس دخترانه از کلاس هفتم تا دوزادهم متمرکز شده است، اما خطر واقعی و جدی که در کمین افغانستان و منطقه است، گسترش افکار جهادی در مدارس طالبان است.
این مدارس اگر کنترل نشوند، روند طالبانیزه کردن را در خارج از افغانستان و به‌ویژه در آسیای میانه، بخشی از ایران و پاکستان به‌سرعت گسترش می‌دهد.
در اوت ۲۰۲۱، سازمان‌های تروریستی و تندرو اسلامی در سراسر دنیا از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان استقبال کردند. فعالیت بسیاری از این سازمان‌ها نیز به سرعت و با الهام از طالبان گسترش یافت. افزایش حمله‌های مرگبار در پاکستان، افزایش تهدید در تاجیکستان، اهتزاز پرچم طالبان در میان اسلام‌گرایان در فلسطین و دستیابی شبه‌نظامیان تاجیکستانی و پاکستانی به سلاح‌های آمریکایی رهاشده در افغانستان، از پیامدهایی دوسال سلطه طالبان بر افغانستان است که موجب نگرانی‌های عمیق رهبران این کشورها شده است.
رهبران کشورهای آسیایی به‌ویژه همسایه‌های افغانستان، در هفتادوهشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، از ادامه بی‌ثباتی در افغانستان ابراز نگرانی کردند، اما هیچ یک از مقام‌های کشورهای همسایه افغانستان تا‌کنون به‌صورت مشخص درباره خطر ترویج و گسترش افکار جهادی هشدار نداده‌اند.
تنها کشوری که تا‌کنون از مشارکت جهادی‌های افغانستان در حمله‌های مرگبار در کشورش شکایت کرده، پاکستان است. مقام‌های وزارت خارجه و فرمانده ارتش این کشور در ماه‌های اخیر در مصاحبه‌های خود گفتند که اعضای طالبان افغانستان همراه با طالبان پاکستانی، در حمله‌های انتحاری علیه نیروهای امنیتی این کشور دست دارند.
حنا ربانی کهر، معاون وزارت خارجه پاکستان، ماه اوت، گفت که اجساد چهار طالب افغان را که در یک حمله به یک قرارگاه نیروهای پاکستانی کشته شدند، به سفارت طالبان در اسلام‌آباد تحویل داده است.
مشارکت اعضای طالبان افغان در جنگ در پاکستان نشان می‌دهد که هدف رژیم طالبان از برپایی مدرسه‌های جهادی، صدور جهاد به خارج از افغانستان است، زیرا با خروج نیروهای ائتلاف بین‌المللی و استقرار رژیم دوباره این گروه، بهانه‌ای برای جهاد در این کشور باقی نمانده است.
