عربستان سعودی دوشنبه، ۲۵ سپتامبر (سوم مهر)، اعلام کرد که تصمیم دارد به نظارت محدود ناظر اتمی سازمان ملل بر فعالیت‌های هسته‌ای خود پایان دهد و به پادمان‌های کامل روی آورد و همکاری با بازرسان آژانس را به بالاترین سطح ارتقا دهد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سال‌ها خواستار این تغییر بوده است.
به گزارش رویترز، شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی، در کنفرانس عمومی سالانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «ریاض تصمیم گرفته است پروتکل مقادیر کم خود را لغو، و به سمت اجرای توافق جامع پادمانی حرکت کند.»
عربستان سعودی یک برنامه هسته‌ای نوپا دارد و مایل است آن را به نحوی گسترش دهد که در نهایت، غنی‌سازی اورانیوم را نیز شامل شود. ریاض می‌گوید برای تنوع بخشیدن به ترکیب منابع انرژی، قصد دارد از انرژی هسته‌ای نیز استفاده کند.
عربستان سعودی هنوز نخستین راکتور هسته‌ای‌اش را راه‌اندازی نکرده است. این کشور تاکنون اجازه می‌داد که برنامه هسته‌ای‌اش تحت نظارت «پروتکل مقادیر کم (SQP)» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پیگیری شود. این پروتکل، توافقی با آژانس است که کشورهای کمتر پیشرفته در زمینه هسته‌ای را از بسیاری تعهدات در زمینه گزارش‌دهی و بازرسی‌ها معاف می‌کند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از ده‌ها کشوری که هنوز در چارچوب «پروتکل مقادیر کم» فعالیت می‌کنند، خواسته است که این پروتکل‌ها را اصلاح یا لغو کنند، و این کشورها را «نقطه‌ضعفی» در نظام جهانی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خوانده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
«پروتکل مواد هسته‌ای با مقادیر کم» مقررات پادمانی ویژه‌ای را که در پيمان منع گسترش تسليحاتی يا پروتكل الحاقی مطرح است، شامل نمی‌شود و همین امر موجب شده است که برخی کشورها با استفاده از خلاء‌های موجود در این پروتکل، مدت‌ها فعالیت‌های هسته‌ای خود را مخفیانه ادامه دهند.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سال‌ها به مذاکره با ریاض برای تغییر وضعیت فعالیت‌های هسته‌ای این کشور به سمت پیوستن به توافقنامه پادمان جامع (CSA) مشغول بوده است.
شاهزاده عبدالعزیز در سخنرانی دوشنبه‌اش نگفت که آیا عربستان سعودی افزون بر پذیرش توافقنامه پادمان جامع، قصد دارد پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را (که امکان شامل بررسی‌های گسترده‌تر و بازرسی‌های سرزده و فوری ناظران آژانس را فراهم می‌کند) نیز امضا کند یا نه.
جمهوری اسلامی ایران از کشورهایی است که تحت توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با قدرت‌های بزرگ، پروتکل الحاقی مزبور را اعمال کرد، اما پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت آمریکا، از توافق برجام در ۲۰۱۸، تهران نیز رعایت مفاد این پروتکل را متوقف کرد.
شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، به‌تازگی تاکید کرده است که اگر ایران به سلاح هسته‌ای دست یابد، پادشاهی سعودی نیز باید سلاح هسته‌ای در اختیار داشته باشد.
او در عین حال در گفت‌وگویی با شبکه آمریکایی فاکس‌نیوز گفت: «ما از دستیابی هر کشوری به سلاح هسته‌ای نگرانیم. جهان نمی‌تواند هیروشیمای جدیدی را تحمل کند.»
ولیعهد عربستان سعودی افزود: «داشتن سلاح‌های هسته‌ای هیچ فایده‌ای ندارد، زیرا قابل‌استفاده نیست. هر کشوری که از سلاح هسته‌ای استفاده کند، با همه کشورهای دنیا در جنگ خواهد بود.»
