بعد از یک وقفه نزدیک به یک ماهه زلمی خلیلزاد، نماینده دولت آمریکا در امور صلح افغانستان، دوباره به رفت تا دهمین دور مذاکرات صلح به آخر برسد. شانزدهم آذرماه، خلیلزاد همراه با تیم مذاکره طالبان بر سر چگونگی کاهش جنگ در افغانستان و برقراری آتشبس گفتوگو کردند. پس از این گفتوگوها قرار شد طالبان برای مشورت با رهبرانشان از مذاکرات خارج شوند و به همین دلیل در مذاکرات وقفهای نزدیک یک ماهه به وجود آمد. سخنگویان طالبان اعلام کردند که با رهبران خود در این رابطه به گفتوگو نشستهاند. اما همزمان گزارشهایی منتشر شد که گویا طالبان بر یک آتشبس موقت - یک هفتهای یا ده روزه ،به توافق رسیدهاند که به زودی اجرایی میشود. پس از آن سخنگویان گروه طالبان در تماس با رسانههای ملی و بینالمللی این خبر را تکذیب کرده و گفتند بحث آتشبس اصلا در برنامه کار گروه طالبان نیست و آنان فقط درباره کاهش جنگ به رایزنی پرداختهاند. طالبان این مسئله را بار دیگر تصریح کرد که آنان تا زمانی که توافقی به وجود نیاید، با هیچ گونه آتشبسی همراهی نمیکنند.
حالا پس از نزدیک به یک ماه وقفه، بار دیگر دو طرف مذاکره در قطر گرد هم آمدهاند تا روی سازوکار کاهش جنگ در افغانستان صحبت شود. اما در واقعیت بیشتر کلیگویی صورت گرفته و تاکنون هیچ گونه جزئیاتی درباره چگونگی کاهش جنگ از سوی طالبان مطرح نشده است.
تحولات اخیر یک بار دیگر مسئله مذاکرات صلح با طالبان را بر سر زبانها انداخته است. کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده شاخه قدس سپاه پاسداران ایران، گمانهها در مورد قطع مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا زیر فشار ایران، از چند روز پیش در محافل سیاسی شنیده میشود.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در حال حاضر طالبان را نه تنها سربازان پاکستان، بلکه نیروی نیابتی جمهوری اسلامی ایران نیز میدانند. حداقل در غرب و جنوب غربی افغانستان، جمهوری اسلامی ایران تا حد زیادی روی طالبان این منطقه نفوذ دارد. طالبان حتی در داخل خاک ایران دفتر دارد و پایگاهی نیز در نزدیکی مرز ایران با افغانستان در اختیار این گروه قرار گرفته است.
در چنین وضعیتی بحث تداوم مذاکره با طالبان با چند دغدغه جدید روبهرو میشود.
الف: در حالی که سه روز از حضور زلمی خلیلزاد در قطر و آمادگی او برای از سرگیری دور دهم مذاکرات میگذرد، طالبان هنوز درباره آتشبس یا کاهش جنگ در افغانستان، جواب دقیقی به طرف مذاکرهکننده نداده است. در حالی که گروه مذاکره کننده طالبان نزدیک به یک ماه فرصت داشت تا پس از رایزنی تصمیم نهایی رهبری طالبان را به دولت آمریکا ابلاغ کند. حالا پس از گذشت یک ماه طالبان میگوید هنوز منتظر ابلاغیه رهبران خود است.
ب : قتل قاسم سلیمانی محاسبات را در سطح منطقه و حتی جهان تغییر داد. جمهوری اسلامی ایران به آمریکا هشدار داده است که منتظر انتقام سخت این کشور باشد. مسلما جمهوری اسلامی ایران نمیخواهد آشکارا دست به ماجراجویی علیه آمریکا بزند، بلکه تلاش خواهد با استفاده از نیروهای تحت نفوذ خود این خواسته را محقق کند.
یکی از این نیروهای تحت نفوذ جمهوری اسلامی طالبان است. با توجه به وجود پایگاههای نظامی آمریکا در افغانستان و حضور نزدیک به 12 هزار سرباز آمریکایی در این کشور- در کنار صدها آمریکایی دیگر که آزادانه در افغانستان زندگی میکنند، هدف قرار دادن آنان برای جمهوری اسلامی ایران، خیلی دور از دسترس نیست. بنابراین بهترین موقع برای طالبان به وجود آمده تا وفادارای خود را به رژیم جمهوری اسلامی به اثبات برساند.
ج : دولت افغانستان هم دیگر مانند گذشته نیست که گفتگوهای صلح را بدون قید و شرط پی بگیرد. دولت افغانستان حالا احساس میکند که در نبردها - تا حد زیادی، دست بالا پیدا کرده است. به همین دلیل بحث آغاز گفتوگوها با طالبان را با شرط تامین آتشبس در افغانستان مطرح میکند.
این دغدغهها تا حد زیادی التهاب گفتوگوهای صلح را به نسبت گذشته تخفیف خواهد داد. هرچند همه دوست دارند در کشور صلح دائمی و پایدار برقرار شود، حالا دولت افغانستان به طرح این سئوال رسیده که: تأمین صلح به چه قیمتی؟