سال تحصیلی جدید در ایران در حالی آغاز شد که شمار زیادی از استادان صاحب‌نام و مطرح دانشگاه‌ها به بهانه‌های مختلف مثل «پایان دوره همکاری، بازنشستگی و نداشتن صلاحیت علمی» اخراج و تعلیق شده و جای آن‌ها را افراد وابسته به جمهوری اسلامی ایران گرفته‌اند.
بررسی‌های خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر، نشان می‌دهد که از ابتدای تیرماه، دست‌کم ۳۳ استاد منتقد در دانشگاه‌های مختلف ایران از تدریس کنار گذاشته شده‌اند. پیش از آن نیز شمار دیگری از استادان اخراج و تعلیق شده بودند.
اخراج گسترده استادان منتقد از دانشگاه‌ها پس از شروع خیزش سراسری ایرانیان و احیای جنبش دانشجویی آغاز شد اما محسن برهانی، استاد اخراج‌شده دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد افشا کرد که تعلیق و اخراج استادان به مدت‌ها پیش از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی تهران بازمی‌گردد.
این حقوقدان معترض به احکام اعدام و لایحه موسوم به حجاب و عفاف از مصوبه‌ای سخن گفت که یک ماه پس از تشکیل دولت سیزدهم در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد. در این مصوبه، ابراهیم رئیسی شرایط جذب اعضای هیئت‌علمی را به هیئت عالی جذب دانشگاه‌ها ابلاغ و دستور برخورد با استادان منتقد را صادر کرد.
محسن برهانی که به‌تازگی از عضویت در هیئت‌علمی دانشگاه تهران معلق شده است، در این مصاحبه گفت: «به عبارت روشن‌تر، برنامه‌ریزی برای محدود کردن دانشگاه‌ها و اخراج استادان قبل از ماجرای فوت مهسا امینی بود.»
این استاد دانشگاه ضمن انتقاد از جریانی که می‌خواهد استادان دانشگاه را به آموزش‌های دانشگاهی محدود کند، تاکید کرد که وقتی استادان در امور اجتماعی و سیاسی اظهارنظر نمی‌کنند، «سکوت نخبگانی» رخ می‌دهد و پیامد آن نیز «سیطره رذیلت در فضای اجتماعی و سیاسی است».
برهانی در ادامه نیز افزود: «برای آنکه استادان کشور را به سکوت وادار کنند، نیازی نیست برای همه استادان پرونده‌سازی کنند، بلکه در هر شهری یا هر دانشگاهی چنانچه برای یک یا دو استاد مشکلات شغلی ایجاد شود، سایر استادان به سمت محافظه‌کاری سوق پیدا می‌کنند و اظهارنظر نخواهند کرد.»
این حقوقدان پیش‌تر نیز در حساب کاربری خود نوشته بود: «من، محسن برهانی، نه شاکی خصوصی دارم، نه مسئله مالی دارم نه مشکل اخلاقی؛ تعلیقم کردند چون در توییتر و اینستاگرام از منظر فقه و حقوق از مردم دفاع کردم.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
روزنامه اعتماد پیش‌تر نیز در گزارشی نوشته بود که در دولت‌های محمود احمدی‌نژاد، حسن روحانی و ابراهیم رئیسی دست‌کم ۱۵۷ استاد از دانشگاه‌های مختلف ایران اخراج شدند.
روند اخراج استادان منتقد و خالص‌سازی دانشگاه‌ها در دولت سیزدهم شتاب بیشتری پیدا کرد و پس از کشته شدن مهسا امینی در بازداشت پلیس امنیت اخلاقی تهران و احیای جنبش دانشجویی سرعت فزاینده‌ای ادامه یافت.
زمستان ۱۴۰۰، وقتی انتشار خبر اخراج محمد فاضلی، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه شهید بهشتی، خبرساز شد، بسیاری از فعالان از شروع دوباره برخوردهای سیاسی با دانشجویان و استادان ابراز نگرانی کردند و ماجرای «اخراج سریالی» استادان و «ستاره‌دار کردن دانشجویان» در دوران احمدی‌نژاد را یادآور شدند.
در پیوند با همین موضوع، هادی خانیکی، استاد علوم ارتباطات و عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی، نیز به «پشت‌پرده سیاسی» اخراج محمد فاضلی اشاره کرد و این اتفاق را «هشدار و فاجعه» خواند و گفت: «این را به‌عنوان یک زنگ خطر یا علامت بالینی می‌دانم که نشان می‌دهد یک بیماری جدید در حوزه اداری، سیاسی و اجرایی دانشگاهی در حال اتفاق است.»
شورای عالی انقلاب فرهنگی که طرح اخراج استادان منتقد از دانشگاه را تصویب کرد، روز یکشنبه، ۲۶ شهریور با صدور بیانیه‌ای، ضمن دفاع از تصمیم نهادهای آموزشی برای قطع همکاری با برخی استادان، آن‌ها را به «رفتارهای غیردانشگاهی» متهم کرد و مدعی شد که برای «آسیب زدن» به جریان رشد علمی کشور «سعی باطل» کرده‌اند.
