رسانه‌ها در ایران خبر داده‌اند که بحران کمبود شیرخشک در ایران به مرحله تازه‌ای وارد شده و قرار است داروخانه‌های سراسر ایران از روز پنجشنبه ۲۰ مهر تمام انواع شیرخشک برای نوزادان را به‌صورت سهمیه‌ای و تنها با ارائه کد ملی و تاریخ تولد کودک به فروش برسانند.

این در حالی است که مدیرکل فراورده‌های غذایی و آشامیدنی سازمان غذا و داروی ایران پیش‌تر این خبر را تکذیب کرده و مدعی شده بود که در زمینه شیرخشک کمبودی وجود ندارد؛ اما اکنون پس از انتشار ویدیوها و اخباری از «جیره‌بندی» شیرخشک در چند استان ایران، رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک در گفت‌وگو با روزنامه شرق می‌گوید بسیاری از تولیدکنندگان این صنعت از اسفند ۱۴۰۱ ارز موردنیاز برای واردات را دریافت نکرده‌اند و به همین دلیل از ۲۰ مهر شیرخشک در سراسر ایران به‌صورت سهمیه‌ای فروخته خواهد شد.

در شرایطی که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، و سایر مقام‌های ارشد نظام جمهوری اسلامی همچنان راه‌های تحقق سیاست افزایش جمعیت ایران و فرزندآوری را دنبال می‌کنند، افزایش مشکلات اقتصادی خانوارها و تورم افسارگسیخته از یک‌سو و کمبود اقلام موردنیاز نوزادان به قیمت دولتی از سوی دیگر، شمار زیادی از والدین ایرانی را در بازار سیاه سرگردان کرده است؛ بازاری که حالا هر قوطی شیرخشک خارجی در آن به قیمت ۳۰۰ هزار تومان معامله می‌شود.   

هانی تحویل‌زاده، رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک، به روزنامه شرق گفت که تنها حدود یک‌بیستم ارز موردنیاز تولیدکنندگان شیرخشک تامین شده و بنابراین خطوط تولید برخی کارخانه‌ها تعطیل شده‌ و تولید شیرخشک کاهش یافته است.

او با بیان اینکه بر‌ اساس اعلام سازمان غذا و داروی ایران از ۲۰ مهر فروش شیرخشک نوزاد تنها با ارائه کد ملی و تاریخ تولد امکان‌پذیر است و همه شیرخشک‌ها از‌جمله رگولار یا همان شیرخشک معمولی هم مشمول این طرح می‌‌شوند، افزود که سهمیه ارز ۴۲۰۰ تومانی دولت برای تولیدکنندگان تنها بخش اندکی از هزینه‌های آنان را پوشش می‌دهد. در عوض، دولت قیمت شیرخشک را به صورت دستوری پایین نگه داشته و اقتصاد این بازار را به هم ریخته است.

خبرگزاری ایرنا ۳۱ شهریور در گزارشی نوشت که کمبود شیرخشک در داروخانه‌های استان یزد که از اسفند ۱۴۰۱ تاکنون ادامه دارد، موجب نگرانی و سردرگمی والدین شده است. این رسانه از قول شماری از مردم یزد نوشت که برخی مراجعان از پیشنهاد داروخانه‌ها برای جایگزینی مارک‌های کمیاب می‌گویند و توضیح می‌دهند که تعویض مداوم مارک شیرخشک باعث بروز عوارض و مشکلاتی برای نوزادانشان شده است.

این وضعیت از سیستان‌ و‌ بلوچستان هم گزارش شده و مصطفی صالحی‌زاده، معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی زاهدان، روز ۱۵ مهر ضمن تایید خبر جیره‌بندی شدن فروش شیرخشک در این استان، از توان پایین مدیریت توزیع شیرخشک خبر داده است.

در نمونه‌ای دیگر، خبرگزاری فارس ۱۳ مهر تایید کرد که شیرخشک رژیمی ضدآلرژی در شهرهای قم، مشهد و نیشابور نایاب شده است و داروخانه‌های برخی شهرها مانند اصفهان هم از نایاب‌ شدن برخی مارک‌ها می‌گویند.

در شرایطی که مدیران وزارت بهداشت و درمان از جمله مدیرکل امور دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و داروی ایران، در یک ماه اخیر ادعای افزایش تولید شیرخشک در صنایع داخلی و تسریع روند واردات برای جبران کمبود شیرخشک در داروخانه‌ها را مطرح کرده بودند، اکنون بررسی‌های میدانی خبرنگار روزنامه شرق حاکی از آن است که برخی مارک‌های شیرخشک در سطح شهر تهران کمیاب یا به‌کلی نایاب شده‌اند.

تولیدکنندگان شیرخشک در ایران می‌گویند با وجود آنکه دولت از اسفند گذشته به اکثر تولیدکنندگان هیچ ارزی تخصیص نداده، وزارت بهداشت برای واردات ۳۰ میلیون قوطی شیرخشک مزایده برگزار کرده است. آن‌ها می‌پرسند اگر برای تولید شیرخشک ارز وجود ندارد، چگونه می‌توانند برای واردات ۳۰ میلیون قوطی شیرخشک ارز تخصیص دهند؟

بر‌ اساس توضیحات تولیدکنندگان، قیمت هر قوطی شیر‌خشک در خارج از ایران ۲.۵ یورو و قیمت داخلی آن معادل ۱.۵ یورو است اما در مزایده‌ای که سازمان غذا و دارو برای واردات ۳۰ میلیون قوطی برگزار کرد، برای هر قوطی شیرخشک ۴.۵ یورو قیمت داده شد که با احتساب هزینه‌های جانبی یعنی یک یورو سود در هر قوطی و با توجه به مدت‌زمان ثبت سفارش و تولید در کشور ثالث، در بهترین حالت، دو تا سه ماه زمان لازم است تا اولین محموله وارد ایران شود؛ در حالی‌ که به گفته تولیدکنندگان، اگر همین ارز به یکی از تولیدکنندگان داخلی تخصیص یابد، با توجه به موجود بودن مواد موردنیاز و خط بسته‌بندی، یک‌سوم این مدت کافی است تا شیرخشک به دست مادران برسد؛ نکته‌ای که احتمال همکاری برخی مدیران دولتی و حکومتی در نظام جمهوری اسلامی با واردکنندگان شیرخشک‌های خارجی برای کسب درآمدهای غیرقانونی و پشت‌پرده از فروش شیرخشک در بازار سیاه یا بازار آزاد را تقویت می‌کند.

آنچه بر ابهام بحران شیرخشک می‌افزاید این حقیقت است که در‌ پی شروع کمیاب شدن این کالا در ابتدای سال ۱۴۰۱، مسئولان سازمان غذا و دارو مدعی شدند شیرخشک رژیمی بیش از تقاضای بازار در انبارهای گمرک وجود دارد و این کمبود به‌زودی برطرف خواهد شد؛ ادعایی که مشخص نیست چرا با گذشت بیش از یک سال هنوز عملی نشده است.

کمبود مهم‌ترین نیاز نوزادان در ایران در حالی تشدید شده که در روزهای اخیر، انسیه خزعلی، معاون ابراهیم رئیسی در امور زنان، از خانواده‌ها خواسته تعداد فرزندانشان را به پنج تا شش برسانند. مشخص نیست وقتی حکومت توان تامین غذای نوزادان فعلی را ندارد، چگونه خواستار فرزندآوری بیشتر برای خانواده‌هایی است که همین‌ الان هم نگران سیر نگه‌ داشتن نوزادانشان‌اند.