تیمی از باستان‌شناسان ایرانی و ایتالیایی در سیزدهمین فصل کاوش در محوطه باستانی «تل آجری» در مرودشت استان فارس، موفق شدند دیوار شرقی دروازه پارسه تخت جمشید را کشف کنند.

کاوش‌های باستان‌شناسی دروازه پردیس پارسه تخت جمشید به سرپرستی علیرضا عسگری چاوردی از دانشگاه شیراز و پی‌یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیای ایتالیا در جریان است.

خبرگزاری ایسنا به نقل از علیرضا عسگری نوشت: «کشف دیوار شرقی دروازه پارسه و شناسایی پلان کامل بنای دروازه مهم‌ترین دستاورد پژوهشی این فصل از کاوش‌های باستان‌شناسی به شمار می‌رود.» به گفته این باستان‌شناس، دیوار شرقی دروازه پارسه تخت جمشید ۴۰ متر طول و ۱۰ متر پهنا دارد و سرتاسر آن آجر و خشت است. هسته این دیوار سترگ به ضخامت پنج متر هم از خشت خام و نمای داخلی و بیرونی از هر طرف به پهنای ۲.۵ متر با آجر بنا شده است.

سرپرست تیم کاوش در محوطه باستانی تل آجری به استفاده از ملات قیر در ساخت دیواره بزرگ دروازه پارسه اشاره کرد و گفت: «ملات به‌کاررفته بین رج‌های آجری سرتاسر پهنه این دیوار از نوعی ملات قیر است که در دوره هخامنشی به صورت گسترده استفاده شد و به نظر می‌رسد از قیر بیشتر به عنوان ملات ساختمانی برای ساخت بنا استفاده شده است.»

علیرضا عسگری چاوردی در ادامه افزود که نمایان شدن سرتاسر دیواره شرقی دروازه پارسه با آجرهای لعاب‌دار رنگین از جالب‌ترین بخش‌ کشفیات اخیر در این محوطه باستانی است. به گفته او، کشف پنل‌های رنگین لعاب‌دار از ردیف حیوانات اسطوره‌ای، گل‌های هشت‌پر و آجرهای لعاب‌دار سفید، زرد، آبی و سبزرنگ نشان می‌دهد که این دروازه در دوران شکوهش، یکی از مشهورترین دروازه‌های جهان باستان بوده است.

محوطه باستانی معروف به تل آجری در فاصله سه‌ کیلومتری شمال غربی تخت جمشید در محل معروف به باغ فیروزی قرار دارد. این محوطه باستانی در فهرست میراث ملی ایران ثبت شده است.

قدمت دروازه شهر پارسه با توجه به کتیبه‌های میخی، بابلی و عیلامی موجود در آن، به دوران پادشاهی هخامنشیان در ایران بازمی‌گردد. این دروازه باشکوه در مقیاسی وسیع‌تر طرح دروازه معروف ایشتار (حدود ۵۸۰ پیش از میلاد) را تکرار می‌کند که پیش از ساخت تختگاه تخت جمشید در دوره یکی از دو پادشاه نخست پارس‌ها بنا شده است.

کاوشگران ایرانی و ایتالیایی در سال ۱۳۹۹ پس از حدود یک دهه کاوشگری، اسناد و مدارکی کشف کردند که نشان می‌داد کوروش بزرگ، بنیان‌گذار سلسله هخامنشی، فرمان ساخت دروازه پردیس پارسه را صادر کرده و عملیات ساخت این دروازه در دوران فرزندش، کمبوجیه، پایان یافته است.

عسگری چاوردی پیش‌تر در پیوند با این موضوع به خبرگزاری ایلنا گفته بود: «مجموع اسناد نگارشی، مواد و مصالح ساخت بنا، موتیف‌‌های به‌کاررفته در تزئین نمای بنا، تاریخ‌گذاری کربن ۱۴ و جنبه‌های تقدس و تشرف به این دروازه نشان می‌دهد این بنا پس از سال ۵۳۹ قبل از میلاد و به افتخار فتح بابل، به دستور کورش بزرگ ساخته شد.»

این دروازه به‌طور کامل از آجر و خشت ساخته و سرتاسر نمای داخلی و بیرونی آن با آجرهای رنگین تزیین شده است. بخش پایین دیوارها نیز به گل‌های لوتوس مزین و بدنه و نمای آن‌ها به انواع پنل‌های رنگین از حیوانات اسطوره‌ای، نمادها و سمبل‌های اعتقادی ایران باستان، هخامنشیان، عیلامیان و سایر ساکنان بین‌النهرین آراسته است.

پارسه شکوه‌مندترین شهر ایران باستان که دروازه‌ای زیبا هم‌طراز با دروازه بابل داشت، در فاصله سه کیلومتری غرب کاخ‌های تخت جمشید قرار دارد.