پس از اینکه حماس در ماه جاری حملههای خود به اسرائیل را آغاز کرد، ایالات متحده و متحدانش، ایران را بهدلیل حمایت مالی از سازمانی تروریستی محکوم کردند. راههای بسیاری که جامعه بینالمللی و حتی خود اسرائیل، به طور ناخواسته به حماس کمک کرد تا خزانههایش را پر کند، ناگفته ماند. والاستریت ژورنال در گزارشی به این موضوع پرداخت و به نقل از محققان مستقل و مقامهای امنیتی کنونی و سابق غربی، اعلام کرد که حماس دهها میلیون دلار را با کاهش کمکهای بشردوستانه و مالیات بر فعالیتهای اقتصادی ناشی از باز شدن تجارت به سمت پایگاه خود در نوار غزه، جمعآوری کرده است.
الکس زردن، یکی از مقامهای ارشد سابق امنیت ملی خزانه داری ایالات متحده، اعلام کرد که کمکهای بینالمللی با ماهیتی بشردوستانه طراحی شده بودند و این به حماس اجازه داد تا پول را از تامین نیازهای مردم خود به سمت حمایت از ماشین جنگیاش منحرف کند.
جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز چهارشنبه اعلام کرد که این کشور ۱۰۰ میلیون دلار کمک بشردوستانه برای تامین آب آشامیدنی، غذا، مراقبتهای پزشکی و سایر نیازهای ضروری به فلسطینیان در غزه و کرانه باختری ارسال خواهد کرد. بایدن در یک سخنرانی در اسرائیل به حماس هشدار داد که کمکهای بشردوستانهای را که کشورهای سراسر جهان به منطقه میفرستند، ندزدند یا منحرف نکند.
وال استریت ژورنال در گزارش خود اعلام کرد که دولت اسرائیل در دو سال گذشته به فلسطینیان بیشتری اجازه داد در اسرائیل کار کنند و حماس را قادر کرد تا مالیات را در این نوار افزایش دهد. مصر یک دروازه تجاری به غزه باز کرد و به تجارت کمک کرد تا کالاهایی را وارد و صادر کند که با عوارض حماس نیز مواجه بودند.
به خواست واشنگتن، قطر دهها میلیون دلار در ماه به غزه کمک کرد. بخشی از آن نیز خرج حقوق اعضای حماس شد که در دولت کار میکردند. مقامهای امنیتی کنونی و سابق غربی گفتند اطلاعاتشان نشان میدهد که سایر کمکهای مالی قطر به حماس برای عملیات نظامی آن خنثی شده است. جامعه بینالمللی نیز مدارس و بیمارستانهایی را که از طرف آژانسهای سازمان ملل اداره میشوند، تامین مالی کرد و به حماس کمک کرد تا از پرداخت هزینههای حکومت بر قلمرو تحت کنترل خود اجتناب کند. به گفته مقامهای اسرائیلی، ردپای تلاشهای کمکهای بینالمللی را میتوان از مواد بهجامانده از حمله هفتم اکتبر، زمانی که حماس حداقل ۱۴۰۰ اسرائیلی را کشت و برخی را گروگان گرفت، بهدست آورد.
یک مقام قطری اعلام کرد که کمکهای این کشور به نوار غزه به طور کامل با اسرائیل، سازمان ملل و ایالات متحده هماهنگ شده و تحت پادمانهای دقیق است. این مقام قطری گفت: «هدف آن کمک به حفظ ثبات و کیفیت زندگی خانوادههای فلسطینی در غزه است.»
مقامهای غربی میگویند که جمهوری اسلامی علاوه بر تامین تسلیحات و اطلاعات، در سالهای اخیر سالانه حدود ۱۰۰ میلیون دلار به طور ویژه برای عملیات نظامی حماس کمک میکند.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، در پی این حمله به خبرنگاران اعلام کرد که «ایران در این حمله به معنای وسیع همدست است، زیرا آنها سهم عمدهای از بودجه شاخه نظامی حماس را تامین کردهاند».
زمانی که حماس ۱۶ سال پیش توانست کنترل نوار غزه را به دست بگیرد، اسرائیل، ایالات متحده و جامعه بینالمللی گزینههای کمی برای حمایت از غزه بدون در نظر گرفتن حماس داشتند. بسیاری از خدمات در غزه مانند مدارس و بیمارستانها که سالها از طرف مجموعهای از آژانسهای سازمان ملل و تشکیلات خودگردان فلسطین اداره میشد برای کمک به جمعیت دو میلیونی این نوار به کار خود ادامه دادند.
پس از به دست گرفتن اوضاع، حماس شروع به استخدام کارمندان در بخش خدمات غیرنظامی و نیروی پلیس خود کرد و سیستم مالیاتی مخصوص به خود را ایجاد کرد. این سازمان البته هرگز بودجه یا برنامه هزینههای خود را به طور علنی فاش نکرد.
متیو لویت، معاون سابق دستیار وزارت اطلاعات و تحلیل در خزانه داری ایالات متحده، میگوید که آنچه پس از سال ۲۰۰۷ تغییر کرد این بود که به واسطه کنترل قلمرو، آنها میتوانستند مالیات بگیرند. برای سالها، دولت اسرائیل دسترسی به این نوار را بسته بود تا اطمینان حاصل کند که حماس نمیتواند آن را به صحنهای برای حملهها علیه این کشور تبدیل کند. حماس و اسرائیل در سال ۲۰۱۴ درگیری بزرگی با یکدیگر داشتند. به گفته فلسطینیها، این جنگ زمینی و هوایی ۲ هزار و ۲۰۰ کشته داشت و ۱۱ هزار خانه در پی آن ویران شد. گزارشها حاکی از آن است که در پی آن جنگ خسارتی بالغ بر ۴.۴ میلیارد دلار به غزه تحمیل شد.
برخی کشورها متعهد شدند که ۳.۵ میلیارد دلار برای بازسازی آن بپردازند، اکثر کشورهای حوزه خلیج فارس با اهداف رقابتی این هزینه را تامین کردند و با پرداخت پول نقد به حماس دریچه دیگری برای آنها باز شد.
سازمان ملل، اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین سیستمی را برای نظارت بر مواد «دوکاربردی» که وارد غزه میشود، ایجاد کردند. محصولاتی مانند سیمان، فولاد یا کود که دولت اسرائیل معتقد بود حماس میتواند برای ساختن تونل به داخل اسرائیل یا سوخت بمبها برای حمله به اسرائیلیها از آنها استفاده کند.
این سیستم که به مکانیسم بازسازی غزه معروف است، در بازسازی هزاران خانه و زیرساخت در غزه موفق بوده است. اما به گفته پیمانکاران و افرادی که مواد اولیه را دریافت کردند، بازار سیاهی برای مواد در این نوار به راه انداختند و این امکان دسترسی حماس به آن را ایجاد کرد.
در بخشی از این گزارش آمده است که اسرائیل و جامعه بینالمللی به دنبال راههایی برای کاهش فشار اقتصادی بر غزه بودند و به قطر روی آوردند که میزبان رهبری سیاسی حماس با دفتری در دوحه است. دوحه برای پرداخت حقوق کارکنان حماس، اقدام به اعطای کمکهای نقدی به خانوادههای نیازمند و همچنین تامین سوخت مورد نیاز برای نیروگاه برق غزه کرد.
یوسی کوپرواسر، رئیس سابق تحقیقات اطلاعات نظامی اسرائیل، میگوید: «ایده این بود که ما به حماس در اداره غزه کمک کنیم تا حماس نوعی رهبری آرام و مسئولانه را ارائه دهد و آنها درگیر حملههای تروریستی نشوند. این منطق در حالی پشت آن بود، که این واقعیت که حماس یک سازمان تروریستی است، نادیده گرفته شد.»
این مقام قطری گفت که کمکها در طول ترانزیت را چندین کشور و سازمان بررسی میکنند تا «تضمین شود که تمام کمکها به غیرنظامیان مورد نظر در غزه میرسد».
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
یک فرد آشنا با روند تحویل کمک گفت قطریها پول نقد را به یک حساب بانکی ثبتشده در سازمان ملل منتقل میکنند و پس از دریافت، این پول در یک کاروان سازمان ملل-اسرائیل در بسته های مهر و موم شده به غزه منتقل میشود. این شخص همچنین اعلام کرد که خانوادهها یا افراد واجد شرایط باید سندی را امضا کنند که نشان میدهد پول را دریافت کردهاند و نسخههایی از آن سند به اسرائیل، سازمان ملل و قطر میرود تا اطمینان حاصل شود که کل مبلغ توزیعشده با مبلغ ارسالشده مطابقت دارد. به گفته رسانههای فلسطینی و یک اقتصاددان در غزه، با سرازیر شدن کمکها به نوار غزه، حماس بر واردات سیگار و سایر کالاها نیز مالیات وضع کرد و از شرکتها هزینه دریافت کرد. به گفته محمد ابوجیاب، اقتصاددان، در حالی که شاخه نظامی حماس کانالهای مالی خود را دارد، حکام ماهانه تقریبا ۴۰ میلیون دلار مالیات میگرفتند.
در سال ۲۰۲۰، خانواده یک مرد آمریکایی که در اسرائیل در اثر حمله موشکی به غزه کشته شد، در نیویورک شکایت کردند و موسسات مالی قطر را متهم کردند که دهها میلیون دلار کمک خیریه به رهبران حماس ارسال کردهاند و در مرگ این مرد مشارکت داشتهاند. این موسسهها این اتهامها را رد کردند و پس از آن، این پرونده را یک قاضی در نیویورک بهدلیل نداشتن صلاحیت رد کرد.
اما این امر در بحبوحه نظارت بیشتر بر کار خیریه در غزه صورت گرفت. اسرائیل یک کارمند فلسطینی موسسه خیریه بینالمللی ورلد ویژن مسیحی را به اتهام دریافت حدود ۵۰ میلیون دلار کمک برای پروژههای نوار غزه به گروه شبهنظامی حماس محاکمه کرد. این موسسه خیریه و محمد الحلبی، مدیر شعبه غزه ورلد ویژن بینالمللی، این اتهامهای را رد کردند. او بعدا به جرم حمایت مالی از تروریسم مجرم شناخته شد و به ۱۲ سال زندان محکوم شد.
سخنگوی این موسسه خیریه گفت: «ورلد ویژن تقریبا هشت سال است که در غزه حضور نداشته است و هیچ مدرک قابل توجهی ارائه نشده است که اتهامهای علیه محمد را ثابت کند. در واقع، یک شرکت مستقل جهانی تحقیقات عمیقی را انجام داد و هیچ گونه انحرافی از بودجه و هیچ مدرک مادی مبنی بر اینکه محمد بخشی از حماس بوده یا برای آن کار میکرد، پیدا نکرد. ورلد ویژن همچنین از محمد در اعتراض به تصمیم دادگاه حمایت میکند. مقامهای کنونی و سابق غربی میگویند حماس همچنین مقدار قابل توجهی از بودجه خود را از موسسات خیریه تحت کنترل خود، بهویژه در اروپا، جمعآوری میکند.