فعالان و رسانه‌های بلوچ از برقراری جو شدید امنیتی در شهرستان خاش در نخستین سالگرد سرکوب خونین مردم این شهر خبر داده‌اند. در زاهدان نیز حضور انبوه ماموران حکومتی در اطراف مسجد مکی گزارش شده است.

خبرگزاری حال‌وش که اخبار بلوچستان را پوشش می‌دهد، روز جمعه ۱۲ آبان، با انتشار ویدیوها و تصاویری از خاش، تشدید وضعیت امنیتی در این شهرستان را تایید کرد و نوشت که نیروهای نظامی در نقاط مختلف شهر مستقر شده‌اند.

برمبنای این گزارش، ماموران حکومتی با حضور در خیابان‌ها و اطراف مسجد الخلیل خاش، شهروندان را تفتیش و بازرسی بدنی می‌کنند.

کمپین فعالین بلوچ نیز با انتشار ویدیوها و تصاویری از شهرهای خاش و زاهدان خبر داد که ماموران سرکوب جمهوری اسلامی در این شهرها جو شدید امنیتی برقرار کرده‌اند و با برپایی چادر و ایستگاه‌های بازرسی، شهروندان را آزار و اذیت می‌کنند.

همچنین منابع محلی از تفتیش و بازرسی بدنی نمازگزاران هنگام ورود به مسجد مکی خبر داده‌اند. مسجد مکی زاهدان محل برگزاری نماز جمعه اهل سنت مرکز استان سیستان و بلوچستان است که پس از خیزش سراسری سال ۱۴۰۱، به محلی برای اعتراض به حاکمیت بدل شده است.

فضای امنیتی در خاش و زاهدان از روزهای قبل آغاز شد. حال‌وش گزارش داد که ماموران سرکوب با هدف ایجاد وحشت بین شهروندان، شامگاه پنجشنبه در مناطقی از زاهدان مانند کشاورز و شیرآباد، به تیراندازی هوایی و بدون هدف اقدام کردند.

روز سیزدهم آبان ۱۴۰۱، در چهلمین روز جان باختن قربانیان جمعه خونین زاهدان، مردم شهرستان خاش به دادخواهی قربانیان به خیابان‌ها آمدند و دست به اعتراض گسترده علیه حکومت زدند، اما جمهوری اسلامی در پاسخ به اعتراض شهروندان یک جمعه خونین دیگر، این بار در خاش رقم زد.

در سرکوب خونین مردم خاش، دست‌کم ۱۸ شهروند کشته و بیش از ۷۰ نفر مجروح شدند. دو تن از کشته‌شدگان به نام‌های مبین میرکازهی و یاسر بهادرزهی، کودکان زیر ۱۸ سال بودند.

مبین ۱۴ سال داشت و در اثر اصابت گلوله جان باخت. یاسر هم ۱۷ ساله و دارای معلولیت بود و بدون اینکه نقشی در اعتراضات داشته باشد، در جریان درگیری‌ها هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد.

بررسی‌های سازمان عفو بین‌الملل نشان می‌دهد که در جمعه خونین زاهدان و سرکوب خونین خاش، بیش از ۱۰۰ شهروند بلوچ کشته شدند. پیش‌تر مولوی عبدالحمید، امام جماعت اهل سنت زاهدان، نیز تایید کرده بود که صدها شهروند بلوچ در اعتراضات به‌ویژه جمعه خونین زاهدان مجروح و نقص عضو شده‌اند.

این سازمان حقوق بشری به‌تازگی نیز در بیانیه‌ای سرکوب معترضان بلوچ را محکوم کرد و از جمهوری اسلامی خواست به «استفاده غیرقانونی از قوای قهریه» در جمعه‌های اعتراضی متوسل نشود و به حق آزادی برگزاری تجمع‌های مسالمت‌آمیز شهروندان احترام بگذارد.

رسیدگی عادلانه به مسئله جمعه خونین زاهدان، مهم‌ترین مطالبه شهروندان بلوچ است. امام‌جمعه مسجد مکی هم بارها در سخنرانی‌هایش تاکید کرده است که مردم بلوچ خواستار مجازات عاملان و آمران کشتار شهروندان‌اند.

شهروندان بلوچ در بیش از یک سال گذشته، در جمعه‌های اعتراضی به خیابان‌ها آمدند و علیه حکومت شعار دادند. طی هفته‌های اخیر نیز به درخواست مولوی عبدالحمید، تجمع اعتراضی آنان با سکوت برگزار شد.

شهروندان بلوچ به‌رغم تهدیدهای حکومتی، روز جمعه ۱۲ آبان، نیز به خیابان‌ها آمدند و راهپیمایی سکوت برگزار کردند.