از هنگام کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس در حمله پهپادهای آمریکایی در نزدیکی فرودگاه بغداد، این سومین باری است که اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی سازمان حماس به منظور ابراز تسلیت به رهبران ایران، وارد تهران می شود.

حضور مکرر رئیس دفتر سیاسی سازمان حماس در تهران، می تواند بیانگر گرایش حماس به سوی محور ایران باشد، به ویژه این که حماس پیوسته ایران را به عنوان نخستین حامی مالی و نظامی گروه های مسلح در نوار غزه می داند و همسویی خود را با اقدامات سیاسی ایران در سطح منطقه اعلام می دارد. البته سازمان حماس با پیوستن به محور ایران، رابطه خود را با آن چه به نام محور مقابل (مصر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی) یاد می شود از دست می دهد و این تحول، روند آتش بس درازمدت میان اسرائیل و جناح های فلسطینی در نوار غزه را آسیب پذیر خواهد کرد و بر وخامت اوضاع امنیتی غزه خواهد افزود.

پس از موافقت با مصر، اسماعیل هنیه حدود یک ماه پیش، نوار غزه را به مقصد سفر به برخی از کشورها از جمله ترکیه، قطر و عمان ترک کرد، اما مقامات مصر، پیش از آغاز این سفر به رئیس دفتر سیاسی حماس تأکید کرده بودند که باید قصد سفر به تهران را نداشته باشد. منابع آگاه فلسطینی اظهار داشتند که سازمان حماس شرط پیشنهاد شده از سوی مصر را پذیرفته و به مقامات مصری تعهد داده بود که اسماعیل هنیه به هیچ صورتی به تهران نمی رود، همین بود که مقامات مصری با سفر اسماعیل هنیه به خارج از غزه موافقت کردند. اما حماد الرقب، سخنگوی سازمان حماس با رد این اظهارات، گفت: حماس نه تنها برنامه سفرهای خارجی اسماعیل هنیه را اعلام نکرده بلکه هیچ تعهدی مبنی بر این که هیئت حماس به تهران سفر نمی کند، نداده بود، افزون بر آن، قاهره هیچ پیش شرطی را در پیوند به سفر اخیر هیئت سازمان حماس به خارج مطرح نکرده است.

به هر حال، رهبران سازمان حماس بدون عبور از مصر نمی توانند به خارج سفر کنند و بایستی پیش از اقدام به هر سفر خارجی، موافقت مصر را به دست آورند. البته برای به دست آوردن موافقت مصر، سازمان حماس این بار حدود پنج ماه انتظار کشید تا سر انجام موفق به دریافت مجوز سفر هیئت حماس به خارج از نوار غزه شد.

به نظر می رسد سفرهای متعدد اسماعیل هنیه به تهران در چارچوب تمایل حماس برای بازگشت به آغوش ایران صورت می گیرد، به ویژه این که احمد عبد الهادی، نماینده سازمان حماس در لبنان افشا کرد که قاسم سلیمانی در گذشته چند بار از نوار غزه دیدن کرده و در ایجاد برنامه های دفاعی و ساخت تونل های تهاجمی نقش داشته است. در پیوند به سفر هیئت حماس به تهران، حماد گفت که هدف از سفر اخیر رهبران حماس به خارج، تلاش برای ایجاد روابط با کشورهای مختلف منطقه است و حماس سعی دارد روابط سیاسی و استراتژیک خود را توسعه دهد.

در همین راستا، اندیپندنت عربی اطلاعاتی را دریافت کرده است که نشان می دهد پس از سفر هیئت سازمان حماس به تهران، مصر دیگر به اسماعیل هنیه اجازه بازگشت به نوار غزه را نمی دهد زیرا حماس به شروط مطرح شده از سوی مصر احترام قائل نشده است.

طبق اطلاعات یاد شده، مصر و چند کشور سنی مذهب دیگر، از حماس خواسته بودند تا در مراسم تشییع جنازه قاسم سلیمانی شرکت نکند، اما سازمان حماس همه ای خواسته ها و سفارش ها را نادیده گرفته و هیئت حماس به منظور شرکت در مراسم تشییع جنازه و عزا داری قاسم سلیمانی وارد تهران شد.

از سوی دیگر، گفته می شود اسرائیل نیز از تلاش حماس برای پیوستن به محور ایران ابراز نگرانی می کند و آینده اوضاع منطقه را در پرتو تحولات اخیر به سود صلح و آرامش نمی بیند.

در همین حال، حماد الرقب اظهار داشته است که شایعات پخش شده مبنی بر این که اسماعیل هنیه دیگر نمی تواند به نوار غزه باز گردد، عاری از حقیقت است و هیچ مانعی برای بازگشت رئیس دفتر سیاسی حماس به غزه و جود ندارد، اما برنامه سفرهای خارجی هیئت حماس تا هنوز پایان نیافته و ممکن است برای مدت دیگری نیز ادامه داشته باشد.

سخنگوی حماس در لبنان علاوه کرد که هیچ مشکلی برای این که حماس از داخل غزه و یا از خارج آن، رهبری شود وجود ندارد، بنابر این، در تصمیم گیری های حماس هیچ تغییری رو نما نخواهد شد و حتی اگر اسماعیل هنیه در خارج از نوار غزه باقی بماند، تأثیری در روند امور و فعالیت های سازمان حماس به جود نخواهد آمد.

اما ناجی الظاظا، تحلیلگر سیاسی معتقد است که حضور اسماعیل هنیه در خارج از نوار غزه به سود سازمان حماس است، زیرا اسماعیل هنیه دیگر نیازی به گرفتن مجوز سفر ندارد و می تواند سفرهای خارجی خود را به راحتی انجام دهد.

در مقابل، منصور ابوکریم، کارشناس امور سیاسی و روابط بین الملل، معتقد است که سفر اسماعیل هنیه به تهران، نه تنها سازمان حماس را در انزوا قرار می دهد بلکه کشورهای که از این پس، اسماعیل هنیه در آن ها اقامت داشته و یا به آن ها سفر کند نیز با چالش های سیاسی رو به رو می شوند. این کارشناس سیاسی می افزاید که سفرهای متعدد اسماعیل هنیه به تهران و دیدار وی با اسماعیل قاآنی، فرمانده جدید سپاه قدس و سایر فرماندهان سپاه پاسداران ایران نشان می دهد که سازمان حماس قصد دارد به صورت کامل به محور ایران بپیوندد.

منصور ابوکریم، علاوه کرد که پس از سفرهای اخیر به تهران، اسماعیل هنیه، مسیر بازگشت خود  را به نوار غزه مسدود کرده است و بعید است که قاهره از این پس، برای اسماعیل هنیه اجازه بازگشت به نوار غزه را بدهد. البته اگر اسماعیل هنیه قصد بازگشت به نوار غزه را نداشته باشد، احتمال می رود که وی در دوحه، پایتخت قطر باقی بماند.

https://www.independentarabia.com