شی جین‌پینگ روز چهارشنبه وارد سان‌فرانسیسکو شد تا در نشستی با جو بایدن، رئیس‌جمهوری آمریکا، که همه به‌شدت منتظر آن بودند، شرکت کند؛ جایی که رهبر چین احتمالا تلاش خواهد کرد برای بهبود اقتصاد آشفته کشورش کاری کند و تلاش‌های ایالات متحده برای سرکوب آن را عقب براند و خنثی کند.

به گزارش سی‌ان‌ان، این اولین سفر شی به ایالات متحده در شش سال گذشته است که در نوع خود قابل‌توجه محسوب می‌شود. این سفر چهارروزه در قالب شرکت در مجمع بین‌المللی همکاری اقتصادی آسیا و اقیانوسیه (اپک) انجام می‌گیرد اما رئیس‌جمهوری چین در طول حضورش در آمریکا برنامه‌های دیگری نیز مدنظر دارد.

شی و بایدن، رهبران دو اقتصاد برتر جهان، از آخرین دیدارشان در حاشیه یک گردهمایی بین‌المللی در بالی اندونزی در نوامبر ۲۰۲۲ با هم گفت‌وگو نکرده‌اند.

 گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت‌های چین و آمریکا برای ترتیب دادن این نشست مجبور شده‌اند تعدادی از مسائل بحث‌برانگیز را به‌دقت بررسی کنند؛ از جنجال بالون جاسوسی چین گرفته تا هدف قرار دادن پکن در عرصه تجارت بین‌المللی و محدودیت‌های متقابل برای استفاده از فناوری‌های پیشرفته.

با وجود تمام امیدواری‌ها و خوش‌بینی‌ها، کارشناسان معتقدند دیدار بایدن و شی در شرایطی برگزار خواهد شد که امیدها برای دستیابی به موفقیت‌های بزرگ در نشست روز چهارشنبه اندک است.

مشکلات اقتصادی چین در کنار عزل بدون توضیح دو مقام ارشد دولت، تصویری را که شی جین‌پینگ در آخرین دیدارش با بایدن ارائه کردــ زمانی که به‌تازگی قدرتش را تثبیت کرده و در اقدامی هنجارشکنانه برای سومین بار در راس دولت قرار گرفته بودــ مخدوش کرده است.

 در همین حال، بایدن نیز خود را در چالش‌های بین‌المللی از جنگ در اوکراین تا جنگ در غزه گرفتار می‌بیند و بالا گرفتن درگیری با چین احتمالا آخرین چیزی است که او می‌خواهد در پایان دوره ریاست‌جمهوری و در آستانه انتخابات آینده شاهد باشد.

دستور کار شی در سان‌فرانسیسکو

با وجود چالش‌های داخلی که شی جین‌پینگ با آن‌ها مواجه است، رهبر چین ممکن است خود را نسبت به بایدن در موقعیت قوی‌تری ببیند. در شرایط کنونی که ایالات متحده گرفتار مشکلات سیاسی عمیق و در حال افول در سطح جهانی است، به نظر می‌رسد پکن تصور می‌کند آمریکا می‌خواهد روابطش با چین را بهبود بخشد و نگرشش به این کشور را تغییر داده است.

به گفته تحلیلگران، یکی از موضوع‌هایی که در صدر برنامه‌های شی جین‌پینگ قرار دارد، مقابله با تلاش ایالات متحده برای تنوع بخشیدن به زنجیره‌‌های تامین به منظور کاهش اتکا به تولید چین و محدود کردن دسترسی پکن به انواع فناوری‌های پیشرفته آمریکایی است که برای تولیدات این کشور حیاتی است.

پکن این تلاش‌ها را شامل محدودیت‌ برای فروش تراشه‌های پیشرفته به چین و ممنوعیت برخی سرمایه‌گذاری‌های فناوری ایالات متحده در پکن، اقدام‌هایی آشکار با هدف سرکوب اقتصاد چین می‌داند و نه برخوردهایی محدود و هدفمند به منظور تامین امنیت ملی؛ آنچه دولت بایدن ادعا می‌کند.

با توجه به این موارد، تحلیلگران می‌گویند شی در سفر به ایالات متحده از بایدن خواهد خواست رویکرد کشورش در مورد محدودیت‌های فناوری را روشن و بازتعریف کند.

موضوع موردمناقشه تایوان

یکی دیگر از مواردی که احتمال داده می‌شود در صدر مباحث میان دو رهبر قرار بگیرد، موضوع موردمناقشه تایوان است.

شی جین‌پینگ احتمالا جو بایدن را برای تضمین سیاست آمریکا در قبال تایوان‌ــ دموکراسی خودگردانی که حزب کمونیست ادعای حاکمیت بر آن داردــ  تحت فشار قرار می‌دهد.

 ایالات متحده در سال‌های اخیر و در بحبوحه تجاوزهای فزاینده چین، حمایت از این جزیره را افزایش داد. این موضوع در آستانه انتخابات قریب‌الوقوع ریاست‌جمهوری در تایوان در ماه ژانویه حساس‌تر از گذشته است؛ زیرا پکن امیدوار است افول قدرت حزب حاکم تایوان را که مخالف روابط نزدیک‌تر با چین است، شاهد باشد.

دیدار با تجار آمریکایی

سفر به آمریکا همچنین فرصتی برای شی جین‌پینگ خواهد بود تا به تجار این کشور در مورد این ایده که چین همچنان یک فرصت عالی برای سرمایه‌گذاری است، اطمینان دهد. انتظار می‌رود شی در جریان سخنرانی با رهبران صنعت و تجارت آمریکا در یک ضیافت شام، بر این نکته تاکید کند؛ اگرچه پکن هنوز این موضوع را تایید نکرده است.

در سال‌های اخیر، اعتماد تجاری به چین به دلیل وضع قوانین سختگیرانه در دوران همه‌گیری، افزایش کنترل دولت چین بر اقتصاد و گسترش قانون ضدجاسوسی مبهم و گسترده آن کشور کاهش یافت. از طرفی مجموعه‌ای از محدودیت‌ها و بازداشت‌هایی که شرکت‌های بین‌المللی را تحت تاثیر قرار می‌دهند، نگرانی‌ شرکت‌های غربی از خطرات تجارت در چین را افزایش داده است.

سیگنال‌های مثبت با نتیجه نامشخص

سفر شی جین‌پینگ به آمریکا با سیگنال‌هایی همراه بود که نشان می‌دهد چین امیدوار است روابط تیره‌اش با این رقیب دیرینه را بهبود بخشد.

در هفته‌های اخیر، پکن میزبان اعضای گروه آمریکایی «ببرهای پرنده» شامل خلبانان جنگنده و سربازانی بود که در نبرد با ژاپنی‌ها در زمان جنگ جهانی دوم به چین کمک کردند. مراسم بزرگداشت این افراد و تور بعدی این گروه در سراسر چین به طور گسترده در رسانه‌های دولتی چین پوشش یافت و روزنامه اصلی حزب حاکم خواستار ایجاد پیوندهای بیشتر میان دو کشور شد.

از سوی دیگر، بر اساس نظرسنجی‌های ماهانه انجام‌شده، به نظر می‌رسد احساسات عمومی در چین درباره ایالات متحده در ماه‌های اخیر ملایم‌تر شده است. یک نظرسنجی نشان داد که از آوریل تا اکتبر، از نسبت بزرگسالان چینی که ایالات متحده را «دشمن یا غیردوست» می‌دانند، ۹ درصد کم شده و میزان آن به ۴۸ درصد رسیده است.

 در همین حال، سفر چهار مقام آمریکایی در سطح کابینه به پکن در تابستان به گفت‌وگوهای بیشتر و سفرهای متقابل منجر شد که گامی مهم به سمت احیای خطوط ارتباطی است که پکن در اعتراض به سفر نانسی پلوسی، رئیس وقت مجلس نمایندگان آمریکا به تایوان در سال ۲۰۲۲، قطع کرده بود.

با همه این‌ها، تحلیلگران درباره اینکه این خوش‌بینی‌ها چقدر ممکن است به واقعیت تبدیل شوند، شک دارند. به گفته آن‌ها، اگرچه هم چین و هم ایالات متحده امیدوارند از شدت گرفتن رقابت و احتمال رویارویی جلوگیری کنند و برای ممانعت از وقوع درگیری‌ نظامی با یکدیگر اهمیت زیادی قائل‌اند، هیچ یک برای اعطای امتیازی مهم و پایدار به طرف مقابل آماده نیستند.

ناظران معتقدند حتی در مورد مسائل بین‌المللی هم مشخص نیست چقدر هماهنگی می‌تواند میان چین و آمریکا وجود داشته باشد. به گفته آن‌ها، پس از نزدیک به دو سال جنگ در اوکراین، به نظر می‌رسد ایالات متحده امید چندانی ندارد که پکن شریک نزدیکش یعنی روسیه را برای پایان دادن به این تهاجم زیر فشار بگذارد و درباره جنگ در غزه نیز حتی اگر بایدن از چین بخواهد که شریک تجاری‌اش، ایران، را تحت فشار قرار دهد، احتمالا چنین هماهنگی در عمل غیرممکن خواهد بود.