یحیی سنوار، رهبر حماس در غزه، پنج سال پیش یادداشتی روی مدارکی که می‌دانست مقامات مصری به دست بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، می‌رسانند گذاشت. مائیر بن شبات، مشاور سابق امنیت ملی اسرائیل، می‌گوید که سنوار در این یادداشت به زبان عبری نوشته بود: «خطر حساب‌شده یک آتش‌بس را بپذیر.»
به گزارش بلومبرگ، رهبر حماس چندی پیش هم عباراتی نه‌چندان متفاوت را به یک روزنامه‌نگار ایتالیایی گفته بود: «من دیگر دنبال جنگ نیستم. آتش‌بس می‌خواهم.» او همچنین درباره نوار غزه بسیار جاه‌طلب است و گفته بود: «ما می‌توانیم مثل دبی یا سنگاپور شویم.»
در‌پی حملات هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، نگرش نهاد‌های امنیتی این کشور به حرف‌های پیشین سنوار تغییر کرد. آن‌ها اکنون به آن سخنان به‌عنوان بخشی از تلاش‌های او برای ایجاد این توهم که حماس دست از خشونت کشیده و بر حکومت‌داری متمرکز است، می‌نگرند.
مقامات اسرائیلی اعتراف می‌کنند که «بی‌خیالی» درباره حماس پیشه کرده بودند. ارتش اسرائیل در سال‌های اخیر، با تکیه بر حسگرهای الکترونیکی و انتقال نیروها به خارج از منطقه برای حفاظت از شهرک‌های کرانه باختری، نظارت خود را بر حصار مرزی غزه بسیار کاهش داده بود.
چن آرتزی سرور، تحلیلگر اسرائیلی، اخیرا در مقاله‌ای در روزنامه یدیهوت اخرونوت نوشت: «تحلیلگران اطلاعات نظامی جاه‌طلب چون مسائل فلسطینیان را حیاتی تلقی نمی‌کردند، ترجیح دادند بر ایران و سوریه متمرکز شوند.»
در واقع، احساس غالب اسرائیل این بود که حماس از اقدامات نظامی خود دست کشیده و چالش با این گروه بسیار دور از انتظار است.
مایکل میلشتاین، رئیس اسبق تحقیقات فلسطینی اداره اطلاعات ارتش، می‌گوید: «سنوار ذهن اسرائیلی را بسیار خوب خوانده بود. او با روی آوردن به امور غیرنظامی می‌خواست اسرائیل باور کند که حماس بر ثبات در غزه متمرکز است. او این پندار اشتباه را در ذهن اسرائیلی‌ها کاشت.»
اما اکنون که اسرائیل با هدف نابودی حماس، غزه را تقریبا با خاک یکسان کرده و بنابر اعلام وزارت بهداشت حماس، بیش از ۱۱ هزار نفر را کشته است، سنوار به‌عنوان مغز متفکر حملات هفتم اکتبر حماس در اعماق تونل‌های غزه پنهان و به هدف نخست اسرائیل بدل شده است. بنیامین نتانیاهو اخیرا او را به «هیتلر کوچک پنهان‌شده در پناهگاه» تشبیه کرد.
یحیی سنوار کیست؟ سنوار ۶۱ ساله در محله‌ای فقیرنشین در شهر خان‌یونس در جنوب نوار غزه متولد شد. او در اواخر دهه ۸۰ میلادی، هم‌زمان با انتفاضه اول، در تاسیس شاخه نظامی حماس سهیم بود. او سپس وظیفه نابودی فلسطینی‌هایی را که با اسرائیل همکاری می‌کردند، برعهده گرفت و مسئول کشتن چهار نفر از آنان بود. مقام‌های نظامی اسرائیل که در آن زمان همچنان در غزه حضور داشتند و فعالیت می‌کردند، در سال ۱۹۸۹ او را به حبس ابد محکوم کردند.
سنوار در زندان با خواندن مداوم روزنامه‌ها و شرح حال شخصیت‌های کلیدی اسرائیلی، به درک عمیقی از جامعه اسرائیل رسید و بر زبان عبری تسلط کامل پیدا کرد. بنابر اظهارات مقامات اسرائیلی و همچنین یکی از اعضای پیشین حماس، او در زندان نیز به شرکت در کشتار ادامه می‌داد و سر یک نفر را هم شخصا از تن جدا کرد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
مقام‌های اسرائیلی او را به‌عنوان رهبری خونسرد و پرجذبه تصویر می‌کنند. مرد کوچک‌اندامی که بیشتر موها و ریش‌های ژولیده‌اش اکنون سفید شده‌اند. سردرد و تاربینی سنوار در اوایل دهه ۲۰۰۰ زمانی که در زندان بود، آغاز شد و جراحی در مرکز پزشکی سوروکا در بئر شبع با بیرون کشیدن تومور مغزی او، جانش را نجات داد.
بتی لحات، رئیس وقت سیستم اطلاعاتی زندان، در یک گفت‌وگوی تلویزیونی گفت تلاش کرده است از این موضوع برای استخدام سنوار به‌عنوان یک مامور استفاده کند. او در این‌باره گفت: «من گفتم، دولت اسرائیل جان تو را نجات داد. فکر می‌کردم می‌توانم او را به یکی از خودمان تبدیل کنم، اما علاقه‌ای نشان نداد. مدام درباره این که وقتی آزاد شود چه خواهد کرد حرف می‌زد. به او گفتم که هیچ‌وقت از اینجا بیرون نخواهی رفت. او گفت خدا می‌داند که یک روز اتفاق می‌افتد.» و آن روز ۱۸ اکتبر ۲۰۱۱ بود. در آن زمان اسرائیل بیش از هزار زندانی فلسطینی را با گیلعاد شلیط، سرباز اسرائیلی که گروگان حماس بود، مبادله کرد و سنوار که خود فهرست زندانیان فلسطینی را تهیه کرده بود در میان آزادشدگان بود.
برخی از مقامات اسرائیلی چون سنوار تنها فلسطینیان را کشته بود و در مرگ هیچ اسرائیلی سهیم نبود با آزادی او مخالفتی نداشتند. با این حال، برخی دیگر او را خطرناک می‌دانستند.
میلشتاین می‌گوید: «آن‌ها می‌گفتند که او تهدیدی محسوب نمی‌شود و نمی‌خواهد به فعالیت‌های خطرناک بازگردد، او فراموش کرده است که چگونه یک حمله تروریستی را برنامه‌ریزی کند. من سعی کردم به آن‌ها بگویم اشتباه می‌کنند. حماس ماموریتی برای تمام زندگی است. تنها یک هفته طول کشید تا سنوار به ارتباطات و فعالیت‌های خود بازگردد. امروز سنوار همان حماس در غزه است.»
او پس از آزادی مجددا به حلقه رهبری حماس پیوست و در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان رهبر این گروه شبه‌نظامی در سراسر نوار غزه انتخاب و جانشین اسماعیل هنیه شد و هنیه به قطر رفت.
اکرم عطاالله، ستون‌‌نویس ساکن غزه در روزنامه الایام کرانه باختری، می‌گوید: «حماس و سنوار اسرائیل را گمراه کردند و به این فکر انداختند که جنگ جزو انتخاب‌های حماس نیست. این یک کارزار ضداطلاعات پیچیده بود که اسرائیل را فریب داد. اسرائیل فکر می‌کرد حماس به دنبال صلح، ایجاد کار برای کارگران و زندگی اقتصادی ساکنان نوار غزه است.»
علی برکه، یکی از مقام‌های ارشد حماس، پس از حملات هفتم اکتبر در گفت‌وگو با تلویزیون دولتی روسیه با طرح موضوعی مشابه، مدعی شد که شبه‌نظامیان حماس به مدت دو سال اسرائیل را فریب دادند تا آن‌ها فکر کنند که حماس به اداره غزه مشغول است. این برنامه‌ریزی نه تنها برای حمله، بلکه برای نحوه حکومت پس از آن نیز بود.
سنوار این موضوع را در سال ۲۰۲۱ و در سخنرانی کنفرانسی با عنوان «وعده پایان این روزها» مطرح کرده بود. یکی از اسناد مرتبط با این کنفرانس، به نحوه برخورد با متخصصان یهودی پس از پیروزی حماس بر اسرائیل اختصاص دارد. در این سند آمده است: «دانشمندان و متخصصان یهودی را در زمینه‌های پزشکی، مهندسی، فناوری و صنایع نظامی برای مدتی نگه دارید و اجازه ندهید آن‌ها با دانش و تجربه خود از کشور بروند.»
اگرچه مقامات حماس هیچگاه به صورت مستقیم با مقامات اسرائیلی در ارتباط نبودند، اما سنوار تلاش کرد تا از طریق واسطه‌ها نیات «خیرخواهانه» خود را به گوش آنان برساند. او به‌عنوان بخشی از این تلاش‌ها با تشکیلات خودگردان فلسطینی برای مذاکره با اسرائیل درباره فراهم کردن مجوز کار برای حدود ۱۸ هزار کارگر ساکن غزه همکاری کرد و در نتیجه، این کارگران توانستند به صورت روزمزد در اسرائیل کار کنند. به گفته مقامات امنیتی اسرائیلی، برخی از همین کارگران به شبه‌نظامیان حماس برای تهیه نقشه‌ها و شناسایی خانواده‌های اسرائیلی پیش از حملات هفتم اکتبر کمک کردند.
سنوار از زمان این حملات هیچ بیانیه‌ای صادر نکرده و با مطبوعات هم گفت‌وگو نکرده است. با این حال، تنها ۱۲۰ کیلومتر دورتر از محل وقوع حملات، پوستری حاوی عکس فرماندهان حماس بر دیوار وزارت دفاع اسرائیل در تل‌آویو آویزان است و روی تصویر کشته‌شدگان ضربدر زده شده است. برنامه این وزارتخانه، ضربدر زدن روی همه تصاویر است و در بالاترین خانه این پوستر، تصویر سنوار قرار دارد.
