آلودگی هوای تهران و دیگر کلان‌شهرهای ایران همچنان ادامه دارد و شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نیز، روز پنجشبه دوم آذرماه‌، اعلام کرد که کیفیت هوای پایتخت با عدد ۱۰۲، در شرایط ناسالم و آلوده قرار دارد.

این شاخص، معیاری برای تعیین روزانه کیفیت هوا و میزان ارتباط آن با سطوح سلامت افراد است که به ترتیب از صفر تا ۵۰ در شرایط سبز یا پاک، ۵۱ تا ۱۰۰ در شرایط زرد یا قابل‌قبول، ۱۰۱ تا ۱۵۰ در شرایط نارنجی یا ناسالم برای گروه‌های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ در شرایط قرمز یا ناسالم برای همه افرد، ۲۰۱ تا ۳۰۰ در شرایط بنفش یا بسیار ناسالم برای شهروندان و ۳۰۱ تا ۵۰۰ نیز در شرایط ارغوانی یا خطرناک و سمی برای عموم مردم تعیین شده است.

اکنون در شرایطی که هوای تهران برای گروه‌های حساس جامعه مانند شهروندان مبتلا به بیماری‌های قلبی و ریوی و همچنین سالمندان و کودکان خطرناک است، به این گروه‌ها توصیه اکید می‌شود که از منازل خود خارج نشوند.

مدیرکل مدیریت بحران استان تهران نیز اعلام کرد از روز جمعه تا روز یکشنبه پنجم آذرماه، انباشت آلاینده‌های جوی و کاهش کیفیت هوا در پایتخت تشدید می‌شود و افرادی که بیماری‌های قلبی و ریوی دارند، از سوم تا پنجم آذرماه، در فضای باز حاضر نشوند.

هم‌زمان در دیگر شهرهای بزرگ و صنعتی ایران مانند اصفهان، کرج، اهواز، مشهد، زنجان و تبریز نیز گزارش‌های مردمی و دولتی، حاکی از افزایش میزان آلودگی هوا در یک هفته اخیر بوده است، به نحوی که هزاران شهروند به دلیل نامطلوب بودن کیفیت هوا و ابتلا به نفس‌تنگی راهی مراکز درمانی شدند.

این درحالی است که رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط‌زیست ایران، روز ۲۷ آبان، اعتراف کرده بود: «متاسفانه رویکرد دولت‌ها در چند دهه گذشته، تامین تقاضاهای موجود در زمینه مصرف سوخت بوده و کمترین تلاش برای سیاست‌گذاری به‌منظور مصرف بهینه انرژی انجام شده است. بنابراین بی‌برنامگی در مدیریت مصرف سوخت و انرژی در دهه‌های گذشته، به تشدید آلودگی هوای کلان‌شهرهای کشور دامن زده است.»

او همچین تاکید کرده بود که توسعه حمل‌ونقل عمومی در شهرهای مختلف ایران طی ۱۰ سال گذشته «تقریبا متوقف شده» و این عامل مهمی در افزایش آلودگی هوای شهرها است.

در هفته گذشته، معاون دانشگاه علوم پزشکی اهواز خبر داده بود که به دلیل آلودگی هوا در شهرهای استان خوزستان، حدود دو هزار و ۵۰۰ نفر روانه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شدند.

از سوی دیگر رضا شروین بدو، رئیس مرکز طبی کودکان در ایران، روز ۱۹ آبان، گفته بود شمار کودکانی که با علائم بیماری‌های تنفسی به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند افزایش یافته است.

بیماری‌های تنفسی و آلودگی هوا، ارتباط مستقیمی با هم دارند و شدت آلودگی هوا می‌تواند بر عوارض ایجاد شده در بیماری‌های تنفسی تاثیرگذار باشد. 

متخصصان حوزه سلامت می‌گویند اثرات بلندمدت آلودگی هوا می‌تواند برای سال‌ها یا گاهی برای همیشه باقی بمانند و در موارد متعدی به مرگ منجر شوند. اثرات طولانی‌مدت ناشی از آلودگی هوا، شامل بیماری‌های متعدد از جمله ابتلا به سرطان و بیماریهای تنفسی است. آلودگی هوا همچنین می‌تواند باعث آسیب طولانی‌مدت به اعصاب، مغز، کلیه‌، کبد و سایر اندام‌ها شود. برخی دانشمندان نیز معتقدند که آلودگی هوا در تولد نوزادانی با بیماری‌های مادرزادی نیز موثر است.

از سوی دیگر ذرات ریز و بسیار ریز (به ترتیب با قطر کمتر از ۲.۵ و کمتر از ۰.۱ میکرومتر) می‌توانند در ریه‌ها رسوب کنند، به گردش خون سیستمیک نفوذ کرده و در نهایت از سد خونی مغزی عبور کنند.

در چنین شرایطی، دولت‌های مختلف در نظام جمهوری اسلامی در ۴۴ سال اخیر، همواره نسبت به حل بحران آلودگی هوا بی‌توجه بوده‌اند و در مقابل با قطع درختان و فضای سبز شهری، فضای بیشتری برای قد علم کردن برج‌های سربه‌فلک کشیده و ترافیک خودروها پدید آورده‌اند. مقامات جمهوری اسلامی بی‌توجه به رشد چشمگیر تعداد کارخانه‌ها یا خودروهای غیراستاندارد در شهرهای ایران، هرسال از تخصیص بودجه‌های مناسب برای کاهش آلاینده‌های مضر شهری خودداری کرده‌اند. بنا بر اعلام معاون سازمان محیط زیست ایران، قانون توسعه حمل‌ونقل عمومی و مدیریت مصرف سوخت مصوب سال ۸۶، قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی مصوب سال ۸۹، قانون هوای پاک مصوب سال ۹۶ و بسیاری از قوانین دیگر در زمینه کاهش آلودگی هوا که به تصویب مجلس شورای اسلامی نیز رسید، هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است.