لغو میزبانی ۴ تیم ایرانی حاضر در لیگ قهرمانان آسیا، به جدل بزرگی در ورزش ایران تبدیل شده است. مقامات ورزشی و سیاسی ایران، از وزیر ورزش و جوانان تا وزیر امور خارجه، تصمیم کنفدراسیون فوتبال آسیا را سیاسی خوانده‌اند و تصور می‌کنند که واژه «سیاسی»، تصویری غیرمنصفانه از آن تصمیم می‌سازد. اما چنین نیست، و بدیهی است که شرایط سیاسی حاکم بر ایران و ناامنی‌ها به این تصمیم ای‌اف‌سی منجر شده است.

ای‌اف‌سی به عنوان یک نهاد ورزشی، پس از سقوط هواپیمای اوکراینی با موشک‌های ایران، از ایمنی مسابقات و امنیت مسافرت تیم‌ها و داوران به ایران حرف می‌زند، و مقامات سیاسی ایران به جای باشگاه‌های ایرانی تصمیم می‌گیرند و حتی هیات دولت ایران وارد بحث می‌شود. علی ربیعی، سخنگوی دولت، در حساب کاربری خود در توییتر نوشت: «شب گذشته مسئله حذف میزبانی تیم‌های ایرانی در هیئت دولت بررسی شد. این اقدام یک مسئله کاملا سیاسی و در ادامه همان مسیر تحریم جامعه ایرانی است. دستگاه ورزش و دیپلماسی کشور مسئول پیگیری این مسئله و دفاع منطقی از حقوق مردم ایران شدند.»

باشگاه‌های ایرانی، اگرچه از تهدید به کناره‌گیری از مسابقات حرف زدند، اما می‌دانیم که نگران عواقب این تصمیم هستند. کناره‌گیری ۴ تیم ایرانی از لیگ قهرمانان آسیا، کناره‌گیری به یک دلیل موجه محاسبه نمی‌شود که ای‌اف‌سی صرفا جریمه مالی و محرومیت‌های پیش‌بینی شده را اعمال کند، بلکه این گونه کناره‌گیری از مسابقات، یک اقدام جمعی و یک آسیب به روند لیگ قهرمانان آسیاست و شاید به عنوان یک مورد خاص، بررسی انضباطی شود و حکمی سنگین، فوتبال ایران را با بحرانی بزرگ‌تر مواجه کند. فدراسیون فوتبال اما ساده‌انگارانه، از یک جریمه کوچک حرف می‌زند.

ای‌اف‌سی البته شرایط را برای تیم‌های ایرانی تسهیل کرد تا آنها بدانند که قرار نیست با تصمیماتی خصمانه مواجه باشند. شرایط مندرج در نامه داتو وینزو جان، دبیرکل کنفدراسیون فوتبال آسیا، چندان پیچیده نیست: «در حال حاضر تمهیدات لازم برای برگزاری مسابقات مرحله مقدماتی لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۰ در قطر به عنوان زمین بی‌طرف و در تاریخ ۲۵ ژانویه در حال انجام است که مقرر بود در تاریخ ۲۱ ژانویه، به میزبانی باشگاه‌های ایرانی برگزار شود. برای مرحله آتی، در صورت صعود هر یک از باشگاه‌های ایرانی از مرحله پلی آف به مرحله گروهی به همراه دو باشگاه ایرانی دیگری که از پیش در مرحله گروهی حضور داشته‌‌اند، کنفدراسیون فوتبال آسیا پیشنهاد می‌کند تا تغییرات ذیل در بازی‌های خانگی باشگاه‌های ایرانی با هدف ایجاد فرصت‌های احتمالی بازی در داخل کشور ایران صورت پذیرد:

۱- زمان بازی‌های خانگی باشگاه‌های ایرانی شرکت کننده در لیگ قهرمانان آسیا با بازی‌های خانگی باشگاه‌های رقیب جابه‌جا خواهد شد و در کشور باشگاه‌های مقابل برگزار می‌شود. به این معنا که بازی‌های روز یک، دو و سه، در خارج از خانه برگزار خواهند شد.

۲- بخش اداری کنفدراسیون فوتبال آسیا ارزیابی خود را از وضعیت موجود تا ماه مارس ۲۰۲۰ انجام خواهد داد. تاریخ دقیق بازدید متعاقباً اعلام خواهد شد.»

این شرایط جدید ای‌اف‌سی نشان می‌دهد که فوتبال ایران با تغییر شرایط ایمنی، می‌تواند میزبان باشد؛ اما توقع این که پلی‌اف استقلال و شهرخودرو در ایران برگزار شود، احتمالا بیراه است. هرچند، کنفدراسیون فوتبال آسیا به درخواست مدیران باشگاه‌های ایرانی مبنی بر جلسه حضوری با مدیران ای‌اف‌سی پاسخ مثبت داد و روز چهارشنبه، مدیران عامل باشگاه‌های استقلال، پرسپولیس، سپاهان و شهرخودرو در مقر ای‌اف‌سی، در جلسه حاضر می‌شوند.

۴ باشگاه ایرانی به خواست مقامات سیاسی و با مصاحبه‌های تند و تهدیدآمیز، از تحریم مسابقات حرف زده‌اند؛ اما همین که ۴ باشگاه موضع مشابهی دارند، خود نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری بر عهده مدیران باشگاه‌ها نیست و آنها باید منتظر بمانند تا ببینند که چه تصمیمی درباره آینده گرفته می‌شود. گره زدن مسئله باشگاه‌ها به کلیدواژه‌ی «عزت ملی» در ادبیات مقامات ایرانی، آشکار می‌کند که هنوز نتوانسته‌اند دست‌کم فوتبال باشگاهی را یک جریان حرفه‌ای و مستقل ببینند.

برای فوتبال ایران، بیش از آن که محرومیت استقلال و شهرخودرو در پلی‌اف لیگ قهرمانان و احتمال محرومیت این دو تیم و پرسپولیس و سپاهان در مرحله گروهی نگران‌کننده باشد، احتمال محرومیت میزبانی بازی‌های تیم ملی در آینده می‌تواند خطرناک به نظر برسد. تیم ملی ایران باید با هنگ‌کنگ، بحرین و عراق، در ورزشگاه آزادی تهران بازی کند و با توجه به نتایج ضعیف در مرحله رفت بازی‌های گروهی برای راهیابی به جام جهانی قطر، میزبانی در بازی‌های دور برگشت برای ایران سرنوشت‌ساز است. تیم ملی وضعیت آشفته‌ای دارد و چند ماه را بدون سرمربی سپری کرده است، و تنها امید ایران برای صعود به جام جهانی ۲۰۲۲، حضور تماشاگران ایرانی در ورزشگاه آزادی است. بازی‌های گروهی در راه جام جهانی قطر، نقش ورودی برای جام ملت‌های آسیا ۲۰۲۳ چین نیز ایفا می‌کند، و ایران اگر نتواند از گروه خود صعود کند، در واقع فرصت صعود مستقیم به جام ملت‌های آسیا را نیز از دست می‌دهد.ش