به دنبال افزایش ناامنی در پاکستان و تقاضای مکرر مقامهای پاکستانی از رژیم طالبان افغان برای مهار نیروهای تحریک طالبان پاکستان که در خاک افغانستان مستقرند، ملا شیرین، از مقامهای ارشد طالبان و فرد مورد اعتماد ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر این گروه، برای ملاقات با مقامهای پاکستانی به اسلامآباد سفر کرد.
ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، روز چهارشنبه ۱۳ دی در اطلاعیهای گفت که با سفر ملا محمد شیرین آخوند، استاندار این گروه در قندهار، و همچنین معاون بخش اطلاعاتی وزارت دفاع به اسلامآباد، «ششمین نشست کمیته مشترک افغانستان و پاکستان برگزار شده است.»
سخنگوی طالبان افزود که این نشست «در مورد حل منازعات احتمالی در امتداد خط فرضی دیورند [مرز افغانستان و پاکستان] و فراهمسازی امکانات برای ساکنان دو طرف مرز گفتوگو شد.»
به گفته سخنگوی طالبان، شرکتکنندگان در این نشست به توافقهایی دست یافتند، اما جزئیات آنها هنوز علنی نشده است.
ملا شیرین، که همزمان دو مسند مهم در رژیم طالبان دارد، از افراد نزدیک به ملا هبتالله و جزو حلقه وفاداران به جناح قندهار است. ملا شیرین- از دوستان نزدیک ملا عمر، بنیانگذار و رهبر پیشین طالبان- در دوره حاکمیت ملا عمر از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱ در سمت فرمانده نیروهای محافظت از ملا عمر کار میکرد.
گرچه سراجالدین حقانی و دیگر رهبران شبکه حقانی بیشترین نفوذ را در تحریک طالبان پاکستان دارند و با این گروه ارتباط نزدیکی دارند و یک دور مذاکره میان این گروه و حکومت پاکستان را نیز میزبانی کردهاند، رهبر طالبان ملا شیرین را که از افراد مورد اعتمادش است به اسلامآباد فرستاد تا در مورد مسائلی که باعث تیرگی روابط میان رژیم طالبان و حکومت پاکستان شده است با مقامهای آن کشور صحبت کند.
جلیل عباس جیلانی، وزیر خارجه دولت موقت پاکستان، روز چهارشنبه از ملاقات با ملا شیرین در اسلامآباد خبر داد و گفت «دیدار مفیدی» با یکدیگر داشتند. وزیر خارجه دولت موقت پاکستان در یادداشتی که در ایکس منتشر کرد، بدون ارائه جزئیات بیشتر، افزود که در این دیدار «بر تعهد پاکستان به ادامه تعامل و روابط دوجانبه سودمند» با رژیم طالبان در افغانستان و «ضرورت رسیدگی به مسائل» صحبت کرده است.
I had a productive meeting with Mullah Shirin, Governor of Kandahar today.
— Jalil Abbas Jilani (@JalilJilani) January 3, 2024
Reaffirmed Pakistan’s commitment to continued engagement &
mutually beneficial ties with Afghanistan. Also stressed imperatives of addressing all issues to harness full potential for trade & connectivity. pic.twitter.com/Q2abDfFUij
پاکستان از کشورهای همسو با طالبان و متحد این گروه در منطقه شمرده میشود، اما با گذشت بیش از دو سال از سلطه طالبان بر کابل، هنوز رژیم این گروه را به رسمیت نشناخته است. طالبان در جریان حدود ۲۰ سال جنگ با دولتهای پیشین افغانستان و متحدان خارجیاش، پناهگاههایی در خاک پاکستان داشتند. پس از سلطه این گروه بر افغانستان در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، حملههای تحریک طالبان پاکستان در شهرهای آن کشور نیز افزایش یافت. تحریک طالبان پاکستان و طالبان افغانستان از متحدان دیرینهاند که دستکم از سال ۲۰۰۷، پناهگاههای مشترکی در وزیرستان جنوبی و شمالی پاکستان داشتهاند.
براساس گزارش ناظران شورای امنیت سازمان ملل متحد که در ژويیه ۲۰۲۲ منتشر شد، در پی سلطه طالبان بر کابل، حدود ۴۵۰۰ تن از اعضای تحریک طالبان پاکستان وارد افغانستان شدند. این افراد در شهرهای متعدد افغانستان، از جمله در کابل، جلالآباد، کنر، خوست، و لغمان مستقر شدند. مقامهای پاکستانی مدعی شدند که طالبان پاکستان پناهگاههایی در شهرهای مرزی افغانستان با پاکستان ایجاد کردهاند و از آنجا برای برنامهریزی حملههای تروریستی در داخل پاکستان استفاده میکنند.
مقامهای دولت پاکستان بارها از طالبان خواستهاند که چارهای برای پناهگاههای طالبان پاکستان در خاک افغانستان بیندیشند و مطابق با توافقنامه صلح دوحه، نگذارند از خاک افغانستان علیه منافع و امنیت دیگر کشورها استفاده شود.
طالبان افغان در پاسخ به مقامهای پاکستانی ناامنی در آن کشور را «مشکل داخلی پاکستان» خواندند و ادعا کردند که ارتباطی با تحریک طالبان پاکستان و دخالتی در برنامههای آن ندارند.
در اسفند امسال، یک هیئت عالیرتبه پاکستانی شامل ژنرال ندیم انجمن، رئیس سازمان اطلاعات نظامی پاکستان (آیاسآی)، و خواجه آصف، وزیر دفاع وقت پاکستان، به کابل سفر کرد و در دیدار با رهبران طالبان، در مورد پیامدهای استقرار تحریک طالبان پاکستان در خاک افغانستان صحبت کرد.
در همین حال، مقامهای پاکستانی از حضور شهروندان افغانستان در صفوف تحریک طالبان پاکستان و شرکت در حملههای انتحاری در آن کشور نیز ابراز نگرانی کردهاند. انوارالحق کاکر، نخستوزیر دولت موقت پاکستان، در مقالهای که اواسط دسامبر در روزنامه تلگراف منتشر شد نوشت که در دو سال گذشته، ۱۶ مهاجم انتحاری که شهروندان افغانستان بودند در حملههای تروریستی در پاکستان دست داشتهاند. این افراد، که اعضای پیشین طالبان افغان بودند، در دو سال گذشته به صفوف طالبان پاکستان پیوستند و حملههای مرگباری در چند شهر آن کشور اجرا کردند. رژیم طالبان افغانستان پس از تشکیل کابینه در سپتامبر ۲۰۲۱، واحدهای ویژه افراد انتحاری را در نهادهای امنیتی، از جمله در وزارت دفاع و وزارت داخله (کشور) و اداره استخبارات (اطلاعات)، ایجاد کرد. انتحاریهای آموزشدیده در سالهای گذشته در این واحدها جذب شدند.
با این حال، روابط دیرینه و نزدیک طالبان افغان با طالبان پاکستانی و گسترش قدرت نظامی و نفوذ طالبان پاکستانی در بخشهای مرزی آن کشور با افغانستان، چالش جدیدی برای دولت پاکستان و رژیم طالبان به وجود آورده است. در ادامه تلاشهای دو طرف برای گفتوگو در این مورد و دستیابی به راهحلی مناسب، مولانا فضلالرحمان، رهبر جمعیت علمای پاکستان و از روحانیان بانفوذ در میان طالبان افغان و دولت پاکستان، در روزهای آینده به کابل سفر خواهد کرد. پیش از این نیز هیئتهایی از سوی طالبان و حکومت پاکستان به اسلامآباد و کابل سفر کردهاند تا به توافقی برای مهار تحریک طالبان پاکستان دست یابند، اما این سفرها نتیجه مشخصی نداشته است.