گروهی از سازمان‌ها، شبکه‌ها و افراد فعال در عرصه حقوق زنان و حقوق بشر در افغانستان طی نامه‌ای سرگشاده به آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، از موضع رئیس یوناما در حمایت از تحصیل دختران در مدارس دینی انتقاد کردند.

در این نامه آمده است که طالبان از عقاید مذهبی مردم افغانستان برای منافع نظامی و سیاسی‌ خود سوءاستفاده می‌کنند و مدارس دینی به مرکز شست‌وشوی مغزی و جذب سرباز برای طالبان تبدیل شده‌‌اند.

این فعالان زن گفته‌های رزا اوتونبایوا، رئیس هیئت معاونت سازمان ملل در افغانستان، در‌باره امکان تحصیل دختران در مدارس دینی در افغانستان را «غیرمسئولانه» و «برای عادی‌سازی ممنوعیت تحصیل دختران» در افغانستان خواندند و گفتند: «مدارس دینی و مدارس رسمی به دلایل زیادی در افغانستان نمی توانند باهم سازگار باشند.»

اوتونبایوا ۲۰ دسامبر در نشست شورای امنیت سازمان ملل گفت: «‌شواهد زیادی وجود دارد که دختران می‌توانند در مدارس اسلامی تحصیل کنند.»

در نامه فعالان افغان آمده است: «ما از موضع و اظهارات مقامات سازمان ملل متحد به‌ویژه خانم اوتونبایوا که تلاش می‌کند ممنوعیت تحصیل زنان و دختران را در میان سایر موارد نقض حقوق بشر طالبان عادی‌سازی کند، ناامید شده‌ایم.»

به گفته این فعالان، طالبان از زمان بازگشت به قدرت در افغانستان تاکنون، ۱۰۰ مدرسه دینی جدید در این کشور ساخته‌اند و در این مدارس نه‌تنها کودکان، بلکه مردان و زنان بالغ نیز می‌توانند درس بخوانند.

فعالان حقوق بشر افغانستان در این نامه مدعی شدند که طالبان از عقاید مذهبی مردم افغانستان برای اهداف سیاسی و نظامی خود استفاده می‌کنند. در نامه همچنین آمده است: «‌گزارش‌ها و تحقیقات متعددی نشان می‌دهد افرادی که در مدارس تحت کنترل طالبان شرکت می‌کنند، افراط‌گرا شده‌اند و حتی ستیزه‌جویی و شورش یاد می‌گیرند.»

این فعالان هشدار داده‌اند که «عادی‌سازی قوانین محدودکننده طالبان از‌جمله ممنوعیت تحصیل دختران و جایگزینی آموزش رسمی با مدارس دینی عواقبی فراتر از افغانستان و منطقه خواهد داشت.»

به باور فعالان حقوق بشر و زنان افغانستان، این کشور پس از سال‌ها جنگ و بحران در حال حاضر با کمبود جدی زنان متخصص در همه زمینه‌ها از جمله پزشکی و فناوری مواجه است و تحصیل دینی نمی‌تواند این کمبودها را رفع کند.

این فعالان با انتقاد از سهل‌انگاری سازمان ملل در روابط با طالبان گفتند: «مردم افغانستان نباید به‌دلیل سیاست‌ها و تصمیم‌های ضعیف سازمان ملل متحد قربانی شوند.»

آن‌ها از سازمان ملل خواستند که طالبان را نه‌تنها برای تسهیل مذاکرات بین افغان‌ها، بلکه برای نظارت و گزارش‌دهی در مورد وضعیت حقوق بشر از‌جمله وضعیت زنان و دختران و تغییر سیاست‌ها و اقدامات علیه مردم افغانستان تحت فشار قرار دهد.

در حالی که بیش از دو سال از تعطیلی مدارس رسمی دخترانه در مقطع‌های متوسطه و دبیرستان در افغانستان می‌گذرد، اخیرا زمزمه‌هایی درباره تحصیل زنان در مدارس دینی اوج گرفته است. وزیر آموزش دولت پیشین افغانستان، رنگینه حمیدی، در مصاحبه با گاردین این موضوع را به‌عنوان یک راه‌حل برای تحصیل دختران پیشنهاد کرد و سپس رزا اوتونبایوا این نکته را در نشست شورای امنیت سازمان ملل مطرح کرد. طالبان نیز در ادامه اعلام کردند برای حضور زنان در مدارس دینی محدودیت سنی وجود ندارد.

این در حالی است که مدارس دینی در افغانستان از سال‌ها پیش با برنامه درسی به‌شدت افراط‌گرایانه و بیشتر متکی بر برنامه‌های درسی مدارس دینی «خیبرپختونخوا» پاکستان اداره می‌شوند.

فعالان حقوق بشر و زنان در افغانستان با تصمیم جایگزینی مدارس دینی به‌جای مدارس رسمی  به‌شدت مخالف‌اند و آن را تلاشی برای عملی شدن اهداف طالبان می‌دانند.

فوزیه کوفی، نماینده مردم در مجلس پیشین افغانستان، در گفت‌وگو با ایندیپندنت فارسی با انتقاد از این طرح گفت مدارس دینی مکان یادگیری افکار افراطی و شست‌وشوی مغزی است. او افزود: «اگر قرار باشد زنان افغانستان در مدارس دینی تحصیل کنند، در پنج سال دیگر زنان انتحار‌کننده خواهیم داشت.»