مجله پزشکی معتبر وایلی (wiley) چاپ آمریکا که در حوزه ویروس‌شناسی فعالیت می‌کند و تا پیش از این تنها مجله بین‌المللی بود که مقاله توسعه بالینی واکسن ایرانی «نورا»، تولید دانشگاه بقیه‌الله سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را منتشر کرده بود، اعلام کرد که پس از برررسی مجدد، به دلیل وجود چندین ادعای متناقض و غیرعلمی، آن مقاله را رد کرده است.
این در حالی است که در زمان شیوع و اوج‌گیری کرونا در ایران، رهبر جمهوری اسلامی و برخی مدیران دولت فعلی ابراهیم رئیسی مانند محمد مخبر، معاون اول او، که آن زمان رئیس «ستاد اجرای فرمان امام» بود، با طرح ادعای توانایی ساخت واکسن کرونا در داخل، مانع از ورود واکسن‌های آمریکایی و بریتانیایی به داخل ایران شدند؛ تصمیمی جنجالی که به جان باختن ده‌ها هزار ایرانی منجر شد و با گذشت بیش از چهار سال هنوز هم هیچ نوع واکسنی که موردتایید سازمان‌های پزشکی معتبر جهان باشد، در جمهوری اسلامی تولید نشده است.
پس از روی کار آمدن دولت رئیسی در سال ۱۴۰۰، سازمان غذا و دارو در تاریخ ۱۶ اسفند همان سال برای واکسن نورا به منظور تزریق و قرار گرفتن در سبد واکسیناسیون ایران مجوز اضطراری صادر کرد و بنا بر گزارش‌های دولتی، میلیون‌ها دوز از آن به مردم تزریق شد، اما اکنون وب‌سایت رترکشن‌واچ (Retraction Watch) که روی مقالات علمی فاقد اعتبار و پس‌گرفته‌شده تحقیق می‌کند، روز ۱۷ اسفندماه گزارش داد مجله علمی منتشرکننده مقاله موردنظر درباره واکسن سپاه پاسداران به دلیل اینکه دانشمندان مطرح جهان نقایص جدی و فراوان آن را تایید کرده‌اند ، آن مقاله را سلب اعتبار کرده است.
دونالد فورتال، رئیس بخش بیماری‌های عفونی دانشگاه کالیفرنیا، در نقدی که سال ۲۰۲۳ (۱۴۰۲) در همین مجله منتشر کرد، ضمن اعلام نگرانی عمیق درباره صحت ادعاهای مطرح‌شده در مقاله مذکور، از اینکه «چطور داوران مجله علمی وایلی دست‌نوشته‌ای با این تعداد نقص جدی را برای انتشار پذیرفته‌اند»، ابراز شگفتی کرده بود.
ادعاهای نامرتبط و اشتباه، فقدان شفافیت در متدهای استفاده‌شده در پژوهش و همچنین تضاد منافع که ممکن است روی تفسیر نتایج تاثیر داشته باشد، از ایرادهای اصلی وارده به مقاله واکسن نورا است. بر اساس گزارش رترکشن‌واچ، نویسندگان مقاله در واقع همان تولیدکنندگان و فروشندگان واکسن در ایران بودند و در نتیجه می‌توان حدس زد که سودای سود حاصل از فروش واکسن نورا احتمالا آن‌ها را به درج اطلاعات ساختگی، اشتباه یا دستکاری داده‌ها تشویق کرده است.
به گزارش رترکشن‌واچ، یکی از ایرادهای مهم که فورتال به مقاله علمی دفاع از واکسن کرونا گرفت، این بود که در بدن بیش از ۸۰ درصد شرکت‌کنندگان در گروه پلاسیبو (دارونما)، آنتی‌بادی خنثی‌کننده ویروس عامل کرونا وجود داشته است. محققان می‌گویند داوطلبان باید به دو گروه تقسیم شوند: کسانی که واکسن اصلی به آن‌ها تزریق می‌شود و کسانی که به آن‌ها شبه‌واکسن زده می‌شود تا نتایج در آن‌ها متفاوت باشد اما در مورد واکسن نورا، از هر ۹ نفر که شبه‌واکسن تزریق کردند، هفت نفر دقیقا همان نتایج مثبتی را نشان دادند که تزریق‌کنندگان واکسن اصلی داشتند.
شو جیانگ گائو، سردبیر مجله وایلی، در پاسخ به سوال وب‌سایت رترکشن‌واچ مدعی شد که کارشناسان این حوزه مقاله واکسن نورا پیش از انتشار دو بار تحت «بررسی دقیق» قرار داده‌اند، اما همین مجله ۱۲ اسفند، یعنی هشت روز قبل، اعلام کرد که مقاله واکسن نورا به دلیل نگرانی‌هایی که دانشمندان و محققان در مورد مسائل مربوط به داده‌های ارائه‌شده در مقاله مطرح کرده‌اند، پس گرفته شد.
در دی‌ماه هم گیدئون مایروویتز کاتز، یک متخصص همه‌گیری‌شناسی در استرالیا، در وب‌سایت مجله علمی پاب‌پیر (PubPeer) مشکلات دیگری را درباره «غیرممکن و متناقض» بودن داده‌های مقاله واکسن نورا منتشر کرده بود.
از سوی دیگر، حسن ابوالقاسمی، نویسنده مقاله علمی واکسن نورای دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله سپاه پاسداران در تهران، در پاسخ به سوال رترکشن‌واچ گفت: «پس گرفتن مقاله ما یک تصمیم سیاسی بود، نه یک تصمیم علمی. زیرا این مجله تحت فشارهایی خارجی قرار داشت و پاسخ‌های ما به منتقدان و مجله وایلی هم هرگز برای انتشار پذیرفته نشد.»
اما دو روز پس از آنکه مجله وایلی مقاله واکسن نورا را پس گرفت، گروه دیگری از محققان نتایج مطالعه‌ای روی شماری از موش‌ها را منتشر کردند که اثربخشی چهار واکسن کووید‌ــ۱۹ استفاده‌شده در ایران را مقایسه می‌کرد. این تیم تحقیقاتی اعلام کرد که سینوفارم و پاستوکووک پاسخ‌های ایمنی و اثربخشی قابل‌توجهی نشان می‌دهند اما نورا و اسپایکوژن این ویژگی را ندارند و قابل دفاع نیستند.
بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جمهوری اسلامی، ۱۲ دی ۱۴۰۰ پس از ترزیق واکسن نورا به حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران، در مراسم رونمایی این واکسن، آن را «جزو بهترین واکسن‌های جهان» خواند و مدعی شد که «در تولید آن از پروتئین نوترکیب استفاده شده است که در دو فاز گذشته اثربخشی بسیار خوبی داشت».
حسن ابوالقاسمی، نویسنده مقاله علمی واکسن نورا، هم بهمن‌ماه در مصاحبه با خبرگزاری تسنیم، از اینکه دانشگاه بقیه‌الله پنج میلیون دوز واکسن نورا تولید کرد، اما وزارت بهداشت تنها سه میلیون دوز آن را خرید، انتقاد کرده بود.
