زیاد علی فاضل، وزیر برق عراق، روز یکشنبه ۲۰ اسفند خبر داد که این کشور بر اساس توافق با جمهوری اسلامی، در ازای دریافت گاز به ایران «نفت سیاه» تحویل می‌دهد. نفت سیاه اصطلاحی است که معمولا برای مازوت، آلاینده‌ترین سوخت فسیلی، به کار برده می‌شود.
عراق از گاز ایران در نیروگاه‌هایش استفاده می‌کند. وزیر برق عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی این کشور، به بحران کسری گاز در ایران که محدودیت‌هایی را در صادرات آن به وجود آورد، اشاره کرد و گفت به منظور حل کسری صادرات گاز از ایران در فصول سرد سال، با ترکمنستان برای واردات روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب گاز توافق کرده‌ایم.
به گفته وزیر برق عراق، جمهوری اسلامی به تحویل روزانه ۵۰ میلیون مترمکعب گاز به این کشور متعهد است اما در سال‌های گذشته فقط نیمی از این میزان را به عراق تحویل داده است.
به گزارش سایت انتخاب، عراق حدود ۱۰ روز قبل نیز اعلام کرده بود که ایران به دلیل سرما و کسری و کمبود شدید گاز در داخل، تحویل گاز و برق به این کشور را به صفر رسانده است.
زیاد علی فاضل در مصاحبه اخیرش، با اشاره به افت قابل‌توجه صادرات گاز از تهران طی دو ماه اخیر گفت که بغداد با دوحه برای دریافت گاز مذاکراتی آغاز کرده است. او در ادامه افزود: «چنانچه درباره قرارداد واردات گاز از ترکمنستان با جمهوری اسلامی به توافق برسیم، این قرارداد از تابستان آینده می‌تواند اجرایی شود.»
عراق گاز دریافتی از ایران را به‌عنوان سوخت نیروگاه‌های برق استفاده می‌کند و حدود شش هزار مگاوات از ظرفیت برق تولیدی عراق (معادل یک‌سوم کل ظرفیت) به گاز وارداتی از ایران وابسته است.
در حالی که مقام‌های جمهوری اسلامی از بدهی ۹ تا ۱۱ میلیارد دلاری عراق به ایران سخن می‌گویند، وزیر برق عراق بدهی کشورش به ایران را انکار کرد و گفت که پول گاز و برق وارداتی از ایران طبق توافق، به حساب جمهوری اسلامی نزد بانک تجارت عراق واریز شده است اما به دلیل تحریم‌های آمریکا امکان تکمیل فرایند پرداخت وجود ندارد. مقام‌های عراقی پیش از این نیز گفته بودند که فقط اقلام غیرتحریمی از جمله غذا و دارو مشمول موافقت آمریکا با پرداخت بدهی‌های جمهوری اسلامی می‌شوند.
تهاتر گاز ایران با نفت خام و مازوت عراق در حالی است که جمهوری اسلامی نفت ایران را با قیمت پایین‌تری نسبت به نرخ بازار جهانی با کشورهایی مانند چین تهاتر می‌کند. استفاده از سوخت مازوت نیز در ماه‌هایی که کسری گاز به اوج می‌رسد، در نیروگاه‌ها و صنایع آغاز می‌شود.
پیش‌تر برخی مقام‌های جمهوری اسلامی و عراق هم تهاتر نفت خام و مازوت عراق با گاز ایران را تایید کرده بودند. سیدحمید حسینی، رئیس هیئت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان فراورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران، اوایل مرداد به خبرگزاری ایلنا گفت: «توافق شد که در ازای صادرات گاز، روزانه حدود ۳۰ هزار بشکه نفت خام فوق سنگین و ۷۰ هزار بشکه مازوت عراق تحویل ایران شود.»
او در ادامه افزود: «در صورتی که آمریکا کارشکنی نکند، می‌توانیم کل پول برق و گاز صادراتی به عراق را که روزانه حدود ۲۰ میلیون دلار است، از این محل تهاتر بگیریم و در قبال بدهی‌های قبلی نیز کالا دریافت کنیم.»
حسینی واردات نفت خام و مازوت به ایران را انکار کرد و گفت: «قرار نیست مازوت و نفت‌خام وارد ایران شود. ما می‌توانیم این محموله‌ها را به‌راحتی در مبادی صادراتی با عراق دریافت کنیم و از طریق شرکت‌های تراستی، آن‌ها بفروشیم و پول را به شرکت گاز و توانیر پرداخت کنیم.»
پیش از آن، محمد شیاع سودانی، نخست‌وزیر عراق، هم خبر داده بود کشورش بدهی خرید گاز از ایران را به جای دلار با نفت خام پرداخت می‌کند تا از این طریق مشکل تاخیر در انتقال پول از بغداد به تهران حل شود.
تهاتر نفت خام و مازوت عراق با گاز ایران و نفت ایران در کنار مواردی مانند ساختمان‌سازی چینی‌ها در تهران در حالی است که مسئولان جمهوری اسلامی پیوسته ادعا می‌کنند «حل مشکلات اقتصادی» را به رفع تحریم‌ها گره نزده‌اند و تحریم‌ها بر اقتصاد ایران تاثیری ندارند.
