قطع ۴ هزار درخت و نهال  جنگل‌‌های هیرکانی برای ساخت پارکینگ حامیان محیط‌زیست را نگران کرده است.

برخی رسانه‌ها روز جمعه سوم فروردین‌ ۱۴۰۳ مدعی شدند با ورود نماینده ویژه استاندار و دادستانی مسطح‌سازی بخشی از منطقه جنگلی «الیمالات سلیاکتی» مازندران متوقف شده است.

این ادعا در حالی مطرح می‌شود که بهمن‌ماه ۱۴۰۲ پیمانکار یکی از طرح‌های گردشگری مازندران منطقه وسیعی از درختان جنگلی را پاک‌سازی کرد تا در مسیر دکل‌های برق فشارقوی پارکینگ بسازد.

به ادعای این پیمانکار این اقدام با تایید مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران و رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان نور صورت‌ گرفته است.

یکی از فعالان محیط‌زیست مازندران ضمن تایید این موضوع به ایندیپندنت فارسی گفت که ساخت این پارکینگ با هدف درآمدزایی بوده است و، برخلاف اظهارات مسئولان مازندران، آن‌ها در جریان این کار  بوده‌اند.

این فعال محیط‌زیست همچنین گفت: «بریدن درخت‌ها و تسطیح با ماشین‌آلات سنگین به‌سرعت انجام شده است و اینکه می‌گویند دادستان و استاندار مازندران کار را متوقف کرده‌اند درست نیست. کار وقتی متوقف شده که تمام شده و هیچ‌کسی هم تحت پیگرد قانونی قرار نگرفته است.»

تخریب جنگل‌های چندهزارساله هیرکانی با انتقاد فعالان محیط‌زیست همراه شد. آنان بر این باورند که، با وجود ثبت گزارش‌های متعدد، تاخیر در توقف مسطح‌سازی محوطه جنگلی به از دست‌ رفتن حدود ۴ هزار درخت و نهال ارزشمند منجر شده است.

 به باور این فعالان، دادستانی و استانداری پس از پاک‌سازی بخش موردنظر پیمانکار مداخله کرده‌اند.

در سال‌های اخیر روند تخریب جنگل‌های شمال کشور سرعت گرفته است و در پوشش تجارت چوب، ویلاسازی، ساخت‌وساز و توسعه به نام طرح‌های عمرانی منطقه‌ای، طرح‌های گردشگری، چرای بی‌رویه دام، قاچاق خاک، برگزاری تورهای آفرود و آتش‌سوزی‌های متعدد، تصرف اراضی جنگلی و تخریب پوشش ارزشمند گیاهی، به تنوع گیاهی و جانوری این مناطق آسیب رسانده است.

خردادماه ۱۴۰۱ نیز فعالان محیط‌زیست مازندران، با استناد به تصاویر حوالی منطقه گلوگاه، محوطه‌ای در جنگل را ثبت کردند که در آن پاک‌سازی درختان انجام شده است.

به گفته افراد محلی، این منطقه از سال‌های دور با دلایل متفاوت مسطح‌سازی شده است و در حال حاضر به نام اراضی کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هم‌زمان با درخواست احیای بافت جنگلی این منطقه در طرح‌ موسوم به کاشت یک میلیارد درخت، کمیل قلی‌نژاد، رئیس اداره منابع طبیعی گلوگاه، گفته است: «این منطقه در حوزه جغرافیایی مدیریتی استان گلستان قرار دارد و اداره منابع طبیعی شهرستان گلوگاه اختیار قانونی برای ورود به آن ندارد.»

برخی فعالان محلی مدعی‌اند که این قسمت از جنگل‌های هیرکانی در بخش گلوگاه در جنگ جهانی دوم در اختیار نیروهای شوروی بوده است و برای اهداف نظامی درختان آن قطع شده‌اند، اما مشخص نیست چرا با گذشت بیش از نیم‌قرن به‌جای احیای بافت جنگلی کاربری کشاورزی دارند.

مردادماه ۱۴۰۱ نیز فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی کشور تایید کرد، افرادی با ورود به مناطق حفاظتی ساری و نور درختان کهن‌سال جنگل را قطع کردند و در حال انتقال آن‌ها بودند.

با وجود دستگیری متخلفان، خسارت واردشده به این بخش از جنگل گویای آن بود که این افراد مدت زیادی مشغول تخریب بوده‌اند و درختان زیادی را بریده‌اند.

قدمت جنگل‌های هیرکانی به دوره پالئوژن، ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال قبل، برمی‌گردد و ارزش آن به حدی است که دولت آذربایجان در سال ۱۳۸۵ از سازمان یونسکو خواست تا محدوده تحت تملک۲۰ هزار هکتاری‌اش را، که بسیار کمتر از محدوده ۲ میلیون‌هکتاری ایران است،  ثبت جهانی کند، اما کارشناسان این سازمان با تکیه‌ بر سهم بیشتر ایران از این محوطه جنگلی پذیرش آن را به همکاری ایران موکول کردند.

تا امروز تنها بخش‌های محدودی از مجموع ۲ میلیون‌هکتار جنگل‌های هیرکانی ایران امکان ثبت جهانی داشته است. کوتاهی در حفاظت اصولی از این بافت طبیعی باعث از بین رفتن بیش از ۵۰ درصد جنگل شده است و سازمان حفاظت محیط‌زیست قوانین حفاظتی را تنها بر بخش کوچکی از آن اعمال می‌کند که در همین بخش‌ نیز تخریب بسیار رخ داده است.

پارک جنگلی ساری یکی از بخش‌های این جنگل است که به‌دلیل توسعه طرح‌های گردشگری دچار مخاطره شده‌ است و به‌شکل گسترده درختان بریده‌شده در مسیر پارک دیده می‌شوند.

انتشار تصاویر قطع گسترده درختان جنگل هیرکانی در بخش کلیجان‌ رستاق شهرستان ساری هم بازخورد رسانه‌ای گسترده‌ای میان فعالان محیط‌زیست داشته است.

اسفندماه ۱۴۰۱ نیز از بخش شهرستان قائم‌شهر تصاویری منتشر شد که نشان‌ می‌داد درختان ۲۰ ساله‌ای که به‌قصد احیای بافت جنگلی کاشته شده بودند قطع شده‌اند.

قاچاق پرسود چوب، با وجود آنکه مقام‌های دولتی مدعی‌اند با آن مبارزه می‌کنند، همچنان جنگل‌های هیرکانی را تهدید می‌کند. ضمن آنکه طبیعت زیبای این جنگل آن‌جا را به مناطقی مطلوب برای ویلاسازی بدل کرده است و‌ ساخت‌وساز در آن از دیگر دلایل تخریب آن است.

هشدار درباره تبعات مخرب ویلاسازی در بخش‌های ارزشمند جنگل هیرکانی محدود به سال‌های اخیر نیست. سال ۱۳۹۲ رمضان علی قائمی، از چهره‌های پیش‌کسوت محیط‌زیست، هشدار داد جاده‌سازی و ویلاسازی در این جنگل به عامل تخریب و افزایش وقوع سیلاب منجر شده است، اما این هشدارها نتوانست روند ویلاسازی و تبدیل محوطه‌های جنگلی به مسیرهای تردد و اراضی زراعی را متوقف کند.

‏داریوش خانلری متخصص اکولوژی و جنگل‌شناسی، در سال ۱۳۹۹ با نگرانی از تبعات نابودی جنگل‌های هیرکانی گفته بود که در پی توسعه ساخت‌وسازها، پیوند گروه‌های گیاهی و بافت جنگلی به خطر افتاده است و تداوم این کار تخریب گسترده محوطه‌های جنگلی را در پی دارد.

به باور خانلری: «با قطع هر درخت در این مناطق، یک اکوسیستم جنگلی خرد ۱۰۰ تا ۳۰۰ مترمربعی از بین ‏می‌رود. زمانی که اکوسیستم خرد از بین برود تخریب جنگل آغاز می‌شود.»

عملکرد مدیران دولتی طی دهه‌های اخیر باعث تخریب جنگل‌های هیرکانی شده است و مشخص نیست در شرایطی که از سرمایه‌های جنگلی ایران نگهداری نمی‌شود دولت چگونه مدعی کاشت یک میلیارد درخت شده است؟