امروزه، تصور ما از پرترههای دوره رنسانس نقاشیهای روی بوم یا دیوارهای کلیسا است که در معرض دید قرار دارند. اما به گزارش سیانان، نمایشگاهی در موزه هنر متروپولیتن در نیویورک با نام «چهرههای پنهان؛ پرترههای پوشیده رنسانس» نشان میدهد که تعداد زیادی از آثار هنری این دوره بهعمد با قابهای نقاشیشده یا لایههای حائل پوشانده شده بودند، یا پشت تابلو نیز نقاشی دیگری ترسیم شده بود.
آلیسون منگس نوگیرا، نمایشگاهگردان این مجموعه، به سیانان گفت: «این پرترههای چندوجهی و پوشیده هرگز موضوع نمایشگاه نبودهاند. ما میخواهیم به بازدیدکنندگان حسی از این اشیاء سهبعدی بدهیم [...] بخش زیادی از این نمایشگاه جدید است، زیرا پشت یا روکش بسیاری از این پرترهها اغلب زیاد دیده نشده است.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
پژوهشگران اکنون میدانند که این شیوه قرنها رایج بوده است. بسیاری از آثاری که امروز میبینیم شاید دیگر کامل نباشند: پرترهها و روکش آنها از هم جدا شدهاندــ روکشی که اغلب صحنهها یا نمادهایی را ترسیم میکرد که به شخصیت فرد سوژه پرتره اشاره داشت.
نوگیرا توضیح داد: «شبیه تزیینات محراب است که بهمرور زمان از هم جدا شدهاند، گاهی برای اینکه به قیمت بالاتری فروخته شوند... پرترهها نه تنها از روکش جدا شدهاند، بلکه اغلب پشت نقاشیها بریده یا نازک شده است، بنابراین تصویر پشت از بین رفته است.»
پوشاندن پرترهها به تجربه بیننده از تعامل با آنها، چه ماهیت عاشقانه داشتند چه سیاسی، غنا میبخشید. به گفته نوگیرا، این کار همچنین با الهام از «سنت دیرینه» پوشاندن تصاویر مقدس بود.
دلایل زیادی وجود داشت که این اشکال برای هنرمندان جذاب بودــ فضای بیشتری در اختیار هنرمند قرار میداد تا به فضایل یا زندگی درونی سوژه اشاره کند، یا نقشها و سبکهای جدید را بیازماید.
در قرن شانزدهم و هفدهم، پرترههای پنهان در اشکال قابلحمل نیز محبوب شدند، از جمله در لوازمی مانند گردنبند نگارآویز، ساعت و سکههای بدلی. تصاویر شهوتانگیز نیز در پردهها و لفافههایی در کتابهای صحافیشده پنهان شدند.
نوگیرا گفت: «میدانیم که در دوره رنسانس بسیاری از تصاویر بهعمد مبهم بودندــ بهعمد میخواستند به شیوههای گوناگون تفسیر شوند و بهنوعی جرقه بحث را بزنند. بنابراین، اگر امروز برخی از آنها برایمان گیجکنندهاند، فقط بهدلیل چند قرن فاصله نیستــ بهعمد میخواستند اینطور باشد.»