برنامههای تفریحی مدرن که اتفاقا علاقهمندان زیادی در بین جوانان دارند، به تهدید و آفتی جدی برای مناطق حفاظتشده و جنگلهای ایران تبدیل شدهاند. کارشناسان میگویند مسئولان دولتی جمهوری اسلامی نهتنها بر تفریحاتی مانند آفرودسواری در جنگلهای ایران نظارتی ندارند که با پروژههایی مانند ساخت سایت گردشگری و تلهکابین در قلب زیستگاههای طبیعی، حیات گونههای جانوری و گیاهی این مناطق را بهخطر میاندازند.
کنشگران محیط زیست تاکنون بارها هشدار دادهاند که با تداوم این برنامهها زنگ خطر نابودی عرصههای بکر و طبیعی ایران به صدا درآمده است. در یکی از آخرین اظهارنظرها، بهمن آقایی، فعال بومگردی و گردشگری استان مازندران، پیامدهای برنامههای تفریحی مانند آفرودسواری در جنگلهای هیرکانی را «نگرانکننده» توصیف کرد و گفت که ورود تورهای آفرودسواری و موتورسواری به جنگلهای هیرکانی بدون رعایت ملاحظات زیستمحیطی به منزله به جا گذاشتن زخم رد پای چرخ خودروها بر پیکر طبیعت مازندران است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
این فعال حوزه گردشگری در ادامه تاکید کرد که برنامههای تفریحی باید با رعایت چارچوبهای زیستمحیطی برگزار شوند، حالآنکه رویه فعلی خلاف این موضوع را نشان میدهد.
مهران حسنی، فعال حوزه گردشگری، نیز در همین زمینه به خبرگزاری دولتی ایرنا گفت که در نبود ضوابط خاص برای برگزاری برنامههای تفریحی در مناطق طبیعی، افراد و گروههای آفرودباز آزادانه فعالیت میکنند. این فعال گردشگری با اذعان بر اینکه آفرودسواری از برنامههای تفریحی موردعلاقه گردشگران است، گفت که با این حال، هنوز هیچ سازمانی به عنوان متولی برگزاری تورهای آفرودسواری و نظارت بر کار آنها وجود ندارد.
سازمانهای حفاظت از محیط زیست و جنگلها و منابع طبیعی به عنوان متولیان اصلی محافظت از عرصههای طبیعی ایران وظیفه دارند از مناطق بکر و جنگلهای ایران محافظت کنند و در عین حال، مقدمات لازم را برای گردشگری امن در این مناطق فراهم کنند. با این حال، آنطور که فعالان محیط زیست میگویند هیچیک از نهادهای دولتی با در نظر گرفتن مسائل زیستمحیطی بر کار آژانسها و شرکتهایی که تورهایی مانند آفرودسواری را برگزار میکنند، نظارت ندارد.
در حالی که سازمانهای حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، برنامهای برای محافظت از عرصههای طبیعی و محیط زیست ندارند، نیروهای انتظامی جمهوری اسلامی تا قلب جنگلها پیش رفتهاند و با شهروندانی که برای تفریح به دل طبیعت زدهاند، برخورد میکنند.
بهتازگی، سعید مهدوی، فرمانده نیروی انتظامی شهرستان سوادکوه، از توقیف ۲۴ خودرو در مناطق طبیعی این شهرستان خبر داد و دلیل توقیف این خودروها را «تغییر غیرقانونی در ظاهر خودروهای آفرودسوار ایجاد آلودگی صوتی و مزاحمت برای دامداران در مراتع» اعلام کرد.
مهران حسنی ممانعت از برگزاری تورهای آفرودسواری در جنگلهای هیرکانی را به معنای پاک کردن صورت مسئله دانست و گفت که باید راهحلی برای آن اندیشیده شود. این فعال حوزه گردشگری مازندران، نبود کمیته و کارگروهی برای ساماندهی فعالیتهای آفرود در مناطق جنگلی استان را «ضعف گردشگری» خواند و گفت: «کمیتهای متشکل از دستگاههای متولی و مرتبط از جمله استانداری، منابع طبیعی، میراث فرهنگی و محیط زیست با تعیین مکانها ومسیرهای مشخص برای برگزاری آفرود میتواند در کاهش آسیبهای زیستمحیطی تاثیرگذار باشد.»
آفرودسواران با ماشینهای دو دیفرانسیلی در مسیرهای سخت و پستی و بلندیهای شدید رانندگی میکنند. از جمله خودروهایی که در این ورزش استفاده میشود خودروهای شاسی بلند است. این خودروها معمولا قابلیت عبور از مسیرهای دشوار و مناطق صعبالعبور را دارند.
ورود آفرودسواران به عرصههای طبیعی تنها به جنگلهای هیرکانی محدود نیست و دیگر زیستگاههای طبیعی را نیز شامل میشود. پیشتر فعالان محیط زیست در استان آذربایجان شرقی نیز هشدار دادند که آفرودسواری، جنگلهای ارسباران را با خطر جدی تخریب مواجه کرده است.
دادههای مطالعاتی نشان میدهد که آفرودسواری در عرصههای طبیعی باعث تخریب خاک و پوشش گیاهی میشود و اکوسیستم جنگل را به خطر میاندازد. همچنین شدت و میزان آسیب وسایل نقلیه آفرود در مناطقی که زیستگاههای شکننده دارند، ممکن است بیشتر هم باشد. عرصههای طبیعی دارای گونههای جانوری و گیاهی کمیاب از آن جمله است.
علاوه بر این موارد، ورورد خودروهای سنگین به مناطق طبیعی میتواند به تولید گازهای آلاینده، آلودگی آبوهوا، ورود روانآبها به رودخانهها و تغییر کیفیت منابع آب منطقه منجر شود.