تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که چین در حال ساختن یک پایگاه نظامی مخفی در مرز تاجیکستان و افغانستان است تا از طریق آن، تهدیدهای ناشی از سلطه طالبان بر افغانستان و گروه‌های تروریستی مستقر در این کشور را کنترل کند. 

به گزارش، روزنامه تلگراف، چین از حدود یک دهه پیش در حال ساخت این پایگاه نظامی در یکی از دورافتاده‌ترین نقاط جهان است.

تلگراف در مورد مکانی که این پایگاه نظامی آنجا ساخته می‌شود، نوشت: «این تاسیسات در دل کوه‌هایی به ارتفاع حدود چهار هزار متر ساخته می‌شوند و برج‌های دیده‌بانی و نیروهای نظامی از هر دو کشور تاجیکستان و چین در آن مستقر خواهند شد که اکنون به صورت منظم در تمرین‌های نظامی مشترک شرکت می‌کنند.

رسانه‌های دولتی چین این فعالیت‌ها بازتاب می‌دهند اما دو دولت هنوز در مورد ساخت یا توسعه این پایگاه نظامی که به نظر می‌رسد متعلق به دوران شوروی سابق باشد، علنا اظهارنظر نکرده‌اند. با این حال تصاویر ماهواره‌ای سرعتی ثابت در ساخت‌وساز این پایگاه و جاده‌های منتهی به آن را نشان می‌دهد.

چین از حامیان و متحدان رژیم طالبان محسوب می‌شود و پس از فروپاشی دولت پیشین افغانستان روابط نزدیکی با طالبان برقرار کرد. شرکت‌های دولتی و خصوصی چین در سه سال گذشته قرارداد‌ استخراج چندین معدن بزرگ افغانستان را با طالبان امضا کردند و نخستین کشوری بودند که «سفیر کبیر» رژیم طالبان را در خاکشان پذیرفتند.

بلال کریمی ژانویه ۲۰۲۴ به‌عنوان سفیر طالبان در چین منصوب شد و شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری این کشور، اعتبارنامه او را دریافت کرد. به جز رئیس‌جمهوری چین، هیچ رئیس‌جمهوری دیگری دیپلمات‌های طالبان را به حضور نپذیرفته است.

اما چین با وجود روابط نزدیک با رژیم طالبان، از استقرار گروه‌های تروریستی در افغانستان نگران است. بر اساس گزارش‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد، گروه‌های تروریستی بین‌المللی از جمله القاعده، حزب اسلامی ترکستان شرقی متشکل از اویغورهای جدایی‌طلب، حرکت اسلامی ازبکستان، جماعت انصارالله تاجیکستان، تحریک طالبان پاکستان و چند گروه دیگر در افغانستان پایگاه دارند و زیر سایه چتر محافظتی طالبان، در حال تقویت و آماده‌سازی برای بازگشت به صحنه‌اند.

چین که با افغانستان مرزی طولانی و کوهستانی دارد، قصد دارد در صورت ایجاد ثبات، در افغانستان سرمایه‌گذاری کند. این کشور در یک دهه اخیر در تاجیکستان و پاکستان سرمایه‌گذاری هنگفتی کرده است و برای افزایش حجم سرمایه‌گذاری در کشورهای آسیای میانه و جنوب آسیا چشم‌اندازی بلندمدت‌  دارد.

روزنامه تلگراف در مورد اهمیت پایگاه نظامی چین در مرز با تاجیکستان و نزدیک به خاک افغانستان نوشت: «چین به دنبال گسترش ردپای نظامی در تمام مرزهایش و به‌ویژه فشار آوردن به قلمرو هند در هیمالیا است. نگرانی از اینکه پکن قصد دارد در کشورهای همسایه نیز همین کار را انجام دهد، افزایش یافته است، چنانچه روابطش را با تاجیکستان هم در زمانی که روسیه، شریک اقتصادی و امنیتی همیشگی آن کشور، درگیر جنگ اوکراین است، تقویت می‌کند.»

شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین، چهارم ژوییه به تاجیکستان سفر کرد و توافقنامه‌های متعددی در بخش تجارت و اقتصاد با امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان به امضا رساند.

پرویز مولاناجانف، کارشناس امور سیاسی مستقر در بریتانیا، به تلگراف گفت: «در منطقه یک خلا ایجاد شده بود و اکنون چین دارد این خلا را پر می‌کند.» به باور این کارشناس، از زمان بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، تاجیکستان نگران پیامدهای امنیتی این وضعیت است و چین از این نگرانی تاجیکستان برای توسعه نفوذش بهره‌برداری می‌کند.

امامعلی رحمان و شی جین‌پینگ در دیداری که هفته گذشته در شهر دوشنبه داشتند، بر همکاری مشترک در زمینه مبارزه با تروریسم و افراطی‌گری تاکید کردند.

رحمان در بیانیه‌ای اعلام کرد که حکومت تاجیکستان و چین بر این عقیده‌اند که تشکیل یک دولت فراگیر در افغانستان که همه اقوام بتوانند در آن سهم داشته باشند، یکی از کلیدهای راه‌های ایجاد ثبات در این کشور است.

مقام‌های چین عموما از اظهارنظر منفی در مورد طالبان خودداری می‌کنند و در نشست‌های بین‌المللی از حامیان طالبان شمرده می‌شوند، با این حال وزارت خارجه این کشور در سه سال گذشته چندین بار بر لزوم جلوگیری از استفاده گروه‌های تروریستی از خاک افغانستان تاکید کرده است. این نگرانی و همچنین به رسمیت شناخته نشدن رژیم طالبان نزد سایر کشورهای جهان و قدرت گرفتن روزافزون داعش خراسان باعث شده است شرکت‌های چینی علی‌رغم امضای توافقنامه و قرارداد با رژیم طالبان، کار و سرمایه‌گذاری در افغانستان را به تعویق بیندازند.