داعش خراسان و تحریک طالبان پاکستان اخیرا برسر مسائلی چون روش فعالیت و راهبردهای مختلف باهم درگیر شده‌‌اند. داعش خراسان در سال ۲۰۱۴ و از میان فرماندهان ناراضی طالبان پاکستان و افغان ایجاد شد.

حافظ سعید خان و ملا عبدالرووف، از فرماندهان پیشین طالبان و از بنیان‌گذاران داعش خراسان، در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ در حمله هوایی ارتش آمریکا در افغانستان کشته شدند.

مجله « دیپلمات» در مطلبی درمورد شکاف و تنش میان تحریک طالبان پاکستان و داعش خراسان، دو گروه تندرو جهادی فعال در آسیای جنوبی و به‌ویژه در پاکستان و افغانستان، نوشت که « دنیای جهادی بی‌ثبات است. اولویت‌ها، اهداف، ایدئولوژی‌ها و منابع سازمان‌های جهادی در طول زمان تغییر می‌کند.»

تحریک طالبان پاکستان، که در سال ۲۰۰۷ و در نتیجه ائتلاف چندین گروه شبه‌نظامی در وزیرستان پاکستان شکل گرفت، به مراتب قدرتمندتر از داعش خراسان است. این گروه حدود ۶۰ هزار عضو مسلح دارد و توانسته است در سه سال گذشته امنیت ایالت خیبرپختون‌خوا پاکستان را به چالش بکشد و مناطقی را نیز به تصرف درآورد. اعضای تحریک طالبان پاکستان پشتون‌های ساکن ایالت خیبرپختون‌خوا هستند که از شیوه برخورد حکومت مرکزی پاکستان با قوم پشتون ناراضی‌اند و همچنین خواستار برپایی رژیمی مشابه امارت طالبان افغان در پاکستان‌اند.

این مجله افزود که تضاد و شکاف میان تحریک طالبان پاکستان و داعش خراسان ریشه در اختلاف‌های مذهبی، جغرافیایی و جایگاهشان در تنش‌های منطقه‌ای دارد. مرکز رسانه‌ای العزائم، که پیام‌های داعش خراسان را منتشر می‌کند، اخیرا پیام‌هایی در نقد تحریک طالبان پاکستان منتشر کرده است.

تحریک طالبان پاکستان بارها خود را بخشی از طالبان افغانستان خوانده است، اما سخن‌گویان طالبان افغان تماس و ارتباط با این گروه را رد کرده و مدعی‌اند که با آنچه در پاکستان می‌گذرد ارتباطی ندارند. نورولی محسود، رهبر تحریک طالبان پاکستان، در زمستان ۲۰۲۱ در یک سخنرانی در وزیرستان پاکستان گفت که تحریک طالبان پاکستان و امارت اسلامی افغانستان یک گروه‌اند و یک راه و روش را دنبال می‌کنند. در همان زمان سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی و وزیر داخله (کشور) رژیم طالبان، میزبان رهبری طالبان پاکستان و مقام‌های ارتش این کشور به هدف برقراری آتش‌بس و صلح میان دو طرف بود. این گفت‌وگوها به آتش‌بس کوتاه مدت و شکننده منجر شد، اما به برقراری صلح در پاکستان نینجامید.

با این حال داعش خراسان، در مجله العزائم، تحریک طالبان پاکستان و طالبان افغانستان را «گوساله یک گاو» توصیف کرد و افزود که طالبان پاکستان تحت هدایت هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان افغان مقیم در قندهار، فعالیت می‌کند. در مجله العزائم همچنین آمده است که تحریک طالبان پاکستان نه برای اسلام که برای اسلام‌آباد می‌جنگد و برخلاف آموزه‌های مکتب دیوبندی از مسیر جهاد جهانی منحرف شده است.

داعش خراسان از زمان تاسیس در سال ۲۰۱۵ به درگیری خونین با طالبان افغان پرداخته است. طالبان افغان داعش خراسان را رقیب جدی خود برای سلطه بر جغرافیای افغانستان می‌بینند و از همین رو پس از سلطه بر افغانستان عملیات وسیعی را برای حذف این گروه راه‌اندازی کرده‌اند.

هرچند در ابتدای شکل‌گیری هسته اصلی داعش در سوریه و عراق، طالبان افغان از آن استقبال کرد، اما شکل‌گیری شاخه خراسان این گروه، که افغانستان، بخش‌هایی از پاکستان، ایران و آسیای میانه را قلمرو خود می‌داند، با مخالفت طالبان مواجه شد. در نخستین‌ ماه‌های شکل‌گیری داعش خراسان، رهبر طالبان در نامه‌ای به ابوبکر البغدادی، رهبر داعش، از او خواست که از به چالش کشیدن طالبان در افغانستان خودداری کند و بگذارد «جهاد» در این کشور زیر یک پرچم ادامه یابد. داعش نه‌تنها این درخواست را نپذیرفت که این گروه را به همدستی با غیرمسلمانان و ایجاد فتنه در تماس و گفت‌وگو با کشورهای غربی متهم کرد. شکل‌گیری این تضاد باعث درگیری میان دو گروه شد و در ماه‌های نخست، داعش خراسان توانست مناطقی را در شرق افغانستان و به‌ویژه در استان‌‌های ننگرهار، کنر و نورستان تصرف کند.

با وجود درگیری‌های خونین میان طالبان افغان و داعش خراسان، این گروه با راه‌اندازی حمله‌های مرگبار در افغانستان، ایران، پاکستان و روسیه، به یکی از خطرناک‌ترین گروه‌های تروریستی در منطقه بدل شده است. نهادهای امنیتی آمریکا، کشورهای اروپایی و روسیه همواره درمورد تهدید روزافزون داعش خراسان هشدار می‌دهند. ژنرال مایکل کوریلا، فرمانده ستاد فرماندهی مشترک آمریکا، دو ماه پیش در مجلس سنای آمریکا گفت اگر اقدام جدی برای سرکوب داعش خراسان صورت نگیرد این گروه تا شش ماه دیگر قادر خواهد بود به ایالات متحده حمله کند. هشدارها و نگرانی‌ها از تهدید روزافزون داعش خراسان پس از آن افزایش یافت که مهاجمان این گروه اواسط مارس امسال به سالن کنسرت کروکوس در حومه مسکو یورش بردند و درپی آن ۱۴۰ نفر کشته و ۲۰۰ نفر زخمی شدند.

داعش خراسان در سه سال گذشته در افغانستان، پاکستان و ایران نیز حمله‌های مرگباری را انجام دادند که منجر به مرگ ده‌ها نفر ازجمله نظامیان و غیرنظامیان شد. حمله‌های داعش خراسان در افغانستان بیشتر از سران طالبان و غیرنظامیان شیعه قربانی گرفت. در پاکستان و ایران نیز چند گردهمایی سیاسی و مذهبی هدف قرار گرفتند که شماری غیرنظامی در آن کشته و مجروح شدند.

با این حال، عمیق شدن شکاف میان داعش خراسان و تحریک طالبان پاکستان ممکن است به افزایش تنش‌ها و درگیری‌های گروه‌های جهادی در افغانستان و پاکستان بینجامد. این دو گروه، که هردو مدعی پیروی از آموزه‌های اسلام‌اند، توانسته‌اند از میان جوانان افغانستان، پاکستان، تاجیکستان و شماری دیگر از کشورهای آسیای میانه سربازگیری کنند.