سازمان بهداشت جهانی در مورد ادامه شیوع ام‌پاکس در آفریقا وضعیت اضطراری جهانی اعلام کرد، که بالاترین سطح هشدار محسوب می‌شود.
به گزارش سی‌ا‌ن‌ان، سویه کشنده‌تر این ویروس به‌سرعت در جمهوری دموکراتیک کنگو در حال گسترش است و به دست‌کم چهار کشور آفریقایی دیگر رسیده است. تدروس آدانوم گبریسوس، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، خطر گسترش بین‌المللی را «بسیار نگران‌کننده» خواند.
ام‌پاکس چیست؟
ام‌پاکس، که پیش‌تر با نام آبله میمونی شناخته می‌شد، نوعی بیماری ویروسی مرتبط با ویروس آبله است. بنا بر اعلام سازمان بهداشت جهانی، این بیماری ممکن است از طریق تماس نزدیک مانند لمس، بوسیدن یا رابطه جنسی، و همین‌طور از طریق وسایل آلوده مانند ملافه، لباس و سوزن منتقل شود.
علائم اولیه معمولا شبیه آنفلوانزا است‌ــ از جمله تب، لرز، خستگی، سردرد و ضعف عضلانی‌ــ و اغلب در پی علائم اولیه بثورات پوستی دردناک یا خارش‌دار همراه ضایعات برجسته دلمه‌بسته ظاهر می‌شوند که طی چند هفته بهبود پیدا می‌کنند.
تفاوت این موج شیوع با موج‌های قبلی چیست؟
ام‌پاکس دو تبارشاخه (کلاد) ۱ و ۲ دارد. تبارشاخه گروه وسیعی از ویروس‌ها است که طی دهه‌ها تکامل یافته‌اند و تفاوت‌های ژنتیکی و بالینی متمایزی دارند.
تبارشاخه ۲ عامل شیوع جهانی بود که باعث اعلام وضعیت اضطراری بهداشت جهانی از ژوییه ۲۰۲۲ تا مه ۲۰۲۳ شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
اما عامل موج شیوع جدید تبارشاخه ۱ است که بیماری حادتری ایجاد می‌کند. اکنون این تبارشاخه زیرسویه جدیدی دارد که به‌دلیل عوامل گوناگون جهش پیدا کرده و با انسان سازگار شده است.
این ویروس اغلب از حیوان به انسان منتقل می‌شود، اما وقتی یک جهش سازگار می‌شود، می‌تواند از طریق انسان سرایت کند و به شیوع‌های بزرگ‌تری منجر شود.
این زیرسویه جدید و نگران‌کننده است، اما چند شیوع هم‌زمان تبارشاخه‌های گوناگون در کشورهای مختلف با روش‌های سرایت متفاوت وضعیت فعلی را پیچیده‌تر کرده است.
ام‌پاکس چقدر خطرناک است؟
بنا بر اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا، برخی موج‌های شیوع تبارشاخه ۱ ام‌پاکس به مرگ ۱۰ درصد افراد مبتلا منجر شده است، گرچه میزان مرگ‌و‌میر شیوع‌های اخیر کمتر بوده است. میزان مرگ‌و‌میر در اثر ابتلا به تبارشاخه ۲ کمتر از ۰.۲ درصد است.
برخی گروه‌‌ها‌ــ شامل نوزادان، افراد دارای سیستم ایمنی به‌شدت ضعیف و زنان باردار‌ــ بیشتر احتمال دارد که به عفونت‌های شدیدتر مبتلا شوند.
ام‌پاکس در کدام مناطق مشاهده شده است؟
دهه‌ها است که ام‌پاکس عمدتا در مناطق مرکزی و غربی قاره آفریقا دیده می‌شود. اکثر موارد ابتلا به تبارشاخه ۱ از آفریقای مرکزی و جمهوری دموکراتیک کنگو بوده‌اند، و بیشتر موارد ابتلا به تبارشاخه ۲ در نیجریه مشاهده شده‌اند.
در سال ۲۰۲۲، با آغاز گسترش موارد ابتلا به این بیماری به اروپا و آمریکای شمالی، نگرانی‌ها افزایش یافت. اما الگوی جغرافیایی شیوع کنونی با دو سال پیش متفاوت است.
اکنون ام‌پاکس به کشورهای بیشتری در قاره آفریقا رسیده است که پیش‌تر این بیماری در آن‌ها دیده نشده بود. سوئد روز پنجشنبه اولین مورد ابتلا به تبارشاخه ۱ را تایید کرد که اولین بار است این ویروس در خارج از قاره آفریقا مشاهده شده است.
چگونه می‌شود گسترش بیماری را مهار کرد؟
واکسن‌هایی برای محافظت مقابل ام‌پاکس وجود دارند، اما در آفریقا به‌صورت گسترده در دسترس نیستند.
هیچ مورد ابتلا به تبارشاخه ۱ ام‌پاکس در آمریکا شناسایی نشده است اما مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها توصیه کرد افرادی که در معرض خطر ابتلا به ام‌پاکس قرار دارند باید واکسینه شوند.
ائتلاف واکسن موسوم به گاوی (Gavi) ۵۰۰ میلیون دلار بودجه به تامین واکسن ام‌پاکس برای کشورهای کانون شیوع این بیماری اختصاص داده است. گاوی از سال ۲۰۲۶ یک ذخیره جهانی واکسن‌های ام‌پاکس، مشابه ذخایر واکسن‌های وبا، ابولا، مننژیت و تب زرد ایجاد خواهد کرد.
اما سازمان بهداشت جهانی تاکید کرده است که واکسن فقط بخشی از مقابله با شیوع این بیماری است؛ مهار گسترش بیماری نیازمند افزایش نظارت، تشخیص، و تحقیق است.
