جمهور‌ی‌خواهان مجلس نمایندگان آمریکا پس از دو سال تحقیق در مورد روند خروج دولت بایدن از افغانستان، با انتشار گزارشی اعلام کردند که دولت بایدن‌ــ‌هریس در هر مرحله از عقب‌نشینی، مردم آمریکا را گمراه کرده و در برخی موارد مستقیم به آن‌ها دروغ گفته است.

در این گزارش، جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا که رهبری روند خروج از افغانستان را برعهده داشته، بابت تمام حوادث و پیامدهایی که پس از خروج آمریکا از افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت رخ داد، مسئول دانسته شده است. نسخه کامل این گزارش قرار است روز دوشنبه ۱۹ شهریور (۹ سپتامبر) منتشر شود، اما چند رسانه آمریکایی از جمله سی‌ان‌ان به نسخه‌ای از آن دست یافته و آن را منتشر کرده‌اند.

به نوشته سی‌ان‌ان، هم‌زمان با انتشار گزارش جمهوری‌خواهان در مورد خروج آمریکا از افغانستان، دموکرات‌ها نیز گزارشی در دست انتشار دارند که این رسانه یک نسخه آن را مرور کرده است. سی‌ان‌ان می‌نویسد: «اتهام‌های مربوط به معرفی مقصر عمدتا بر اساس جهت‌گیری حزبی مطرح شده‌اند، به طوری که جمهوری‌خواهان به دلیل خروج سریع ایالات متحده از افغانستان انگشت اتهام را به سمت دولت بایدن می‌گیرند و دموکرات‌ها، از جمله کاخ سفید، دولت ترامپ را به دلیل توافق با طالبان که روند خروج ایالات متحده از افغانستان را کلید زد، مقصر می‌دانند.»

توافقنامه صلح دوحه میان طالبان و دولت وقت آمریکا پس از یک‌ سال مذاکره در قطر، به نتیجه رسید و در فوریه ۲۰۲۰ با حضور مایک پمپئو، وزیر خارجه دولت ترامپ، به امضا رسید. بر اساس این توافق قرار شد نیروهای آمریکایی ظرف ۱۴ ماه پس از آن تاریخ افغانستان را ترک کنند. در این توافقنامه از طالبان به عنوان «امارت اسلامی افغانستان» نام برده شده که به باور بسیاری از منتقدان، به این گروه برای بازگشت به قدرت نوعی مشروعیت سیاسی بخشیده است.

مایکل مک‌کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا که ریاست کمیته تحقیق در مورد روند خروج از افغانستان را برعهده دارد، در دو سال گذشته برای یافتن پاسخ به پرسش‌های مطرح‌شده در مورد پیامدهای خروج، چندین جلسه استماع برگزار کرد و اعضای کمیته تحقیق با ۱۸ مقام سابق و فعلی مصاحبه کردند و هزاران صفحه اسناد دولت آمریکا در این مورد بررسی شد.

در گزارش جمهوری‌خواهان ادعا شده که دولت بایدن «با توافقنامه دوحه یا بدون آن، مصر بود نیروهای آمریکایی را از افغانستان خارج کند».

در این گزارش، دولت بایدن متهم شده است که روند خروج از افغانستان را «به هر قیمت که شده» عملی کرده و در جریان خروج، «شرایط مندرج در توافقنامه دوحه، درخواست‌های دولت جمهوری افغانستان و مخالفت‌های متحدان ما در ناتو» را نادیده گرفته است. این گزارش می‌افزاید که تصمیم دولت بایدن در خروج از افغانستان «یک‌جانبه» بوده و هیچ یک از شرکای آمریکا در ائتلاف ضدتروریسم که در افغانستان حضور داشتند، در آن سهیم نبودند.

گزارش جمهوری‌خواهان به‌شدت از دولت بایدن انتقاد می‌کند و تمام تقصیرها را به تصمیم‌های این دولت نسبت می‌دهد. همچنین تلاش می‌کند کامالا هریس، نامزد دموکرات‌ها برای ریاست‌جمهوری، را نیز در این اتهام‌ها دخیل کند و به دولت کنونی به‌عنوان «دولت بایدن‌ــ‌هریس» اشاره می‌کند. در این گزارش که بیش از ۳۵۰ صفحه‌ دارد، جمهوری‌خواهان ادعا می‌کند: «دولت بایدن‌ــ‌هریس در هر مرحله از خروج تا پایان عملیات مردم آمریکا را فریب داد و در برخی موارد مستقیم دروغ گفت.»

گزارش جمهوری‌خواهان شامل ۲۳ توصیه از جمله تصویب قطعنامه‌هایی در محکومیت رئیس‌جمهوری جو بایدن، کامالا هریس و دیگر اعضای کلیدی تیم امنیت ملی است که قرار است اعضای جمهوری‌خواه کنگره آن‌ها را دنبال کنند. جمهوری‌خواهان همچنین توصیه کرده‌اند که شهادت شاهدان حادثه مرگبار ۲۶ اوت ۲۰۲۱ در فرودگاه کابل که به کشته شدن ۱۳ سرباز آمریکایی و نزدیک به ۲۰۰ شهروند افغانستان منجر شد، در اختیار مردم قرار بگیرد و تحقیقات لازم در این زمینه انجام شود.

دونالد ترامپ، نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات ریاست‌جمهوری‌ آمریکا، نیز هفته گذشته با انتقاد از دولت بایدن دراین‌باره، گفت که در زمینه انفجار مرگبار فرودگاه کابل تحقیقات لازم صورت نگرفته است. اعضای تیم انتخاباتی ترامپ نیز کامالا هریس را به اهمیت ندادن به یافتن سرنخ‌های این حادثه و مجازات افرادی که مسبب آن بودند، متهم کردند.

دونالد ترامپ در سالروز این واقعه ضمن گرامیداشت قربانیان حادثه، تاکید کرد که هیچ کس در دولت بایدن بابت کوتاهی در انجام وظیفه و مسئولیت داشتن در قبال کشته شدن ۱۳ سرباز آمریکایی اخراج نشد. او وعده داد که در نخستین روز بازگشت به کاخ سفید پس از انتخابات، افرادی را که مسئول حادثه مرگبار فرودگاه کابل بودند، برکنار کند.

انتشار گزارش جمهوری‌خواهان در مورد خروج آمریکا از افغانستان که دولت بایدن‌ــ‌هریس را عامل پیامدهای هولناک آن از جمله کشته شدن ۱۳ سرباز آمریکایی، رها شدن شهروندان آمریکایی و متحدان افغان آن‌ها در افغانستان تحت سلطه طالبان و همچنین افتادن تسلیحات و امکانات نظامی آمریکا به دست طالبان می‌داند، واکنش‌ شدید دموکرات‌ها را برانگیخته است. آن‌ها این گزارش را سیاسی می‌دانند، اما مایکل مک‌کال، رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، تاکید می‌کند که این گزارش سیاسی و حزبی نیست، بلکه، «صرفا بازخوانی حقایق و شواهد» است.

مک‌کال گفت: «هدف ما این بود که آنچه را اتفاق افتاد، بازگو کنیم تا بتوانیم مطمئن شویم دیگر هرگز تکرار نخواهد شد. این گزارش در پاسخ به این پرسش است که چه کسی مسئول این فاجعه بود تا سرانجام پس از سه سال بابت آنچه اتفاق افتاد، پاسخگو باشد.»

واکنش وزارت خارجه بایدن: گزارش سیاسی است

متیو میلر، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، در بیانیه‌ای به سی‌ان‌ان گفت: «اینکه کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان به جای کار روی راه‌حل‌های قانونی برای تقویت کشور، از موضوع خروج از افغانستان در رقابت‌های سیاسی استفاده کرده، بسیار ناامید کننده است. آن‌ها با تکیه بر اطلاعات نادرست و ارائه روایت‌های غلط تنها به دنبال آسیب زدن به دولت‌اند.»

 با این حال مایک مک‌کال، رئیس کمیته تحقیق در مورد روند خروج آمریکا از افغانستان، روز یک‌شنبه در گفت‌وگو با سی‌بی‌اس تکرار کرد که اگر نهادهای دخیل در روند خروج از جمله وزارت خارجه مسئولیت‌هایشان را در این زمینه درست انجام می‌داد، فجایعی مانند کشته شدن سربازان آمریکایی اتفاق نمی‌افتاد. او با دفاع از محتوای گزارش گفت آنچه در این گزارش ذکر شده، نتایج تحقیقات گسترده است که عوامل و دلایل شکست آمریکا در خروج از افغانستان و پیامدهای آن را بازتاب می‌دهد.