موضوع همکاری نظامی روسیه و جمهوری اسلامی بار دیگر در کانون توجه جهان قرار گرفته است. این همکاری، که با آغاز جنگ روسیه و اوکراین آشکار شد، اکنون به مرحله‌ای رسیده است که بر امنیت اروپا تاثیرگذار است. جمهوری اسلامی موشک‌های بالستیک را به روسیه فرستاد و حتی مهندسان پهپادها را نیز به شبه‌جزیره کریمه اعزام کرد.

با اینکه این موضوع برای مدتی در حاشیه قرار داشت و درمورد آن صحبتی نمی‌شد، اخیرا ایالات متحده و اروپا آن را به‌شدت محکوم و شرکت هواپیمایی ایران‌ایر را تحریم کردند. این اقدام در حالی صورت گرفت که جمهوری اسلامی می‌کوشد مذاکرات هسته‌ای را ازطریق دولت اصلاحات  ازسر بگیرد.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، با بیان اینکه روسیه از ایران موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد دریافت کرده است و به نظر می‌رسد از آن‌ها در جنگ اوکراین استفاده کند، گفت: «رئیس‌جمهوری جدید ایران و وزیر امورخارجه‌اش بارها گفته‌اند که قصد بازگشت به تعامل با اروپا را دارند تا زمینه لغو تحریم‌ها فراهم شود، اما رفتار اخیر جمهوری اسلامی ایران در تضاد با اظهارات رهبران این کشور است.»

به همین ترتیب، واشینگتن ده‌ها فرد و نهاد مستقر در ایران و روسیه، ازجمله شرکت هواپیمایی ایران‌ایر، را به‌دلیل مشارکت در انتقال تسلیحات ایران به روسیه تحریم کرد. وزارت خزانه‌داری ایالات متحده در بیانیه‌ای مطبوعاتی شرکت هواپیمایی ایران‌ایر را به انتقال سلاح به روسیه متهم کرد. همچنان بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه‌ای مشترک از اعمال تحریم‌ها علیه شرکت‌ هواپیمایی ایران‌ایر خبر دادند و افزودند که گام‌های فوری را برای لغو قراردادهای خدمات هوایی با ایران برخواهند داشت.

جمهوری اسلامی ایران طبق معمول انتقال موشک از ایران به روسیه را رد کرد و نماینده این کشور در سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای اعلام کرد که کشورش از هیچ یک از طرفین جنگ روسیه و اوکراین حمایت نظامی نمی‌کند.

البته همکاری ایران و روسیه در جنگ اوکراین، روسیه را قادر می‌سازد تا، با استفاده از زرادخانه نظامی‌اش برای اهداف دوربرد و کوتاه‌برد، امنیت اروپا را تهدید کند. زمانی که جمهوری اسلامی ایران می‌کوشید کشورهای خاورمیانه را بی‌ثبات کند، آمریکا و تروییکای اروپایی (بریتانیا، فرانسه و آلمان) هیچ تحریم جدیدی علیه جمهوری اسلامی اعمال نکردند، اما اقدام اخیر رژیم ایران که بر امنیت اروپا تاثیرگذار است کشورهای غربی را به اعمال تحریم‌های جدیدی علیه جمهوری اسلامی واداشته است.

برخی از ناظران بر این باورند که اتهامات آمریکا و غرب درمورد انتقال موشک، همراه با اعمال تحریم‌های جدید علیه جمهوری اسلامی، برنامه دولت جدید ایران برای ازسرگیری گفت‌وگو با قدرت‌های غربی را، که برای اقتصاد ایران اهمیت حیاتی دارد، با چالش روبه‌رو می‌کند و باعث می‌شود ایران با محدودیت‌های بیشتری مواجه شود. البته لغو قراردادهای هوایی نه‌تنها مانع پروازهای شرکت هوایی ایران‌ایر به اروپا می‌شود، که پروازهای شرکت‌های غربی به ایران را هم متوقف می‌کند. شکی نیست که چنین اقدامی ایران را به‌شدت منزوی خواهد کرد.

خبر انتقال موشک‌های دوربرد ایران به روسیه در پی انتخاب رئیس‌جمهوری جدید ایران منتشر می‌شود که در کارزار انتخاباتی‌اش بر گشایش روابط با غرب و مذاکره مستقیم با آمریکا و اروپا با هدف لغو تحریم‌ها برای حمایت از اقتصاد ایران، تاکید می‌کرد. افزون برآن، رهبر جمهوری اسلامی برای احیای توافق هسته‌ای به دولت جدید چراغ سبز نشان داد و تعیین عباس عراقچی در مقام وزیر امورخارجه بیانگر گرایش ایران برای ازسرگیری مذاکره با غرب بود.

بنابراین، به‌صراحت می‌توان گفت که در رفتار جمهوری اسلامی تناقض وجود دارد، زیرا تهران در حالی که به دنبال شروع مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای با واشینگتن است، در زمینه همکاری نظامی با روسیه به اقدام تحریک‌آمیزی دست زد که خشم آمریکا و کشورهای اروپایی را برانگیخت.

با این حال، رفتار جمهوری اسلامی در زمینه حمایت نظامی از روسیه در جنگ اوکراین قابل توضیح است، به‌ویژه اینکه این امر از یک سو بیانگر سیاست و دیدگاه رهبر جمهوری اسلامی در خصوص اهمیت همکاری و تحکیم روابط با روسیه است و از سوی دیگر نشان می‌دهد که تسلط سپاه پاسداران بر مسائل مربوط به سیاست خارجی ایران همچنان ادامه دارد. این بدان معنی است که به‌رغم تبلیغات و هیاهویی که مسعود پزشکیان برای ایجاد اصلاحات و تغییر در سیاست خارجی به راه انداخت، بعید است که در رویکرد جمهوری اسلامی تغییر مثبتی ایجاد شود.

همچنان شاید بتوان گفت که انتقال موشک‌های دوربرد ایران به روسیه با اهداف و برنامه‌های دولت مسعود پزشکیان، که قصد بازگشت به مذاکره با غرب و احیای توافق هسته‌ای را دارد، در تضاد نیست، زیرا رهبر جمهوری اسلامی، سپاه پاسداران و دولت پزشکیان بر این باورند که حمایت ایران از روسیه در جنگ اوکراین نفوذ جمهوری اسلامی را در برابر غرب دوچندان می‌کند و باعث می‌شود واشینگتن برای جلوگیری از همکاری جمهوری اسلامی با روسیه به تهران امتیاز بدهد.

برگرفته از ایندیپندنت عربی