خانواده‌های شماری از زندانیان در زندان بگرام به ایندیپندنت فارسی گفتند که در سه ماه اخیر امکان ملاقات با زندانیان محدود شده و خشونت، بدرفتاری، شکنجه روانی و گرسنگی دادن به آنان افزایش یافته است.

خبرنگار ایندیپندنت فارسی با بستگان سه زندانی که در زندان بگرام در شمال کابل نگهداری می‌شوند/ صحبت کرده است و همه آنان گفته‌اند که وضعیت بهداشتی زندان نامناسب و نگران‌کننده است، ملاقات زندانیان با بستگانشان محدود شده است و غذا، آب و داروی کافی در اختیار زندانیان قرار نمی‌گیرد.

 رحیم (نام مستعار) پسرعموی یکی از زندانیان گفت که هر ۴۵ روزیک بار فقط یک‌ نفر از بستگان زندانی می‌‌تواند به ملاقات برود. زمان ملاقات نیز به اختیار خانواده‌ها و بستگان زندانیان نیست، بلکه مسئولان زندان آن را تعیین می‌کنند و زندانیان با خانواده‌هایشان تماس می‌گیرند و زمان ملاقات را به اطلاع آنان می‌رسانند. رحیم  گفت که پسرعمویش به اتهام عضویت در جبهه مقاومت ملی به سه سال زندان محکوم شده است.

طالبان افرادی را در زندان بگرام نگه می‌دارند که به بیش از شش ماه زندان محکوم شده باشد.

براساس اطلاعات منابع مطلع، افرادی که به اتهام عضویت در گروه داعش و جبهه مقاومت ملی افغانستان بازداشت شده‌اند به دو تا ۱۷ سال حبس محکوم شده‌اند. همچنین شماری از نظامیان دولت پیشین افغانستان در هفته‌های اخیر از زندان پلچرخی و دیگر زندان‌های طالبان به زندان بگرام منتقل شدند. 

پس از آنکه در اوایل ۲۰۲۲ شکایت از شکنجه و بدرفتاری طالبان با زندانیان در زندان پلچرخی افزایش یافت، مسئولان اداره تنظیم امور زندان‌های طالبان ادعا کردند که با اعمال برخی اصلاحات از شکنجه زندانیان جلوگیری کرده‌اند. همچنین چند نهاد بین‌المللی ازجمله صلیب سرخ، که نیازمندی‌های زندان‌های طالبان را تامین می‌کند، با نظارت بر وضعیت زندان پلچرخی، چرخه شکنجه و بدرفتاری طالبان با زندانیان را کاهش داده است.

بستگان زندانیان بگرام می‌گویند که برخلاف زندان پلچرخی، هیچ‌گونه نظارتی بر وضعیت زندانیان در بگرام وجود ندارد و اعضای طالبان خودسرانه زندانیان را شکنجه بدنی و روانی می‌کنند. یکی از این افراد که اخیرا برای ملاقات با یکی از اعضای خانواده‌اش به زندان بگرام رفته است، با شرط محفوظ ماندن نامش، گفت: «وضعیت زندانیان بی‌حد نگران‌کننده است. زندانیان جبهه مقاومت ملی در یک واحد و زندانیان داعش خراسان در واحد دیگری نگهداری می‌شوند. در سلول‌های زندان حتی فرش وجود ندارد و زندانیان روی سطح سیمانی می‌خوابند. زندانیان به غذا، آب، مواد بهداشتی و دارو به اندازه کافی دسترسی ندارند و چندین زندانی بیمار را دیدم که با خطر مرگ مواجه بودند.»

یک منبع در اداره تنظیم امور زندان‌های رژیم طالبان گفت این نهاد هیچ‌گونه دسترسی به زندان بگرام ندارد، اما زندان پلچرخی زیرمجموعه آن اداره است. اداره استخبارات (اطلاعات) طالبان، که نهادی قدرتمند و مخوف در بدنه رژیم این گروه است، به‌طور مستقل یک مجموعه زندان‌ها را در اختیار دارد که هیچ نهاد داخلی و بین‌المللی به آن‌ها دسترسی ندارد.

زندان بگرام نیز زیرمجموعه اداره استخبارات طالبان است. در سه سال گذشته، ده‌ها تن از زنان معترض، فعالان حقوق بشر، نظامیان دولت پیشین، اعضای جبهه‌های مقاومت و آزادی و اعضای گروه داعش پس از بازداشت به دست طالبان در زندان‌های اداره استخبارات طالبان زندانی شده‌‌اند. شماری از زنان معترض پس از آزادی، از تجاوز جنسی، شکنجه و بدرفتاری در این زندان‌ها گفتند.

نمایی از برج‌های محافظتی زندان بگرام- youtube.com/@Hamayon-afghan

 

زندان بگرام در ۴۰ کیلومتری شمال کابل و در شهرستان بگرام استان پروان قرار دارد. این زندان که به گوانتانامو افغانستان مشهور است، در سال ۲۰۰۲ و پس از فروپاشی حکومت نخست طالبان و تشکیل دولت جدید با حمایت آمریکا در افغانستان تاسیس شد. آن تا سال ۲۰۱۳ تحت کنترل نیروهای آمریکایی بود و پس از انتقادهای حامد کرزی از تبدیل‌شدنش به «کارخانه طالب‌سازی»، مسئولیت این زندان به دولت وقت افغانستان واگذار شد. زندان بگرام در محوطه پایگاه هوایی بگرام قرار دارد و ارتش آمریکا آن را با تجهیزات مدرن و پیشرفته ساخته است.

پس از آنکه نیروهای آمریکایی پایگاه هوایی بگرام را در ژوئن ۲۰۲۱ تخلیه کردند، زندانیان از زندان بگرام به دیگر زندان‌ها، ازجمله زندان پلچرخی، منتقل شدند. در زندان بگرام اعضای طالبان، داعش، القاعده و دیگر گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامی نگهداری می‌شدند.

با فروپاشی دولت جمهوری و بازگشت طالبان به قدرت، زندان بگرام برای مدتی خالی بود، اما پس از چند ماه، اداره استخبارات طالبان مسئولیت زندان بگرام را برعهده گرفت و افرادی را که به اتهام عضویت در جبهه مقاومت ملی و داعش خراسان بازداشت می‌کرد، به این زندان منتقل کرد. براساس اطلاعات منابع مطلع، شمار افرادی که تا اوایل سال ۱۴۰۳ در زندان بگرام نگهداری می‌شدند اندک بود، اما پس از ترمیم بخش‌های آسیب‌دیده سلول‌ها و همچنین فعال‌سازی بخش‌های امنیتی آن، اعضای داعش خراسان و جبهه مقاومت ملی، که حکم دادگاه طالبان درمورد آنان صادر شده است، به این زندان منتقل شدند. 

زمان دقیق انتقال زندانیان جبهه مقاومت ملی و داعش خراسان به زندان بگرام مشخص نیست، اما خانواده‌های برخی از این زندانیان می‌گویند که در سه ماه گذشته و پس از چند هفته بی‌اطلاعی از وضعیت زندانیان، با آنان تماس گرفته‌اند و گفته‌اند که بستگان زندانی آنان از زندان پلچرخی و دیگر زندان‌ها به بگرام منتقل شده‌اند.

مولوی محمد یوسف مستری، رئیس اداره امور زندان‌های رژیم طالبان، دوم سپتامبر در نشستی خبری در کابل، گفت که زندان بگرام فعال شده است و شماری از زندانیان در آن نگهداری می‌شوند. مستری مشخص نکرد که کدام گروه از زندانیان در بگرام نگهداری می‌شوند. یک روز بعد از این نشست، یک مهاجم داعش خراسان کارمندان دادستانی کل طالبان را هدف قرار داد که در آن دست‌کم ۱۶ تن کشته و شماری مجروح شدند.

داعش خراسان در اطلاعیه‌ای مسئولیت این حمله را برعهده گرفت و گفت حمله را در واکنش به انتقال زندانیان این گروه به زندان بگرام انجام داده است. یک منبع به ایندیپندنت فارسی گفت که حدود هفت هزار نفر به اتهام عضویت در گروه داعش در زندان‌های طالبان به‌سر می‌برند که بیشترشان به زندان بگرام منتقل شده‌اند و شماری دیگر در سایر زندان‌های تحت کنترل اداره استخبارات طالبان نگهداری می‌شوند.

محمد یوسف مستری شمار زندانیان در زندان‌های طالبان را ۱۱هزار نفر، ازجمله یک هزار زن و ۸۰۰ کودک، اعلام کرده بود.