به‌رغم کشته شدن ۵۲ کارگر معدن زغال‌سنگ طبس در روز ۳۱ شهریور امسال، گزارش‌ها حاکی از ادامه فعالیت‌های ناایمن و بدون امکانات کارگران در معادن این منطقه است.

براساس آخرین آمارهای منتشرشده، در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار، ایران در میان کشورهای دنیا رتبه نازل ۱۰۲ را به خود اختصاص داده است. این درحالی است که براساس آمارهای رسمی و دولتی، هرسال بر تعداد کارگران ایرانی که براثر حوادث کاری مانند سقوط از بلندی، ریزش معادن و ساختمان‌ها یا دیگر مشکلات فنی جانشان را از دست می‌دهند افزوده می‌شود.

پس از انفجار مرگبار معدن زغال‌سنگ طبس، که ۵۲ کشته و چندین مجروح به جا گذشت، و به‌رغم وعده‌های پرشمار مسئولان دولتی درباره بهبود وضعیت ایمنی معدن‌کاران و نصب هشداردهنده‌های مرکزی و تهویه‌های قوی، همچنان اوضاع مانند سابق پیش می‌رود و کارگران پس از چند روز تعطیلی دوباره با همان شرایط قبلی مشغول به کارند.

نسرین هزاره مقدم، خبرنگار ایلنا، در این‌باره می‌نویسد: «وقتی کارفرمای معدنجو مکافات کار خود را نمی‌بیند و معدن در همان شرایط سابق بازگشایی می‌شود، کارفرماهای معادن دیگر هم می‌گویند چرا برای ایمنی هزینه کنیم، اشکالی که پیش نمی‌آید، کارگر فوت هم شد کاری با ما ندارند، معدن تعطیل نمی‌شود، چند روز سوگواری است و بعد دوباره واگن‌های حمل ذغال‌سنگ مثل قبل روی ریل می‌افتند.»

همچنین در این گزارش آمده است که، به‌رغم حادثه تلخ اخیر که به‌دلیل نبود امکانات ایمنی رخ داد، «همه چیز مثل قبل است و خبری از سنسور مرکزی، مانیتورینگ و تهویه‌های قوی نیست. چیزی در شرکت معدنجو عوض نشده و احتمال بروز حادثه مرگبار همچنان

بالاست. معدن طبس برقرار است، کارگران، ازجمله آن‌هایی که از آن روز حادثه جان سالم به در برده‌اند، نیز به سر کار بازگشته‌اند و ناچارند که برگردند، چون پیدا کردن یک لقمه نان از اعماق زمین شوخی ندارد.»

این درحالی است که ۱۶ روز پس از انفجار معدن زغال سنگ طبس یک کارگر معدن نیز در شمال دامغان، در پی برخورد با واگن حمل زغال سنگ، جان باخت، تا به نظر برسد وقوع حوادث فاجعه‌باری همچون کشته شدن ۵۲ کارگر در یک حادثه نیز مدیران وزارت کار، دولت و سایر مسئولان جمهوری اسلامی را به افزایش ایمنی شغلی کارگران به‌خصوص معدن‌کاران ترغیب نمی‌کند.

داده‌های رسمی نشان می‌دهند که تنها در شش ماه اخیر، دست‌کم ۱۴ حادثه در معادن مختلف ایران رخ داده که کشته و مجروح شدن حداقل ۸۰ کارگر معدن را در پی داشته است. یکی از کارگران آسیب‌دیده در حادثه اخیر معدن طبس هم درمورد به کار افتادن دوباره این معدن به رسانه‌های ایران گفته است: «همان معدن دوباره راه افتاده و کارگران در همان‌جا مشغول کار هستند. با اینکه هنوز بخشی از کارگران در بستر بیماری هستند، سایر کارگران معدن با همان وضعیت مشغول کارند.»

در گزارش اخیر مجلس شورای اسلامی درباره پرونده معدن طبس، «فقدان نظارت بر نقشه‌های تهویه شرکت زغال‌سنگ معدنجو طبس، شرایط کاری نامناسب شامل عدم رعایت قوانین، استانداردهای ایمنی و قواعد حرفه‌ای، کمبود تجهیزات حفاظتی، ایمنی و آموزش ناکافی، استفاده از ماشین‌آلات قدیمی یا نامناسب، ضعف در عملکرد دستگاه‌های مسئول دارای وظیفه قانونی در امر نظارت بر فعالیت و محیط کار معدن، بی‌توجهی به هشدار کارگران و ارائه نکردن آموزش‌های ایمنی به کارگران معدن» دلایل مرتبط با این حادثه دانسته شده است.

اما ایلنا نوشته است: «آیا این موارد اصلاح شده‌اند؟ آیا این علل ایجابی از میان برداشته شده‌اند که کارگران به سر کار برگشته‌اند؟ پاسخ در اکثر موارد خیر است. زیرا کار، یا بهتر بخوانید بهره‌کشی از کارگران، در اعماق زمین نباید دچار وقفه شود. کار ادامه دارد، کارگران باید توکلت علی‌الله به همان شرایط پرخطر تن بدهند و در اعماق زمین در جست‌وجوی نان باشند.»

با آنکه در لایحه بودجه ۱۴۰۴ به هدف ارتقای ایمنی معادن زغال‌سنگ آمده است که «معادن فاقد شرایط ایمنی لازم به مدت سه ماه تعطیل و کارگران آن‌ها تحت پوشش بیمه بیکاری قرار می‌گیرند» و «بهره‌برداران معادن زغال سنگ موظف‌اند حداکثر ظرف سه ماه از تعطیلی اقدامات لازم برای ارتقای ایمنی معادن را فراهم کنند»، اما حالا در شرکت معدنی معدنجوی طبس نه سه ماه تعطیلی مذکور اتفاق افتاده است و نه بهره‌برداران به ارتقای ایمنی و خرید تجهیزات مورد نیاز موظف شده‌اند.

در همین رابطه ابراهیم رحیمیان، دبیر اجرایی خانه کارگر طبس و فعال کارگری ساکن این شهر، امروز با بیان اینکه اوضاع مثل سابق است و درمورد ایمن‌سازی اقدام جدی صورت نگرفته است، افزود: «ظاهرا با شرکت هنسن مذاکره کرده‌اند تا برای خرید تجهیزات مانند مانیتورینگ و سنسور و تهویه‌ها اقدام کنند، اما خب نیاز به میلیون ها دلار سهمیه ارزی است که تاکنون مهیا نشده است.»

یک فعال کارگری دیگر در طبس هم به ایلنا گفت: «این شیوه درست نیست. درست این است که با کارفرما برخورد شود، شرایطش برای ادامه کار احراز نشود و کار را از او بگیرند. دولت باید اقدامات تنبیهی برای کارفرمای خاطی در نظر بگیرد تا باقی پیمانکاران و بهره‌برداران هم حساب کار دستشان بیاید و بدانند مرگ کارگر تاوان دارد.»

محمد بهمدی، یکی از کارگران آسیب‌دیده در افنجار معدن طبس که با هفت میلیون تومان حقوق ازکارافتادگی تامین اجتماعی زندگی می‌کند، می‌گوید: «کجا رفتند دلسوزان معدن؟ من با هفت میلیون به عنوان سرپرست خانواده چطور هزینه‌های زندگی را تامین کنم؟»