در چند ماه اخیر میان شیعیان و سنی‌های ساکنان منطقه کُرَم پاکستان درگیری‌های مرگباری برسر زمین رخ داده است که تاکنون به کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر از هر دو طرف منجر شده است.
نیویورک تایمز در گزارشی درمورد این درگیری نوشت که دست‌کم ۱۶ نفر در درگیری ۱۲ اکتبر کشته شدند. ساکنان گفتند که از آن زمان، قبایل متخاصم جاده‌ها را مسدود کرده‌اند، که این موضوع به کمبود غذا و دارو منجر شده است. در ماه سپتامبر، درگیری اعضای دو جامعه شیعه و سنی ۴۶ کشته بر جای گذاشت. نبردی یک هفته‌ای در ماه ژوئیه نیز نزدیک به ۵۰ قربانی گرفت و این درگیری‌ها همچنان بدون وجود روزنه‌ای به برقراری صلح ادامه دارد.
این خشونتها نشان‌دهنده محدودیت حضور نیروهای دولتی پاکستان در مناطق مرزی است، منطقه‌ای که ظاهرا آرام به نظر می‌رسد اما تنش‌های مذهبی، قومی و اختلاف‌ها برسر زمین، در آنجا سبب آتش‌افروزی شده است. در منطقه کرم، روستاهای شیعیان و سنی‌ها در کنار هم قرار دارند و زمین‌های کشاورزی ساکنان این روستاها نیز در جوار هم‌اند. پاکستان بیشتر سنی‌مذهب است، اما حدود ۴۵ درصد از جمعیت ۸۰۰ هزار نفری کرم را شیعیان تشکیل می‌دهند که بر منطقه پاراچنار تسلط دارند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
حسین علی ۲۶ ساله، ساکن منطقه کرم و دانشجوی دانشگاه پاراچنار، می‌گوید که درگیری در میان قبایل به مردم این ناحیه تلفات سنگین انسانی و اقتصادی وارد کرده است. او با اشاره به شدت تلفات انسانی گفت: «این مانند جنگ بین دو کشور است، نه اختلاف بین قبایل. مردم بی گناه رنج می برند و دولت اهمیتی نمی‌دهد.»
شیعیان و سنی‌ها اغلب برسر استفاده از زمین‌های کشاورزی و جنگل‌های کرم با هم درگیرند. بسیاری از زمین‌ها در برخی از مناطق مرزی مالکیت مشترک دارند و در گذشته نیز مالک شخصی و قطعی نداشته است. به گفته بزرگان محلی، مالکیت زمین در کرم تا حدودی در دوران استعمار بریتانیا شکل گرفت و قطعی نبودن مالکیت این زمین‌ها به تنش میان قبایل دامن زده است.
در کرم درگیری برسر زمین سابقه طولانی دارد، اما دولت پاکستان موفق به مهار این درگیری‌ها و برقراری نظم عمومی میان قبایل نشده است. هرچند پلیس پاکستان می‌گوید ده‌ها نفر را در ارتباط با درگیری‌ها بازداشت کرده است، اما امکان ازسرگیری تبادل آتش هرلحظه وجود دارد.
سال گذشته، دست‌کم ۲۵ نفر در درگیری برسر زمین در کرم کشته شدند و در یک حادثه هولناک دیگر هفت معلم شیعه در یک مدرسه به قتل رسیدند.
حمید حسین، نماینده کرم در مجلس، در جریان برگزاری تظاهراتی صلح‌آمیز در پاراچنار، به نیورک تایمز گفت: «ناتوانی حکومت برای جلوگیری از تبدیل یک اختلاف ساده برسر زمین به خشونت‌های فرقه‌ای شرم‌آور است.»
تظاهرات در منطقه شیعه‌نشین در کرم- KurramNewsTv/Facebook
این نماینده مجلس افزود: «هنگامی که اختلافات به وجود می‌آید، آشوبگران از بلندگوهای مساجد برای پخش تبلیغات تحریک‌کننده و برای برانگیختن خشونت‌های فرقه‌ای استفاده می‌کنند.»
نیویورک تایمز نوشت که خشونت‌های ریشه‌دار در این منطقه چنان گسترده است که «دفاع از خود به یک شیوه زندگی بدل شده است و بسیاری از مردم در کرم از کوچکی یاد می‌گیرند که چگونه از سلاح‌های سنگین استفاده کنند.»
سابقه درگیری فرقه‌ای در کرم
کرم با استان‌های خوست، پکتیکا و ننگرهار افغانستان هم‌مرز است و شهر پاراچنار، که کرم یکی از واحدهای آن است، تنها ۱۰۰ کیلومتر با کابل، پایتخت افغانستان، فاصله دارد. این منطقه با ترکیب جمعیت سنی و شیعه، از حدود دهه ۱۹۸۰ میلادی شاهد درگیری‌های فرقه‌ای است. تا پیش از سال ۲۰۰۰ میلادی، درگیری‌ها برسر زمین رخ نمی‌داد، اما اختلاف‌های مذهبی و دامن زدن به این اختلاف‌ها به‌واسطه طالبان افغان و مبلغان شیعی جمهوری اسلامی، دامنه درگیری‌ها را کسترش داد.
کارشناسان پاکستانی می‌گویند که در دهه ۱۹۸۰ و با ورود تعداد زیادی از پناهندگان سنی افغان و تشکیل گروه‌های مجاهدین در کرم ترکیب جمعیتی و تعادل فرقه‌ای به‌شکل چشمگیری تغییر کرد.
دکتر نورین، از ساکنان کرم، گفت: «این زمانی بود که مجاهدین افغان یک شاخه نظامی از اسلام سنی را معرفی کردند، در حالی که جمعیت شیعه نیز تحت تاثیر انقلاب ایران رادیکال شدند.»
این امر به افزایش تنش‌ها منجر شد و در دهه ۱۹۸۰ دو دوره خشونت شدید را به دنبال داشت که در آن ده‌ها نفر، که بیشترشان شیعیان بودند، کشته شدند. شیعیان مجبور شدند از شهر سنی‌نشین صده به پاراچنار فرار کنند.
معترضان در کرم خواستار پایان دادن به خشونت‌های فرقه‌ای شدند- KurramNewsTv/Facebook
با ظهور طالبان در افغانستان در اواسط دهه ۱۹۹۰، آن‌ها به هم‌کیشان سنی‌شان در کرم سلاح و نیروی انسانی دادند، که به تشدید درگیری‌ها منجر شد و صدها نفر را به کام مرگ کشاند.
حمله ایالات متحده به افغانستان در سال ۲۰۰۱، امکان تازه‌ای برای درگیری‌ها ایجاد کرد. سنی‌های پاکستانی در مناطق نزدیک به کرم، طالبان و نیروهای فراری القاعده را پناه دادند، اما شیعیان کرم این کار را نکردند و همین به دشمنی این گروه‌ها انجامید.
در سال ۲۰۰۵، پاکستان پناهندگان افغان را از کرم اخراج کرد که باعث شد سنی‌ها نگران تسلط دوباره شیعیان شوند. این امر به درگیری‌های خونینی انجامید که از آوریل ۲۰۰۷ آغاز و درنهایت به اخراج سنی‌ها از پاراچنار منجر شد.
اوایل سال ۲۰۰۸، با ورود تحریک طالبان پاکستان خشونت‌های فرقه‌ای تشدید شد. نبرد مسلحانه ۴۵ روزه کرم را ویران کرد، صدها نفر از شیعیان و سنی‌ها، همراه با شبه‌نظامیان طالبان پاکستانی کشته شدند و چندین روستا به آتش کشیده شد.
درگیری میان شیعیان و سنی‌ها در کرم از ۱۹۸۰ به این سو ادامه دارد و اکنون این درگیری‌ها بیشتر برسر زمین و جنگل‌ها است. ناتوانی دولت پاکستان در مهار این درگیری‌ها باعث نگرانی عمیق رهبران محلی و فعالان اجتماعی شده است. درگیری‌ها میان شیعیان و سنی‌ها در حالی از سر گرفته شده که گروه‌های شبه‌نظامی و تروریستی ازجمله داعش خراسان و تحریک طالبان پاکستان در مناطق مرزی افغانستان فعال‌اند و اگر در درگیری‌های فرقه‌ای مداخله کنند دامنه خشونتها گسترده‌تر خواهد شد.
