ناترازی تولید و مصرف گاز و برق در نتیجه نبود راهکارهای موثر و پایدار به کلافی پیچیده در جمهوری اسلامی تبدیل شده است. اگر در سال‌های قبل، خاموشی‌ها به تابستان و قطع گاز به زمستان محدود بود، حالا دیگر فصل‌های گرم و سرد سال تفاوتی با هم ندارند و بحران کمبود گاز و برق در همه فصل‌ها دردسرآفرین است. در این میان، تنها چیزی که تغییر کرده، رویکرد مسئولان است؛ به این ترتیب که اگر در سال‌های قبل برای جبران ناترازی‌ها مجوز سوزاندن مازوت در صنایع و نیروگاه‌ها را صادر می‌کردند، اکنون خاموشی‌های سازماندهی‌شده را به مردم تحمیل می‌کنند.

هم‌زمان با آغاز دور جدید خاموشی‌ها در ایران، مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم، از بخش خصوصی دعوت کرد برای سرمایه‌گذاری در بخش نیروگاهی وارد میدان شوند. هم‌زمان، طبق تصمیم دولت، بخش خصوصی امکان تعیین تکلیف در زمینه قیمت برق را ندارد. پزشکیان از بخش‌های مختلف دولتی نیز خواست لامپ‌ اتاق‌ها در ادارات را خاموش کنند و کارمندان برای کارهایشان از روشنایی روز استفاده کنند.

برخی رسانه‌های داخلی ایران هم به نقل از منابع دولتی اعلام کردند که خاموشی‌ها در تمام نقاط پایتخت و به شکلی کاملا منظم، در تمام نقاط شمال و جنوب شهر اعمال می‌شود.

دور جدید خاموشی‌ها پس از آن آغاز شد که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان، با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس، از توقف مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها خبر داد و ضمن دستاوردسازی برای دولت چهاردهم نوشت: «می‌توان برای مدتی محدود، خاموشی منظم را جایگزین تولید سم برای عموم شهروندان کرد.»

پس از آن، شورای اطلاع‌رسانی دولت خبر داد که برنامه خاموشی‌های برق بین ساعت‌های ۹ تا ۱۷ اجرا می‌شود و خاموشی‌ها به صورت برنامه‌ریزی‌شده و منظم صورت می‌گیرد.

در خبری دیگر، محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرایی پزشکیان، از مردم خواست که دمای خانه‌ها را کاهش دهند و گاز و برق کمتری مصرف کنند. او وعده داد که مشکل ناترازی گاز و برق سال آینده «اصلاح» می‌شود.

درخواست دولت از مردم برای کاهش دمای خانه‌ها در حالی است که هنوز فصل زمستان و روزهای اوج سرما از راه نرسیده‌اند.

مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی جدید، علت تصمیم دولت برای قطع برق را کاهش ذخایر گازوئیل و نفت‌کوره نیروگاه‌ها در شش ماهه اول ۱۴۰۳ و افزایش ناترازی گاز اعلام کرد. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که ناترازی بحرانی به برق و گاز محدود نیست و بنزین را هم شامل می‌شود.

کمی پیش‌تر نیز وزارت نیرو با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد که ناترازی گاز امسال به حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب خواهد رسید.

به گفته علی نیکبخت، رئیس هیئت‌مدیره انجمن صنفی نیروگاه‌های ایران، خاموشی‌ها و کمبود برق در زمستان علاوه بر افزایش مصرف، به خروج برخی نیروگاه‌ها از مدار نیز مرتبط است. به گفته این فعال صنفی، راهکار مشکل ناترازی، سرمایه‌گذاری ده‌ها میلیارد تومانی و جذب سرمایه است که آن نیز به دلیل مشکلات اقتصادی موجود در ایران غیرممکن به نظر می‌رسد.

بر مبنای گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، مسعود پزشکیان، شامگاه یکشنبه در جلسه‌ای با حضور کارشناسان اقتصادی، از آنان خواست راهکارهایشان را برای حل مسئله ناترازی ارائه دهند. او هم‌زمان با دور جدید خاموشی‌ها در تهران، ادعا کرد که دولتش از وارد کردن شوک به جامعه خودداری می‌کند.

ناترازی برق در ایران در عوامل مختلف اقتصادی، سرمایه‌گذاری و مدیریتی ریشه دارد، اما کارشناسان مهم‌ترین دلیل کمبود برق و بحران انرژی را در فقدان سرمایه‌گذاری کافی و خودداری از به‌روزرسانی شبکه فرسوده می‌دانند. این سرمایه‌گذاری ناکافی و ناتوانی در به‌روزرسانی تجهیزات و شبکه باعث افزایش احتمال خرابی‌ها، قطعی‌ها و هدررفت انرژی می‌شود. با این حال، مقام‌های جمهوری اسلامی در دولت‌های مختلف همواره انگشت اتهام را به سمت مردم می‌گیرند و آنان را به زیاده‌روی در مصرف متهم می‌کنند.