مسعود پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی که در کارزارهای انتخاباتی‌اش قول داده بود هیچ تصمیمی را بدون «رضایت مردم» نمی‌گیرد، سرانجام پس از هفته‌ها زمینه‌چینی، شامگاه دوشنبه دوازدهم آذرماه در یک گفت‌وگوی زنده تلویزیونی ادعا کرد که چاره‌ای جز افزایش قیمت بنزین وجود ندارد.

رئیس دولت چهاردهم در این گفت‌وگوی تلویزیونی در پاسخ به سوالی درباره زمزمه‌های افزایش قیمت بنزین گفت که مایل است «صریح» بگوید اگر مجلس برای واردات، ارز اختصاص ندهد، بنزین گران خواهد شد.

روز سه‌شنبه نیز عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد و امور دارایی از افزایش قیمت بنزین دفاع کرد و گفت که «یک بار برای همیشه باید به سمت اصلاح ناترازی‌ها برویم».

او به کسری شدید بودجه و بی‌پولی دولت نیز اشاره کرد و افزود: «دستمان تنگ شده و یارانه طبقات پایین جامعه را هم نمی‌توانیم بدهیم».

روز سه‌شنبه نمایندگان مجلس در جلسه علنی نوبت دوم امروز و در ادامه بررسی جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۴، در مصوبه‌ای به وزارت نفت اجازه دادند تا نسبت به واردات، خرید و تهاتر فرآورده‌های نفتی اقدام کند. پس از آن نیز سخنگوی کمیسیون تلفیق گفت که با مصوبه مجلس دولت می‌تواند سال آینده تا ۲۰۰ هزار میلیارد تومان بنزین وارد کند، هیچ ارزی از واردات بنزین کاهش نیافته و بنابراین بنزین گران نمی‌شود.

با این حال، محمدباقر قالیباف، در جلسه علنی روز سه‌شنبه از مجلس در موضوع گرانی بنزین سلب مسئولیت کرد و گفت که «اختیار تعیین قیمت بنزین و فرآورده‌های نفتی با دولت است و نمایندگان باید اجازه دهند دولت کار خودش را انجام دهد.»

تایید ضمنی افزایش قیمت بنزین از سوی رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد، بازتاب فراوانی در شبکه‌های اجتماعی داشت و بسیاری از کاربران این نکته را یادآور شدند که دولت می‌تواند کسری بودجه‌اش را با قطع یا دست‌کم کاهش بودجه نهادهای خاص جبران کند.

مقام‌های دولت چهاردهم طی هفته‌های گذشته به‌تناوب ادعا کردند که دولت، برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ندارد. به‌رغم این ادعا، اکنون شواهد نشان می‌دهد که حکومت برای افزایش قیمت بنزین، احتمالا پس از ۲۲ بهمن خیز برداشته است، منتها از مدت‌ها قبل «آماده‌سازی افکار عمومی» به همان شکلی که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت اذعان کرد از مدت‌ها قبل آغاز کرده است.

بر مبنای داده‌های رسمی، در حال حاضر، مصرف روزانه بنزین به طور میانگین حدود ۱۲۰ میلیون لیتر است، در حالی که تولید داخلی تنها حدود ۱۰۲ میلیون لیتر در روز است. به این ترتیب، روانه ناترازی تولید و مصرف به حدود ۱۸ میلیون لیتر در روز می‌رسد. این میزان در فصل‌های پرمصرف، مانند تعطیلات و تابستان، به ۳۰ میلیون لیتر نیز افزایش می‌یابد.

جمهوری اسلامی، برای جبران این ناترازی باید مقادیر قابل‌توجهی بنزین وارد کند. در سال ۱۴۰۲، هزینه واردات بنزین حدود ۲ میلیارد دلار برآورد شد و انتظار می‌رود این رقم در سال‌های آینده افزایش یابد.

هراس از تکرار اعتراضات سراسری آبان ۹۸ که با افزایش ناگهانی قیمت بنزین آغاز شد از یک سو و ناترازی تولید و مصرف بنزین از سوی دیگر اکنون به چالشی جدی برای جمهوری اسلامی تبدیل شده است. پزشکیان، روز بیست‌وششم شهریورماه در نخستین نشست خبری‌اش از این نگرانی پرده برداشت و گفت: «نمی‌شود گفت به این ناترازی دست نزن که صدا بلند می‌شود، به این شکل امکان حل مشکلات وجود نخواهد داشت.»

مخالفان افزایش قیمت بنزین تاکید می‌کنند دولت به جای گران کردن بنزین، باید بهینه‌سازی مصرف سوخت، توسعه حمل‌ونقل عمومی، تولید خودرو باکیفیت و کاهش فساد در حوزه انرژی را در اولویت قرار دهد تا نیازی به افزایش قیمت نباشد.