پس از سرنگونی سریع دولت بشار اسد، رئیسجمهوری سوریه، بسیاری از مردم این کشور، دولتهای منطقه و قدرتهای جهانی درباره آنچه در آینده به وقوع خواهد پیوست، ابراز نگرانی میکنند. در همین حال، ائتلاف شورشیان سوری اعلام کرد که برای انتقال دولت، اولین گامها برداشته شده است.
به گزارش رویترز، شورای امنیت سازمان ملل متحد اواخر وقت دوشنبه پشت درهای بسته تشکیل جلسه داد و دیپلماتها گفتند که هنوز از سرعت سرنگونی اسد طی ۱۲ روز، پس از یک جنگ داخلی ۱۳ ساله، در شوکاند.
واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، پس از تشکیل جلسه به خبرنگاران گفت: «همه، از جمله اعضای شورا، از آنچه در سوریه رخ داد، غافلگیر شدند. بنابراین ما باید منتظر باشیم و ببینیم چه میگذرد و ارزیابی کنیم که وضعیت چگونه پیش خواهد رفت.»
روسیه در حمایت از دولت اسد و کمک به رئیسجمهوری سوریه برای مبارزه با شورشیان نقش مهمی داشت. بشار اسد روز یکشنبه از دمشق به مسکو گریخت و بیش از ۵۰ سال حکومت استبدادی خانواده اسد بر سوریه پایان یافت.
در حالی که دمشق هنوز در حالوهوای جشن پس از سرنگونی اسد است، محمد جلالی، نخستوزیر سوریه، روز دوشنبه موافقت کرد که قدرت را به «دولت نجات» به رهبری شورشیان واگذار کند.
رویترز به نقل از یک منبع آگاه نوشت که احمد الشراع، فرمانده اصلی شورشیان سوری معروف به ابومحمد الجولانی، با جلالی و فیصل مقداد، معاون رئیسجمهوری سوریه، برای گفتوگو درباره دولت انتقالی دیدار کرد. جلالی گفت که اجرایی شدن تحویل دولت ممکن است چند روز طول بکشد.
تلویزیون الجزیره نیز گزارش داد که رهبری دولت انتقالی بر عهده محمد البشیر است که ریاست دولت نجات را بر عهده دارد.
حملات اسرائیل به سوریه
همزمان با آنچه در داخل سوریه میگذرد، اسرائیل یک منطقه حائل در جنوب این کشور را تصرف کرده است؛ اقدامی که مصر، قطر و عربستان سعودی آن را محکوم کردند. عربستان سعودی اعلام کرد که این اقدام «شانس سوریه را برای بازگرداندن امنیت از بین خواهد برد».
منابع امنیتی منطقهای و افسران ارتش سوریه خبر دادهاند که حملات هوایی شدید اسرائیل با دهها هلیکوپتر و جت، علیه تاسیسات نظامی و پایگاههای هوایی سراسر سوریه در طول شب ادامه یافته است و تاسیساتی در دمشق و اطراف آن هم منهدم شدهاند.
به گفته آنان، حدود ۲۰۰ حمله اخیر از داراییهای ارتش سوریه چیزی باقی نگذاشته است.
اسرائیل اعلام کرده که حملات هوایی تا روزها ادامه خواهد داشت و در عین حال به شورای امنیت سازمان ملل تاکید کرد که در درگیریهای داخلی سوریه مداخله نمیکند. این کشور مدعی است که تنها برای حفظ امنیت خود «اقدامهایی محدود و موقت» انجام میدهد.
جنگندههای ارتش اسرائیل شامگاه دوشنبه مواضع نیروی دریایی حکومت بشار اسد را در بندر لاذقیه بمباران کردند. خبرگزاری فرانسه هم صبح سهشنبه از وقوع انفجارهای مهیب در دمشق خبر داد و اعلام کرد که هواپیماهای شناسایی ارتش اسرائیل بر فراز آسمان دمشق و حومه در پروازند.
بنا بر اعلام دیدهبان حقوق بشر سوریه، اسرائیل از روز یکشنبه اهداف نظامی کلیدی در سراسر سوریه را هدف قرار داده است.
واکنش کشورهای جهان
رابرت وود، معاون سفیر ایالات متحده در سازمان ملل در نیویورک، درباره تحولات سوریه گفت: «این لحظهای باورنکردنی برای مردم سوریه است. باید ببینیم آیا حکومتی روی کار میآید که به حقوق و کرامت مردم سوریه احترام بگذارد یا خیر؟»
واشینگتن نیز اعلام کرد که به دنبال راههایی برای تعامل با گروههای شورشی سوری است و برای شروع دیپلماسی غیررسمی، با شرکایش در منطقه از جمله ترکیه، تماس میگیرد.
یک مقام آگاه نیز به رویترز گفت که دیپلماتهای قطری روز دوشنبه با اعضای هیئت تحریرالشام گفتوگو کردند.
در همین حال ادارات دولتی سوریه از آغاز فعالیتشان خبر میدهند. بانکهای سوریه اعلام کردند که از روز سهشنبه کارشان را آغاز خواهند کرد و وزارت نفت نیز از همه کارمندانش خواست روز سهشنبه سر کار حاضر شوند.
جولانی، رهبر شورشیان سوری، وعده داده است که تلاش میکند در نظم جاری سوریه خللی ایجاد نشود. او در عین حال به انتشار تصاویر و اخبار شکنجهها در زندانهای سوریه واکنش نشان داد و با انتشار بیانیهای گفت: «ما فهرستی را منتشر خواهیم کرد که در آن اسامی بالاترین مقامهایی که در شکنجه مردم سوریه دست داشتند، اعلام میشود. به کسانی که درباره افسران ارشد ارتش و بخش امنیتی درگیر در جنایات جنگی اطلاعاتی ارائه کنند، پاداش تعلق خواهد گرفت.»
وزارت دادگستری ایالات متحده نیز روز دوشنبه از صدور کیفرخواست برای دو مقام عالیرتبه سوریه در حکومت سرنگونشده بشار اسد خبر داد. طی این کیفرخواست که روز دوشنبه در دادگاه ناحیه شمالی ایلینوی مطرح شد، دو مقام اطلاعاتی سابق سوریه به دست داشتن در توطئهای برای رفتار ظالمانه و غیرانسانی با زندانیان غیرنظامی، از جمله شهروندان آمریکا، در جریان جنگ داخلی سوریه متهم شدند.
بسیاری از کشورها و همچنین سازمان ملل متحد هیئت تحریرالشام را یک سازمان تروریستی میدانند و اعتبار حاکمیت آن هنوز نامشخص است.
قصی الضحاک، سفیر سوریه در سازمان ملل، طی اظهاراتی گفت: «مردم سوریه مشتاقاند یک کشور با آزادی، برابری، حاکمیت قانون و دموکراسی داشته باشند. ما برای بازسازی کشورمان، بازسازی آنچه ویران شده است و ساختن آینده بهتر، تلاش میکنیم.»