۳۰ سال پس از ظهور طالبان، مرگ خلیل‌الرحمان حقانی، یکی از رهبران این گروه، برای نخستین بار سیلی از پیام‌های همدردی از جانب دشمنان پیشین و دوستان دیرین را به سوی این گروه سرازیر کرد.
خلیل‌الرحمان حقانی، وزیر امور مهاجرین رژیم طالبان که روز چهارشنبه در حمله مهاجم انتحاری داعش خراسان در محل کارش کشته شد، روز پنجشنبه با حضور شماری از چهره‌های کلیدی رژیم طالبان، در زادگاهش پکتیا در شرق افغانستان به خاک سپرده شد. صدها نفر از ساکنان پکتیا و اعضای طالبان در مراسم تشییع جنازه حقانی شرکت کردند و رسانه‌های طالبان حواشی این مراسم را به صورت گسترده بازتاب دادند.
این میزان واکنش به مرگ حقانی که به دست یک عامل انتحاری کشته شد، در حالی که خود سال‌ها مربی و حامی حملات انتحاری بود، برای بسیاری از شهروندان افغانستان غافلگیرکننده بود. به ویژه وقتی که عبدالله عبدالله و حامد کرزی، از رهبران دولت پیشین افغانستان که ۲۰ سال جنگ در برابر طالبان را مدیریت کردند و از چهره‌های دموکرات و مخالف افراطی‌گری به شمار می‌روند، در پیام‌هایشان خلیل‌الرحمان حقانی را «شهید» نامیدند و با خانواده و بازماندگان او ابراز همدردی کردند.
عبدالله عبدالله که در دولت‌های پیشین افغانستان وزیر خارجه، رئیس امور اجرایی دولت و رئیس شورای عالی مصالحه بود، در پیام تسلیتش گفت که «خلیل‌الرحمان حقانی عضو یک خانواده جهادی بانفوذ بود».
حامد کرزی نیز با واژه‌های مشابه، با خانواده حقانی ابراز همدردی و او را «شهید» خطاب کرد.
در همین حال، رسانه‌های داخلی افغانستان هم که در زمان دولت جمهوری از نوشتن صفت «شهید» برای مقام‌های دولتی و نیروهای امنیتی خودداری می‌کردند، از خلیل‌الرحمان حقانی به‌عنوان «شهید» نام بردند. برخی فعالان رسانه‌ای در خارج از افغانستان در شبکه‌های اجتماعی نوشتند که مقام‌های طالبان به مسئولان رسانه‌ها هشدار داده‌اند در صورتی که از ذکر کلمه «شهید» برای کشته‌شدگان این گروه خودداری کنند، با آنان برخورد خواهد شد.
اوایل آذرماه، سازمان ملل متحد در گزارشی در مورد وضعیت آزادی بیان در افغانستان نوشت که مسئولان طالبان محتوای گزارش‌ها و اخبار رسانه‌های داخل افغانستان را پیش از انتشار بررسی می‌کنند و در صورت تایید آن‌ها منتشر می‌شوند.
پیام‌های همدردی القاعده و حماس
یک روز پس از کشته شدن خلیل‌الرحمان حقانی، حماس و القاعده نیز با انتشار پیام‌هایی، با خانواده حقانی ابراز همدردی کردند و اقدام داعش برای قتل او را محکوم کردند.
در پیام القاعده که شاخه این شبکه در شبه‌قاره هند منتشر کرد، آمده است: «متاسفانه خوارج به جای جنگ با صلیبی‌ها و صهیونیست‌ها، با امارت اسلامی، علما و رهبران جهادی در جنگ‌اند.»
القاعده کشته شدن خلیل‌الرحمان حقانی را به سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکه حقانی، و ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، تسلیت گفت. در این پیام، از سراج‌الدین حقانی به‌عنوان «خلیفه صاحب» و از هبت‌الله آخندزاده با لقب «امیرالمومنین» یاد شده است.
القاعده در حالی به صورت علنی با طالبان ابراز همدردی می‌کند که مقام‌های این گروه هرگونه روابط با القاعده را رد می‌کنند. ایمن الظواهری، رهبر پیشین القاعده، ۳۱ ژوییه ۲۰۲۲ در حمله هوایی نیروهای آمریکایی در خانه‌ای متعلق به سراج‌الدین حقانی، در محله مرفه‌نشین وزیر اکبر خان کابل کشته شد. با وجودی که جو بایدن، پس از این حادثه در سخنانی مرگ الظواهری را پیروزی بر القاعده توصیف کرد، سخنگویان طالبان تاکنون حضور و مرگ رهبر پیشین القاعده در کابل را تایید نکرده‌اند.
پیام همدردی شاخه القاعده در شبه‌قاره هند-رسانه‌های اجتماعی
شورای امنیت سازمان ملل متحد سال ۲۰۱۱، خلیل‌الرحمان حقانی را به دلیل تامین مالی شبکه حقانی و روابط نزدیک با القاعده تحریم کرد و وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز او را در فهرست تروریست‌های بین‌المللی تحت تحریم قرار داد. هم‌زمان، برنامه پاداش برای عدالت وزارت خارجه آمریکا برای اطلاعاتی که به بازداشت او منجر شود تا سقف پنج میلیون دلار پاداش تعیین کرد.
وزارت خارجه آمریکا روز پنجشنبه در گزارش سالانه خود درباره تروریسم در سال ۲۰۲۳ اعلام کرد که طالبان همچنان به میزبانی و پناه دادن به اعضای القاعده در افغانستان ادامه می‌دهد. در این گزارش آمده که ایالات متحده همچنان برای به رسمیت شناختن حکومت طالبان هیچ تصمیمی اتخاذ نکرده است. در این گزارش، به این ادعای طالبان که اعضای القاعده قادر به اجرای اقدام‌های تروریستی از خاک افغانستان نیستند، هم اشاره شده است.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
در کنار القاعده، حماس نیز روز پنجشنبه در بیانیه‌ای کشته شدن خلیل‌الرحمان حقانی را محکوم کرد و با بازماندگان او و گروه طالبان ابراز همدردی کرد.
تحریک طالبان پاکستان در بیانیه‌ای به مرگ حقانی واکنش نشان داد و اقدام داعش خراسان را در حمله این چهره معروف خانواده حقانی محکوم کرد.
خلیل‌الرحمان حقانی که بخشی از زندگی خود را در پاکستان سپری کرد، با شبه‌نظامیان فعال در افغانستان و پاکستان روابط وسیعی داشت. در بیانیه شورای امنیت که سال ۲۰۱۱ در مورد افزودن نام حقانی به فهرست تروریست‌های بین‌المللی منتشر شد، نیز آمده است که حقانی در منطقه وزیرستان شمالی پاکستان مستقر است و برای تامین نیازهای مالی طالبان «به کشورهای حوزه خلیج فارس سفر می‌کند و از منابع این کشورها و همچنین منابعی در جنوب و شرق آسیا کمک‌های مالی جمع می‌کند».
براساس این بیانیه، خلیل حقانی به نمایندگی از القاعده در افغانستان فعالیت می‌کرد و «در سال ۲۰۰۲ برای تقویت عناصر القاعده در استان پکتیا در شرق افغانستان، نیرو به آنجا اعزام کرد».
احمد حقانی، جانشین خلیل‌الرحمان حقانی شد
هرچند رهبری شبکه حقانی بر عهده سراج‌الدین حقانی است و قدرت این شبکه در ساختار رژیم طالبان همچنان پابرجا است، مرگ خلیل‌الرحمان حقانی به‌عنوان چهره مورداحترام در این خانواده با نفوذ، مهلک‌ترین ضربه به این گروه از زمان بازگشت طالبان به قدرت است.
مقام‌های طالبان دستار جانشینی را بر سر احمد حقانی گذاشتند-MJalalAf/X
در مراسم تشییع خلیل‌الرحمان حقانی، احمد حقانی، پسر بزرگ خلیل‌الرحمان حقانی، به‌عنوان جانشین پدرش معرفی شد. شماری از اعضای طالبان با انتشار عکس‌هایی از احمد حقانی در ایکس نوشتند که جانشینی پسر به جای پدر، «بر اساس رسوم و آداب پشتونوالی» رایج در پکتیا صورت گرفته است.
محمد جلال، از نزدیکان سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله طالبان و رهبر شبکه حقانی، در این مورد نوشت: «احمد حقانی، پسر بزرگ خلیل‌الرحمان حقانی، برای انجام دادن مسئولیت‌های قبیله‌ای پدرش در پکتیا انتخاب شد.» جلال افزود که احمد حقانی «سال‌ها با سراج‌الدین حقانی همکاری نزدیک داشت».
هنوز مشخص نیست که احمد حقانی کرسی وزارت امور مهاجرین را نیز در اختیار می‌گیرد یا شخص دیگری به این سمت منصوب خواهد شد.
