عربستان سعودی فعالانه در تلاش است تا جایگاه خود را در انقلاب نوظهور کوانتومی بیابد و برنامه‌هایی بلندپروازانه برای بهره‌برداری از فناوری‌های کوانتومی در راستای پیشرفت اقتصادی، ارتقای امنیت ملی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان سعودی دارد.

بر اساس گزارشی که در وب‌سایت مجمع جهانی اقتصاد منتشر شده است، «مرکز انقلاب صنعتی چهارم» عربستان سعودی در چارچوب چشم‌انداز ۲۰۳۰ برای نوآوری در فناوری و تنوع‌بخشی در اقتصاد، پروژه اقتصاد کوانتومی را آغاز کرده است تا زمینه‌ای برای تدوین راهبرد ملی در این حوزه ایجاد کند.

فناوری کوانتومی در عربستان سعودی

فناوری کوانتومی، بر اساس اصول مکانیک کوانتومی، نویدبخش قابلیت‌های تحول‌آفرین در حوزه رایانش، ارتباطات و حسگرها است.

این قابلیت‌ها می‌توانند به پیشرفت‌های چشمگیر در حوزه‌های گوناگون از جمله شبکه‌های ارتباطی امن، کشف مواد پیشرفته، مدل‌سازی اقلیمی بهبودیافته و ساخت داروهای کارآمدتر منجر شوند.

عربستان سعودی با درک این مزایای گسترده، فعالانه در حال ادغام «نقشه‌راه اقتصاد کوانتومی» مجمع جهانی اقتصاد است تا نقشه‌راه ملی جامع کوانتومی‌اش را تدوین کند و جایگاهش را در این حوزه تثبیت کند.

اولویت‌های کوانتومی عربستان سعودی حوزه متعددی را شامل می‌شود از جمله رشد استعدادها، پژوهش و توسعه، نوآوری سخت‌افزاری، تجاری‌سازی و افزایش آگاهی، که نشان‌دهنده رویکردی چندجانبه برای ایجاد یک اکوسیستم کوانتومی قوی است.

ایجاد نیروی کار آماده برای فناوری کوانتومی

ایجاد نیروی کار قوی در حوزه کوانتومی برای پیشرفت تحقیقات و کاربردهای تجاری امروز ضروری است. بسیاری از دانشگاه‌ها و موسسات تحقیقی عربستان سعودی مراکز پژوهشی تاسیس کرده‌اند و برنامه‌های درسی دوره کارشناسی و تحصیلات تکمیلی مرتبط با فناوری کوانتومی طراحی کرده‌اند.

علاوه بر این، طرح‌های ابتکاری مانند هکاتون‌ها (گردهمایی فعالان حوزه برنامه‌نویسی و نرم‌افزار) و همکاری با سازمان‌های فناوری‌محور مهارت‌های عملی را تقویت کرده و جامعه‌ای از علاقه‌مندان به حوزه کوانتوم پرورش داده است.

پژوهش، صنعت و همکاری

عربستان سعودی به موازات این اقدام‌ها بر اهمیت همکاری‌ میان دولت و صنعت در تقویت پژوهش و توسعه متمرکز است. 

این کشور با ایجاد محیطی که تیم‌های پژوهشی بتوانند الگوریتم‌های پیشرفته کوانتومی، اجزای دستگاه‌ها و روش‌های رمزنگاری را آزمایش کنند، در نظر دارد به‌سرعت از ایده به سمت کاربردهای عملی حرکت کند.

در مه ۲۰۲۴، شرکت آرامکو عربستان سعودی و پاسکال توافق‌نامه‌ای برای استقرار اولین رایانه کوانتومی در عربستان سعودی امضا کردند. علاوه بر این، آرامکو با همکاری آی‌بی‌ام در نظر دارد یک مرکز نوآوری برای بررسی پتانسیل محاسبات کوانتومی در بخش انرژی و فراتر از آن ایجاد کند.

نئوم و آرکیت نیز در حال همکاری‌‌اند تا یک بستر امنیت سایبری مبتنی بر کوانتوم‌ بسازند و از شهرهای شناختی آینده‌گرا مقابل تهدیدهای سایبری پیچیده محافظت کنند. 

ادغام فناوری‌های کوانتومی با جامعه

این طرح‌های ابتکاری نشان‌دهنده برنامه‌های بلندپروازانه عربستان سعودی برای قرارگیری در خط مقدم انقلاب کوانتومی است، انقلابی که می‌تواند بخش‌های گوناگون اقتصاد و جامعه این کشور را متحول کند.

علاوه بر این، مرکز انقلاب صنعتی چهارم عربستان سعودی از «چالش کوانتوم برای جامعه» حمایت می‌کند. این چالش به‌دنبال راه‌‌حل‌های نوآورانه مبتنی بر فناوری کوانتومی است تا مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی را رفع کند.

عربستان سعودی با تشویق شرکت‌های نوآفرین، پژوهشگران و کارآفرینان به ارائه کاربردهای کوانتومی تحول‌آفرین، در نظر دارد از این فناوری‌های به‌عنوان محرکی برای توسعه پایدار و تاثیر اجتماعی استفاده کند.

این کشور چند راهبرد برای افزایش آگاهی و تقویت همکاری در این حوزه را در پیش گرفته است. برای مثال، برگزاری روز جهانی کوانتوم ۲۰۲۴ در عربستان سعودی توجه گسترده رسانه‌ها را جلب  و تلاش این کشور در مسیر ایجاد زیربنایی داخلی برای نوآوری‌های کوانتومی را برجسته کرد.