سه سال و نیم پس از بازگشت طالبان به قدرت، افغانستان با یکی از وخیم‌ترین بحران‌های انسانی و اقتصادی در تاریخ معاصر این کشور مواجه است و با گذشت هر روز هشدارها و نگرانی‌ها در این مورد بیشتر می‌شود.
براساس گزارش جدیدی که مجله علمی کتابخانه عمومی علوم سلامت روان (PLOS Mental Health) با همکاری دانشگاه فنی لارنس در ایالات متحده انجام داده است، حدود ۹۰ درصد مردم افغانستان تغذیه مناسب و کافی ندارند، ۸۴ درصد به خدمات درمانی دسترسی ندارند و ۸۵ درصد تحت تهدید خشونت‌آمیزند. این آمار در حالی وخامت اوضاع بشری را در افغانستان نشان می‌دهد که مقام‌های طالبان با ادعای «حرکت به سمت خودکفایی»، همچنان از سازمان ملل متحد می‌خواهند به اعطای کمک‌های بشردوستانه ادامه دهد.
خروج شتاب‌زده نیروهای آمریکایی از افغانستان در اوت ۲۰۲۱ که به سقوط دولت جمهوری در افغانستان و بازگشت طالبان به قدرت انجامید، افغانستان را به ورطه بحران اقتصادی کشاند. هرچند سازمان‌های امدادرسان بین‌المللی در هفته‌های نخست، فعالیتشان را در افغانستان متوقف کردند، با پادرمیانی سازمان ملل متحد، فعالیتشان را دوباره از سر گرفتند و در این مدت، تنها ایالات متحده آمریکا سه میلیارد و ۳۳ میلیون دلار کمک بشردوستانه به کابل فرستاد که آژانس‌های سازمان ملل و نهادهای متعلق به دولت آمریکا آن را در بخش‌های مختلف در افغانستان هزینه کردند.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
گزارش دفتر بازرس ویژه ایالات متحده در امور بازسازی افغانستان (سی‌گار) نشان می‌دهد که آمریکا از اکتبر ۲۰۲۱ تا سپتامبر ۲۰۲۴ بیش از ۲۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار در افغانستان هزینه کرده است، اما بیشتر این مبلغ در خارج از این کشور برای اسکان مجدد افغان‌های گریخته از رژیم طالبان هزینه شده است. با این حال پس از تزریق میلیون‌ها دلار کمک بشردوستانه، برآوردها نشان می‌دهد که نه‌تنها در وضعیت زندگی مردم افغانستان تغییر مثبتی رخ نداده، که فقر، بیکاری و ناامیدی از بهبود شرایط بیشتر هم شده است.
در این گزارش آمده است که بیشتر مردم افغانستان با درآمدی کمتر از یک دلار در روز زندگی می‌کنند. یکی از شرکت‌کنندگان در نظرسنجی گفت: «در افغانستان هیچ شغلی وجود ندارد، تمام مشاغل دولتی به طالبان اختصاص دارد و بخش خصوصی توان جذب نیروی کار را ندارد.»
نتایج این گزارش نشان می‌دهد که در جریان خشونت‌ها و بحران سه سال اخیر در ۷۲ درصد خانواده‌های افغانستان دست‌کم یک عضو به ترک خانه و کشور مجبور شده است. گزارش می‌افزاید: «شرایط روانی و اجتماعی نیز وخیم است؛ مردم از سطح بالای استرس ناشی از فقر و خشونت شکایت دارند.»
این گزارش همچنین به نقض گسترده حقوق زنان و محدودیت‌های شدید بر آزادی‌های آنان اشاره می‌کند. از زمان بازگشت طالبان به قدرت، دفتر ملا هبت‌الله آخندزاده، رهبر طالبان، بیش از ۷۰ فرمان محدودکننده علیه حقوق اساسی زنان و مردان در افغانستان صادر کرده است. براثر این فرمان‌ها، زنان از حق تحصیل و اشتغال و حتی دسترسی به خدمات بهداشتی محروم‌اند و مردان نیز در زمینه پوشش و فعالیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حق انتخاب ندارند.
این پژوهش همچنین نشان می‌دهد که طالبان نه‌تنها نتوانسته‌اند ساختارهای اقتصادی پایدار ایجاد کنند، که شرایط را برای بیشتر مردم افغانستان به‌ویژه زنان و کودکان سخت‌تر کرده‌اند. این بحران، در حالی که رژیم طالبان به دلیل نقض گسترده حقوق بشر و خودداری از تشکیل دولت فراگیر به مشروعیت بین‌المللی دست نیافته است، میلیون‌ها افغان را درگیر کرده و چشم‌انداز روشنی برای آینده کشور مشاهده نمی‌شود. این گزارش یادآور می‌شود که جهان نباید بحران انسانی در افغانستان را فراموش کند، زیرا بی‌توجهی به این وضعیت پیامدهای خطرناکی برای منطقه و جهان به دنبال دارد.
