عباس عراقچی پس از اینکه آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل در بیاینهای از ایران خواست روشن کند به دنبال سلاح هستهای نیست، در پیامی در اکس نوشت، «گستاخانه است که به ایرانیان موعظه کنید یک بار برای همیشه روشن کنند که دست از داشتن سلاح هستهای برمیدارند.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در این پیام، تصویری از متن برجام که ضمیمه قطعنامه ۲۲۳۱ است را منتشر کرد و بند ج از بخش «مقدمه و مفاد عمومی» آن را که میگوید «ایران بار دیگر تاکید میکند که هیچگاه و تحت هیچ شرایطی به دنبال جستجو، تولید و یا به دست آوردن سلاح هستهای نخواهد بود»، پررنگ کرد. عراقچی درحالی با استناد به این بند مدعی شد که «این تعهد دائمی و روشن است» که قطعنامه ۲۲۳۱ که برجام ضمیمه آن است ۹ ماه دیگر براساس بند غروب برجام منقضی میشود و عبور از این تاریخ بدون فعال شدن مکانیسم ماشه برای تهران اهمیت زیادی دارد. همچنین برجام نیز به گفته بسیاری از مقامات و کارشناسان از جمله رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی باتوجه به عبور تهران از تعهدات هستهایاش دیگر وجود خارجی ندارد. از سوی دیگر تا کنون هیچ نهاد و سازمان، مقام یا کارشناس معتبری نتوانسته است ماهیت صلحآمیز فعالیتهای هستهای ایران را تایید کند.
عراقچی درحالی میگوید جمهوری اسلامی به دنبال سلاح هستهای نیست که قبلا تهدید کرده بود در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، بحث در داخل ایران به سمت در اختیار داشتن سلاح هستهای گرایش پیدا خواهد کرد.
عراقچی در این پیام مدعی شد: «تعهد دیرینه ایران به رژیم جهانی عدم اشاعه بر همگان واضح است». او همچنین به امضا پیمان انپیتی (منع اشاعه هستهای) در سال ۱۹۶۷ در زمان شاه فقید اشاره کرد و به فتوای خامنهای درباره تولید نکردن سلاح هستهای استناد کرد که همواره احتمال تغییر آن وجود دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
کمال خرازی، مشاور ارشد علی خامنهای از جمله افرادی است که به وضوح از احتمال تغییر دکترین هستهای ایران صحبت کرده است. او گفته است، «موجودیتمان تهدید شود، دکترین هستهای را تغییر میدهیم.»
با این حال مقامات جمهوری اسلامی پس از پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا بهوضوح مواضع خود را در زمینه فعالیتهای هستهای و حمله به اسرائیل تعدیل کردهاند و اکنون ادعا میکنند که دیپلماسی و مذاکره بهترین راه است.
کاظم غریبآبادی، معاون عراقچی نیز اخیرا گفته است که گفتوگو عقلانیترین راهحل است. همزمان محمدجواد لاریجانی نیز میگوید برای حفظ منافع نظام آمادهایم با شیطان هم مذاکره کنیم.
چرخش مواضع تهران باتوجه به پیشبینی بازگشت فشار حداکثری دولت ترامپ و نگاهی به آبان ۱۴۰۴ و از سر رسیدن بند مهم غروب برجام انجام میشود.
در صورتی که تهران بتواند با کمک الگوی قدیمی ابراز تمایل برای مذاکره و دیپلماسی تا ماه اکتبر زمان بخرد، فرصت فعال شدن مکانیسم ماشه و بازگشت تحریمهای سازمان ملل از بین میرود.
اروپا در اواخر دولت اول ترامپ با اقدامات رئیسجمهوری آمریکا به منظور بازگرداندن پرونده ایران به شورای امنیت مخالفت کرد.
اکنون باتوجه به پیشرفت گسترده فعالیتهای هستهای ایران در دوره چهارساله ریاستجمهوری بایدن، و افزایش ذخایر اورانیوم غنیشده با خلوص بالا، به نظر میرسد که اروپا نیز در مقایسه با دولت اول ترامپ نگرانتر است.