امامعلی رحمان، رئیس‌ جمهوری تاجیکستان، و ایمان‌قلی تاسماگامبیتوف، دبیرکل پیمان امنیت جمعی، بر ضرورت تقویت مرزهای این کشور با افغانستان تاکید کردند. این موضوع در جریان دیدار روز چهارشنبه ۱۰ بهمن (۲۹ ژانویه)، میان این دو مقام مطرح شد.  

خبرگزاری دولتی روسیه «تاس» گزارش داده که دبیرکل پیمان امنیت جمعی اعلام کرده است که تامین امنیت در امتداد مرز افغانستان و تاجیکستان نه‌تنها برای تاجیکستان بلکه برای تمامی کشورهای عضو این سازمان (روسیه، ارمنستان، بلاروس، قزاقستان و قرقیزستان) اهمیت دارد.  

پس از این دیدار، تاسماگامبیتوف اعلام کرد که پیمان امنیت جمعی کار روی یک برنامه پنج‌ساله برای تقویت امنیت مرزی تاجیکستان را آغاز کرده است. او تاکید کرد که در مرحله نخست، برنامه‌ریزی و تامین تجهیزات نظامی ضروری خواهد بود تا امنیت در امتداد مرز تاجیکستان با افغانستان تضمین شود.  

او گفت: «کار عملی آغاز شده و این برنامه برای پنج سال طرح‌ریزی شده است. سال نخست برای اطمینان از اینکه این برنامه در سال‌های بعدی ویژگی‌های ملموسی داشته باشد، تهیه اسلحه و تجهیزات نظامی برای تقویت امنیت مرزی بسیار مهم است.»  

تاجیکستان تنها همسایه افغانستان است که در سه سال و نیم گذشته از تعامل با طالبان خودداری کرده است. امامعلی رحمان، رئیس‌ جمهوری تاجیکستان، تاکید کرده است که تنها در صورتی روابط رسمی با طالبان برقرار خواهد شد که این گروه ممنوعیت تحصیل دختران را لغو کند و یک حکومت فراگیر با حضور تمام اقوام افغانستان تشکیل دهد.  

این سیاست دوشنبه باعث بدبینی طالبان به تاجیکستان شده است. طالبان تاجیکستان را متهم می‌کنند که به مخالفان این گروه، از جمله اعضای ارشد «جبهه مقاومت ملی» پناه داده است. دوشنبه نیز درخواست طالبان برای واگذاری سفارت افغانستان در این کشور را رد کرده است.  

تاجیکستان از زمان بازگشت طالبان به قدرت، بر تقویت و استحکام نوار مرزی خود با افغانستان تمرکز زیادی داشته است و این روند همچنان ادامه دارد.  

روسیه که متحد راهبردی تاجیکستان محسوب می‌شود، در زمینه تامین تجهیزات نظامی و آموزش نیروهای امنیتی تاجیکستان، حمایت‌های گسترده‌ای ارائه کرده است. از زمان سقوط کابل به دست طالبان، نیروهای روسی و تاجیک چندین رزمایش مشترک نظامی در نزدیکی مرز افغانستان برگزار کردند. این رزمایش‌ها پیام روشنی داشتند: دوشنبه تحت حمایت مسکو قرار دارد و از امکانات و ظرفیت‌های نظامی روسیه بهره می‌برد.  

تاجیکستان علاوه بر افزایش تجهیزات نظامی، تعداد پاسگاه‌های مرزی در امتداد مرز را افغانستان افزایش داده و نیروهای بیشتری را برای کنترل این نواحی مستقر کرده است.   

مقام‌های تاجیک نگران‌اند که سناریویی مشابه وضعیت مرزهای افغانستان و پاکستان، در مناطق مرزی افغانستان و تاجیکستان نیز تکرار شود.  

پاکستان در ماه‌های اخیر با موجی از حملات گروه‌های ستیزه‌جو همچون تحریک طالبان پاکستان (تی‌تی‌پی) و ارتش آزادی‌بخش بلوچستان در ایالت‌های بلوچستان و خیبرپختونخوا مواجه بوده است. اسلام‌آباد ادعا می‌کند که طالبان افغانستان به این گروه‌ها پناه داده‌اند و پایگاه‌های آن‌ها در خاک افغانستان فعال‌اند. طالبان این اتهامات را رد کرده‌اند، اما روابط میان دو طرف به‌شدت تیره شده است.  

رژیم طالبان در حال گسترش مدارس دینی در شمال افغانستان است. تحلیلگران هشدار داده‌اند که این سیاست می‌تواند به افزایش افراط‌گرایی و سربازگیری از میان طلبه‌های این مدارس منجر شود.  

طالبان برای اسکان بخشی از مهاجران، از جمله مهاجران وزیرستانی، در مناطق مرزی با کشورهای آسیای میانه برنامه‌‌ریزی می‌کنند. دوشنبه این اقدام را تهدیدی بالقوه برای امنیت خود و منطقه می‌داند.   

رژیم طالبان نمونه‌ای از یک گروه رادیکال اسلامی است که قوانین «شریعت اسلامی» را به‌شکلی سختگیرانه‌ای اجرا می‌کند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که طالبان این پتانسیل را دارند که با گروه‌های افراطی منطقه که به دنبال ایجاد یک حکومت مشابه طالبان‌اند، ارتباط برقرار کنند.  

تاجیکستان سال‌ها است که با رشد گروه‌های افراط‌گرای اسلامی مواجه و از این بابت نگران است. مقام‌های این کشور برای مقابله با افراط‌گرایی مجموعه‌ای از تدابیر سختگیرانه را به اجرا گذاشته‌اند، از جمله ممنوعیت حجاب مشکی به سبک عربی، محدودیت گذاشتن ریش برای مردان، ممنوعیت ورود افراد زیر ۱۸ سال به مساجد. این اقدام‌ها برای کنترل افراط‌گرایی اسلامی و جلوگیری از گسترش ایدئولوژی‌های تندروانه در تاجیکستان اتخاذ شدند.  

در کنار تهدیدهای موجود، برگشت جنگجویان تاجیک که در خاورمیانه تحت پرچم گروه‌های تروریستی جنگیده‌اند، نگرانی دیگری برای دوشنبه‌اند. 

پس از شکست دولت اسلامی (داعش) در سوریه و عراق، برخی از این جنگجویان در حال بازگشت به کشورهایشان از جمله تاجیکستان‌اند. مقام‌های امنیتی هشدار داده‌اند که بازگشت این افراد می‌تواند خطر گسترش تروریسم و افراط‌گرایی در منطقه را افزایش دهد.  

تاجیکستان همچنان بر حفظ سیاست قطع ارتباط با طالبان تاکید دارد و در تلاش است تا امنیت مرزهایش را در برابر تهدیدهای ناشی از افراط‌گرایی و تروریسم تقویت کند.  

همکاری با روسیه، افزایش پایگاه‌های مرزی، مقابله با نفوذ طالبان در منطقه و جلوگیری از گسترش ایدئولوژی‌های افراطی اولویت‌های اساسی سیاست امنیتی تاجیکستان در قبال افغانستان‌اند. با این حال، آینده تنش‌ها میان طالبان و تاجیکستان تا حد زیادی به تحولات امنیتی در افغانستان، سیاست‌های طالبان و واکنش کشورهای منطقه بستگی خواهد داشت.