بررسی آگهی‌ها و تبلیغات مرتبط با زیبایی در فضای مجازی نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر، درباره جراحی‌های زیبایی تغییر رنگ چشم تبلیغات گسترده‌ای منتشر شده است. این تبلیغات بدون ارائه هشدارهای لازم درباره پیامدهای این جراحی‌ها، افراد را به انجام دادن این عمل‌ها ترغیب می‌کنند. جراحی‌هایی مانند ایمپلنت عنبیه، لیزر تغییر رنگ چشم و کاشت رنگدانه به‌عنوان روش‌هایی برای داشتن «چشمانی روشن‌تر» یا «رنگ خاص» معرفی می‌شوند.

در ایران هم تبلیغات این جراحی‌ها در اینستاگرام و تلگرام به‌شدت گسترش یافته است. برخی کلینیک‌های غیرمجاز این جراحی‌ها را با وعده‌هایی مانند «بدون درد» و «دائمی» تبلیغ می‌کنند، در حالی‌ که حتی برخی کلینیک‌های مجاز نیز در نتیجه فقدان نظارت اصولی، این قبیل جراحی‌ها را انجام می‌دهند.

در تبلیغات اینترنتی یکی از این کلینک‌ها، درباره جراحی تغییر رنگ چشم آمده است: «آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا بعضی چشم‌ها اینقدر جذاب‌اند و توجه همه را جلب می‌کنند؟ شاید دلیلش این باشد که چشم‌هایی با رنگ روشن‌تر و مردمک تیره‌تر در گذشته خیلی خاص و جذاب بودند. آن دسته از ستاره‌هایی هم که چشمان روشن دارند، بین مردم محبوبیت بیشتری دارند. پس با عمل دائمی، امن و قابل‌اعتماد کراتوپیگمنتیشن می‌توانید به رنگ چشم دلخواه خود دست یابید.»

بررسی آگهی‌هایی که طی هفته‌های اخیر در فضای مجازی منتشر شده‌ است، نشان می‌دهد که هر جراحی زیبایی تغییر چشم در ایران دست‌کم ۲۵۰ میلیون تومان تمام می‌شود. درباره اینکه چرا این قبیل جراحی‌ها با استقبال طیف‌هایی از جامعه مواجه شده است، اظهارنظرهای مختلفی وجود دارد از جمله تاثیرپذیری و الگوبرداری از چهره‌های مشهور که بیشتر آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی به شهرت رسیده‌اند.

نکته قابل‌توجه و تامل این است که این جراحی‌ها با وجود هزینه‌های بالا و خطرهای متعدد انجام می‌شوند و گزارش‌ها نشان می‌دهد که برخی شهروندان حتی برای انجام دادن این جراحی‌ها به کشورهایی مانند عمان و ترکیه سفر می‌کنند.

این در حالی است که درباره عوارض جدی این جراحی‌ها مانند کوری دائمی، گلوکوم، عفونت‌های شدید و حتی نیاز به تخلیه چشم گزارش‌های بسیاری منتشر شده است.

پیش‌تر روزنامه همشهری به نقل از مسئولان کلینیکی در عمان نوشته بود: «چون این عمل از امسال در ایران غیر قانونی شد، ما آن را در کشور عمان انجام می‌دهیم. در ضمن، دستگاه‌های ما در عمان پیشرفته‌ترند. هزینه عمل هم پنج هزار دلار است. البته اگر مشتری تک‌رنگ انتخاب کند، پنج هزار دلار و اگر رنگ ترکیبی باشد، شش هزار دلار قیمت دارد.»

روش‌های تغییر رنگ چشم

جراحی‌های تغییر رنگ چشم معمولا به سه روش انجام می‌شود:

ایمپلنت عنبیه‌ــ در این روش، یک ایمپلنت سیلیکونی رنگی داخل چشم قرار می‌گیرد. این تکنیک ابتدا برای بیماران دارای نقص بینایی از بدو تولد طراحی شده بود، اما اکنون به‌عنوان یک روش زیبایی تبلیغ می‌شود. بسیاری از کلینیک‌های غیرمجاز این عمل را بدون نظارت پزشکی کافی، انجام می‌دهند.

لیزر تغییر رنگ چشم‌ــ این روش با تخریب ملانین در عنبیه با استفاده از لیزر انجام می‌شود که موجب روشن‌تر شدن رنگ چشم می‌شود. اگرچه در تبلیغات این روش «بی‌خطر» توصیف می‌شود، خطراتی مانند افزایش فشار داخل چشم، آسیب به قرنیه و کاهش بینایی دارد.

کاشت رنگدانه‌ــ در این روش، رنگدانه‌هایی به داخل عنبیه تزریق می‌شوند تا رنگ آن تغییر کند. پزشکان معتقدند که این روش نیز خطرات قابل‌توجهی از جمله عفونت، التهاب و آسیب شدید چشمی دارد.

بسیاری از متخصصان معتقدند که تمامی روش‌های جراحی تغییر رنگ چشم خطرناک‌اند و روش‌های جایگزین ایمن‌تری مانند لنزهای تماسی رنگی تحت نظارت پزشک وجود دارند.

تجربه تلخ یک چهره اینستاگرامی

در کنار تبلیغات گسترده برخی کلینیک‌ها، بسیاری از متخصصان هم به‌طور مداوم درباره عوارض این جراحی‌ها هشدار می‌دهند. برخی رسانه‌ها نیز با انتشار تجربه‌های تلخ افراد، تلاش دارند آگاهی عمومی را افزایش دهند.

برای مثال، وب‌سایت هلت‌لاین تجربه تلخ یک چهره اینستاگرامی به نام برونا را منتشر کرد. او برای تغییر رنگ چشمانش از فندقی به خاکستری روشن به کلمبیا سفر کرد زیرا این جراحی در ایالات متحده تایید نشده است. در نتیجه، برونا ۸۰ درصد بینایی چشم راست و ۵۰ درصد بینایی چشم چپش را برای همیشه از دست داد. او به این رسانه گفت: «قبل از این جراحی، چشمان من کاملا سالم بودند. من خیلی ساده‌لوح بودم.»

پزشکان پس از دو جراحی ترمیمی هم توانستند آسیب‌های وارده به چشم برونا را برطرف کنند. به گفته دکتر رانیا هابش، متخصص چشم‌پزشکی در فلوریدا، تزریق یک صفحه سیلیکونی به چشم می‌تواند باعث مسدود شدن مسیرهای تخلیه مایع داخل چشم شود که در نهایت به افزایش فشار، التهاب و آسیب ساختاری منجر خواهد شد.

دکتر کالین مک‌کانل، استاد چشم‌پزشکی بالینی در دانشگاه کالیفرنیا، نیز معتقد است که این جراحی‌ها ارزش ریسک ندارند. او می‌گوید: «عوارضی مانند التهاب، گلوکوم، آب مروارید و نیاز به پیوند قرنیه از پیامدهای احتمالی این جراحی‌ها هستند. در بدترین حالت، فرد ممکن است دچار عفونت داخلی چشم شود که می‌تواند به از دست دادن کامل چشم منجر شود.»

هشدارهای جهانی درباره جراحی‌های تغییر رنگ چشم

تب جراحی‌های تغییر رنگ چشم به ایران محدود نیست و در بسیاری از کشورهای دنیا نیز مشاهده می‌شود. آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا در اطلاعیه‌ای درباره خطرات این جراحی‌ها هشدار داد و اعلام کرد که جراحی کاشت عنبیه و جراحی لیزر تغییر رنگ چشم، می‌توانند به نابینایی و عوارض جدی منجر شوند. این نهاد پزشکی تاکید کرده است که بیماران باید پیش از تصمیم‌گیری، این خطرات را به دقت بررسی کنند.

طبق اعلام این آکادمی، برخی از عوارض جدی این جراحی‌ها عبارت‌اند از: آسیب به قرنیه که ممکن است باعث کدر شدن، تغییر شکل و نشت مایع شود، حساسیت شدید به نور، التهاب مزمن (یووئیت) و رشد غیرطبیعی عروق خونی در قرنیه، عفونت‌های باکتریایی یا قارچی که می‌توانند به زخم قرنیه و از دست دادن بینایی منجر شوند و توزیع نابرابر رنگدانه در چشم که ظاهر غیرطبیعی و مشکلات بینایی ایجاد می‌کند.

آکادمی چشم‌پزشکی آمریکا تاکید دارد که ایمن‌ترین روش برای تغییر رنگ چشم استفاده از لنزهای تماسی رنگی است. البته این لنزها نیز باید تحت نظارت متخصص سلامت چشم تجویز، فروخته و در چشم گذاشته شوند تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود.