دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده، چهارم فوریه با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائيل، در کاخ سفید دیدار کرد. او، پس از این دیدار، در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک با نتانیاهو با اعلام اینکه ایالات متحده نوار غزه را تصرف خواهد کرد و مالک آن خواهد شد همه را غافلگیر کرد.
ترامپ گفت: «تنها دلیلی که فلسطینیها میخواهند به غزه بازگردند این است که هیچ جایگزینی وجود ندارد. بنابراین، آنها پیوسته در جای دیگری اسکان داده خواهند شد.» دو روز بعد، ترامپ در پیامی در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: «پس از پایان جنگ، اسرائیل نوار غزه را به ایالات متحده تحویل خواهد داد.» او بار دیگر تاکید کرد که برای بازسازی غزه لازم است فلسطینیها به خارج از نوار غزه منتقل شوند.
با این حال، ترامپ اشاره نکرد که آیا فلسطینیهای آواره اجازه بازگشت به غزه را خواهند داشت یا نه. اما مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، گفت که فلسطینیها سرانجام به غزه بازخواهند گشت. چندی بعد، ترامپ برخلاف اظهارات قبلیاش اعلام کرد که به حضور هیچ نیروی آمریکایی در غزه نیاز نیست. همچنان پیت هگزت، وزیر دفاع آمریکا، گفت تا اعزام نیرو به نوار غزه فاصله زیادی داریم.
مقامهای دولت آمریکا مدت زیادی را صرف تفسیر اظهارات ترامپ کردند. مایک والتز، مشاور امنیت ملی، به اتهامات مبنی بر اینکه ترامپ خواستار پاکسازی قومی فلسطینیان در غزه است پاسخ داد و مدعی شد که ترامپ «دیدگاه انساندوستانهای به این موضوع دارد». به همین ترتیب، استیون ویتکاف، فرستاده کاخ سفید به خاورمیانه، با اشاره به اینکه هدف طرح ترامپ حمایت از صلح منطقهای است، اعلام کرد: «صلح در منطقه به معنای زندگی بهتر برای فلسطینیها است و زندگی بهتر لزوما به فضای فیزیکی که امروز در آن زندگی میکنند وابسته نیست.»
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
نهم فوریه، ترامپ تصمیمش درباره غزه را صریحتر بیان کرد و به خبرنگاران گفت: «به خریدن و مالکیت غزه متعهد است و شاید بخشهایی از آن را برای بازسازی به دیگر کشورهای خاورمیانه بدهد.» سپس در مصاحبهای با فاکس نیوز، که در ۱۰ فوریه پخش شد، گفت: «فلسطینیها پس از اسکان مجدد در جاهای دیگر نمیتوانند به غزه بازگردند.»
طرح ترامپ برای بازسازی و توسعه غزه و جابهجایی بیش از دو میلیون فلسطینی، واکنشهای تند و خشم جهان عرب و جامعه جهانی را برانگیخت. عربستان سعودی بیدرنگ به طرح ترامپ پاسخ داد. تقریبا یک ساعت پس از اظهارات ترامپ، در حدود ساعت ۴ بامداد به وقت عربستان سعودی، وزارت امور خارجه عربستان با انتشار بیانیهای در شبکه اکس، تاکید کرد که این کشور «این اظهارات را، که با هدف منحرف کردن توجه از جنایات مداوم اشغالگران اسرائیلی علیه برادران فلسطینی در غزه مطرح شده است، قاطعانه رد میکند.» عربستان سعودی در بیانیهای دیگر افزود: «صلح پایدار تنها از طریق بازگشت به منطق عقل و پذیرش اصل همزیستی مسالمتآمیز در چارچوب راهحل دوکشوری میتواند محقق شود.»
اولین چیزی که درمورد طرح دونالد ترامپ برای غزه میتوان گفت این است که جابهجایی دو میلیون نفر کاری غیراخلاقی و غیرقانونی است. این طرح محرکهای اساسی سیاست فلسطین را نادیده میگیرد. فلسطینیها در چند دهه گذشته نشان دادهاند که از تلاش برای تحقق آرمان فلسطین دست برنمیدارند.
از سوی دیگر، اجرای طرح ترامپ عملا ناممکن است، زیرا عملی شدن این طرح به حمایت بسیاری از کشورهای عربی نیاز دارد که نه با این طرح موافقت میکنند و نه میتوانند چنین کاری انجام دهند. از نظر کشورهای عربی، همکاری در اخراج فلسطینیها از غزه و کمک به انتقال مالکیت نوار غزه به ایالات متحده، خیانت به اندیشه ملیگرایی فلسطینی و عربی است. فشار بینالمللی و نفوذ آمریکا ممکن است سبب کارهای بسیاری شود، اما نمیتواند کشورها را وادارد که از منافع ملیشان دست بکشند.
این طرح، در کوتاهمدت، اجرای مرحله دوم آتشبس و آزادی گروگانها را به خطر میاندازد و احتمال بقای حماس را افزایش میدهد. این در حالی است که بیشتر شهروندان اسرائيل از ادامه توافق آتشبس، که زمینه بازگشت گروگانها را فراهم کرده است، حمایت میکنند.
از سوی دیگر، همه میدانند که جمهوری اسلامی تحولات کنونی منطقه را با دقت بسیار تحت نظر دارد. این در حالی است که در کنفرانس مطبوعاتی ترامپ و نتانیاهو به برنامه هستهای جمهوری اسلامی و فعالیتهای منطقهای آن اشارهای نشد و ترامپ پس از آن از بازگشت دوباره راهبرد فشارحداکثری خبر داد و تاکید کرد که توافق با ایران را بر بمباران این کشور ترجیح میدهد، زیرا دستیابی به توافق خاورمیانه را به سمت صلح و آرامش سوق میدهد. بنابراین هیچ بعید نیست که طرح آمریکا برای تصرف نوار غزه به تقویت موضع جمهوری اسلامی در برابر آمریکا و اسرائيل بینجامد.