جی‌دی ونس، معاون رئیس‌ جمهوری ایالات متحده، روز جمعه ۲۶ بهمن به روسیه هشدار داد که واشنگتن می‌تواند در صورت عدم پذیرش یک توافق صلح مناسب با اوکراین، تحریم‌هایی را علیه مسکو اعمال کند.

او همچنین همزمان با ورود به آلمان جهت شرکت در کنفرانس امنیتی مونیخ، از اروپا خواست هزینه‌های دفاعی خود را افزایش دهد.

موضوع اوکراین و چشم‌انداز مذاکرات صلح، توجه بسیاری از شرکت‌کنندگان در این گردهمایی مهم جهانی را به خود جلب کرده است. به‌ویژه آنکه دونالد ترامپ نیز در تماسی تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و اعلام آغاز مذاکرات برای پایان دادن به جنگ در اوکراین، متحدان آمریکا را غافلگیر کرده است.

ونس پیش از دیدار با مارک روته، دبیرکل جدید ناتو، در آستانه آغاز کنفرانس مونیخ به خبرنگاران گفت: «ما قصد داریم درباره درگیری اوکراین و روسیه و چگونگی دستیابی به یک توافق ازپیش برنامه‌ریزی شده صحبت کنیم.»

ونس که قرار است با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌ جمهوری اوکراین هم دیدار کند، افزود آمریکا می‌تواند در صورت مخالفت پوتین با توافق صلحی که استقلال بلندمدت کی‌یف را تضمین کند، تحریم‌های جدیدی علیه مسکو اعمال کرده و «حتی اقدام نظامی انجام دهد.»

او در مصاحبه‌ای با وال‌استریت ژورنال گفت: «ما ابزارهای اقتصادی خوبی برای اعمال فشار داریم و همچنین ابزارهای نظامی نیز وجود دارند که می‌توانیم علیه پوتین به‌کار ببریم. گزینه‌های مختلفی مطرح هستند، اما برای ما مهم است که اوکراین استقلال و حاکمیت خود را حفظ کند.»

تماس تلفنی ترامپ با پوتین، نگرانی‌هایی را میان دولت‌های اروپایی ایجاد کرده است؛ مبنی بر اینکه ممکن است آن‌ها از روند مذاکرات کنار گذاشته شوند و توافقی حاصل شود که بیش از حد به نفع روسیه باشد و امنیت اروپا را به خطر بی‌اندازد.

در همین حال آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان روز جمعه و بار دیگر این نگرانی‌ها را مطرح کرد و هشدار داد: «صلحی ساختگی که بدون در نظر گرفتن اوکراینی‌ها و اروپایی‌ها به دست آید، هیچ ارزشی نخواهد داشت. چنین صلحی امنیت پایدار را نه برای مردم اوکراین، نه برای ما در اروپا و نه برای ایالات متحده به ارمغان نخواهد آورد.»

سه سال پس از آغاز تهاجم گسترده‌ای که مسکو آن را دفاع در برابر تهدیدهای ناشی از تمایل کی‌یف برای پیوستن به ناتو و اتحادیه اروپا توصیف می‌کند، اکنون حدود ۲۰ درصد از خاک اوکراین تحت کنترل روسیه است. اوکراین و غرب، این اقدام را یک تجاوز امپریالیستی و اشغال سرزمینی می‌دانند.

به گزارش رویترز، مارک روته، دبیرکل ناتو که در کنار ونس در نشست مطبوعاتی مونیخ نشسته بود نیز امروز تاکید کرد که مذاکرات آن‌ها بر چگونگی «تقویت حداکثری اوکراین در آستانه مذاکرات صلح» متمرکز خواهد بود. روته تصریح کرد: «باید صلحی پایدار برقرار شود و تضمین کند که پوتین دیگر هرگز چنین اقدامی را تکرار نکند.»

فشار بر اروپا

پیش از آغاز کنفرانس امنیتی مونیخ که یک گردهمایی سالانه با حضور رهبران سیاسی، مقامات نظامی و دیپلمات‌ها در آلمان است، جی‌دی ونس همچنین بار دیگر خواسته دونالد ترامپ، مبنی بر اینکه اروپا باید نقش بیشتری در تامین امنیت خود ایفا کند را تکرار کرد.

ونس در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت: «ما معتقدیم بخش بزرگی از موضوع این است که ناتو باید نقش بیشتری در تقسیم بار دفاعی در اروپا ایفا کند تا ایالات متحده بتواند بر چالش‌های خود در شرق آسیا تمرکز کند.» سخنانی که به‌طور واضح اشاره به درگیری‌های ایالات متحده با چین دارد.

دبیرکل ناتو نیز با تایید اظهارات ونس گفت «او کاملا درست می‌گوید» و تاکید کرد که اروپا باید اقدامات بیشتری برای دفاع از خود انجام دهد. روته افزود: «ما باید در این زمینه بالغ‌تر شویم و هزینه‌های دفاعی خود را به میزان قابل توجهی افزایش دهیم.»

پایان جنگ؟

ترامپ روز چهارشنبه اعلام کرد که با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه یک «تماس تلفنی بسیار سازنده» داشته و توضیح داد که آنان توافق کرده‌اند تا مذاکرات برای پایان جنگ را «بلافاصله» آغاز کنند. او سپس ولودیمیر زلنسکی را در جریان این گفت‌وگو قرار داد.

زلنسکی در اظهارات عمومی خود نسبت به تماس ترامپ با پوتین واکنش ملایمی نشان داده، اما در عین حال به رهبران جهان هشدار داده است که نباید به ادعاهای پوتین درباره تمایل به پایان جنگ اعتماد کنند.

در واکنش به این سخنان، پیت هگست، وزیر دفاع ایالات متحده، روز جمعه اعلام کرد که برای مذاکره با پوتین با هدف پایان دادن به جنگ تقریبا سه‌ساله اوکراین نیازی به اعتماد داشتن نسبت به پوتین نیست. هنگامی که در ورشو از او پرسیده شد که آیا به پوتین برای پایبندی به هرگونه توافق احتمالی اعتماد دارد، هگست به خبرنگاران گفت: «برای مذاکره با کسی، لازم نیست به او اعتماد داشته باشید.»

طبق اعلام یک منبع موثق در هیئت اوکراینی حاضر در مونیخ به رویترز، دیدار زلنسکی با ونس و مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا که قرار بود صبح امروز برگزار شود، به ساعت ۵ بعدازظهر به وقت گرینویچ موکول شده است.

تماس ترامپ با پوتین و لحن مثبت او در توصیف این گفت‌وگو، تغییری آشکار در سیاست چندین ساله آمریکا ایجاد کرده است؛ سیاستی که در دوران دولت بایدن و به‌ویژه از زمان حمله نیروهای روسیه به اوکراین، پوتین را به عنوان یک «مطرود بین‌المللی» در نظر گرفته بود. اما حالا در اتفاقی کاملا متفاوت با سیاست‌های ۴ سال پیش آمریکا، اظهارات وزیر دفاع آمریکا باعث نگرانی بیشتر میان متحدان آمریکا شده است.

او اعلام کرده است که اوکراین باید اهداف جنگی خود، از جمله ادعای بازپس‌گیری مرزهای خود تا قبل از سال ۲۰۱۴، زمانی که روسیه کریمه را به خاک خود ضمیمه کرد و همچنین پیوستن به ناتو را تعدیل کند.

با این حال کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا در گفت‌وگویی تلفنی با زلنسکی تاکید کرده است که «اوکراین به تضمین‌های امنیتی قوی، کمک‌های تسلیحاتی بیشتر و آینده‌ای مستقل نیاز دارد و می‌تواند روی بریتانیا برای حمایت از این مسائل حساب کند.»

مذاکرات احتمالی در مونیخ

ترامپ روز پنجشنبه اعلام کرد که مقامات آمریکایی و روسی، روز جمعه در مونیخ دیدار خواهند کرد و اوکراین نیز به این مذاکرات دعوت شده است، اما کی‌یف گفت انتظار ندارد در این شهر با مقامات روسی مذاکره‌ای داشته باشد.

هیچ مقام روسی به این کنفرانس سه‌ روزه دعوت نشده است، اما این مسئله مانع از برگزاری جلسه‌ای در مکانی دیگر در مونیخ نخواهد شد. وزارت امور خارجه روسیه نیز تایید کرد که هیچ مقام روسی در این کنفرانس حضور نخواهد داشت. در همین حال اوکراین، پیش‌نویس یک توافق معدنی را تکمیل کرده و آن را برای بررسی به ایالات متحده ارائه داده است.

ونس در دوران سناتوری و حضور در مجلس نمایندگان آمریکا، خود نسبت به حمایت آمریکا از اوکراین موضعی شکاکانه و منتقدانه داشت. او در سال ۲۰۲۲ در یک پادکست گفته بود: «واقعا برایم مهم نیست که در اوکراین چه اتفاقی می‌افتد، حالا به هر شکلی که باشد.»