دونالد ترامپ، رئيس‌جمهوری آمریکا، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، قرار است روز جمعه در کاخ سفید دیدار کنند تا توافق مهمی را رسمی کنند که به آمریکا امکان دسترسی به منابع معدنی اوکراین را می‌دهد؛ توافقی که ترامپ آن را «بسیار بزرگ» و «فرصت تریلیون دلاری» خوانده است.
اما این مواد معدنی چه ارزش و کاربردی دارند که به محور مذاکره کی‌یف و واشینگتن تبدیل شده‌اند؟ سرویس جهانی بی‌بی‌سی در مقاله‌ای به این موضوع می‌پردازد.
اوکراین چه مواد معدنی دارد؟
برآوردهای کی‌یف نشان می‌دهد که حدود ۵ درصد از «مواد خام حیاتی» جهان در اوکراین قرار دارد.
این منابع حدود ۱۹ میلیون تن ذخایر اثبات‌شده گرافیت را شامل می‌شود که بنا بر اعلام سازمان زمین‌شناسی اوکراین، این کشور را بین پنج تامین‌کننده جهانی این ماده قرار می‌دهد. گرافیت برای تولید باتری وسایل نقلیه برقی استفاده می‌شود.
اوکراین ۷ درصد از ذخایر تیتانیوم اروپا را در اختیار دارد. این فلز سبک در ساخت هواپیما، نیروگاه‌ها و بسیاری از صنایع دیگر کاربرد دارد.
این کشور همچنین یک‌سوم از کل ذخایر لیتیوم اروپا را در خود جای داده است؛ لیتیوم یکی از اجزای کلیدی باتری‌های امروزی است.
از دیگر مواد معدنی موجود در اوکراین می‌توان به بریلیم و اورانیوم اشاره کرد که هر دو برای سلاح‌های هسته‌ای و راکتورهای هسته‌ای بسیار مهم‌اند.
اوکراین همچنین ذخایر قابل توجهی از مس، سرب، روی، نقره، نیکل، کبالت و منگنز دارد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
علاوه بر این، اوکراین دارای ذخایر مهمی از فلزات نادر خاکی است. این گروه ۱۷ عنصر کمیاب را شامل می‌شود که برای تولید تسلیحات، توربین‌های بادی، تجهیزات الکترونیکی و سایر محصولات مدرن ضروری‌اند.
با این حال، برخی از معادن این ذخایر به تصرف روسیه درآمده‌اند. به گفته یولیا اسویریدنکو، وزیر اقتصاد اوکراین، منابعی به ارزش ۳۵۰ میلیارد دلار در حال حاضر در مناطق اشغال‌شده قرار دارند.
بر اساس ارزیابی که شرکت مشاوره میزان خطر (ریسک) ژئوپلیتیک سکدِو (SecDev) در کانادا در سال ۲۰۲۲ انجام داد، روسیه ۶۳ درصد از معادن زغال‌سنگ اوکراین و همچنین نیمی از ذخایر منگنز، سزیم، تانتالم و فلزات نادر خاکی این کشور را تصرف کرده است.
چرا آمریکا مواد معدنی اوکراین را می‌خواهد؟
مواد معدنی مهم پایه و اساس اقتصاد قرن حاضرند. این مواد برای انرژی‌های تجدیدپذیر، صنایع نظامی و زیرساخت‌های صنعتی حیاتی‌اند و نقشی رو‌به‌رشد در جغرافیای سیاسی و اقتصادی ایفا می‌کنند.
علاوه بر این، آمریکا به‌دنبال توافق بر سر منابع معدنی اوکراین است زیرا می‌خواهد وابستگی‌اش به چین را کاهش دهد. به گزارش گروه سرمایه‌گذاری زمین‌شناسی (Geological Investment Group)، چین ۷۵ درصد از ذخایر فلزات نادر جهان را در اختیار دارد.
در دسامبر گذشته، چین صادرات برخی فلزات نادر به آمریکا را ممنوع کرد، در حالی که سال قبل نیز صادرات این مواد به آمریکا را محدود کرده بود.
چگونه توافق به کی‌یف کمک می‌کند از منابع معدنی‌اش بهره‌برداری کند؟
برخی مفسران پیشنهاد آمریکا را «استعماری» توصیف کرده‌اند، اما کی‌یف به‌دنبال همکاری مشترک برای استخراج منابع است.
بنا بر اعلام مجمع جهانی اقتصاد، اوکراین حدود ۲۰ هزار ذخیره معدنی شامل ۱۱۶ ماده گوناگون دارد، اما تا پیش از تهاجم روسیه در سال ۲۰۲۲، فقط ۱۵ درصد از این ذخایر تحت بهره‌برداری بودند.
برای مثال، ذخایر عظیم لیتیوم اوکراین هنوز تا حد زیادی دست‌نخورده باقی مانده‌اند. همچنین، ذخایر فلزات نادر خاکی در اوکراین تایید شده‌اند، اما به‌دلیل کمبود سرمایه‌گذاری، هنوز هیچ‌یک از آن‌ها استخراج نشده است.
ایرینا سوپرون، مدیر اجرایی گروه سرمایه‌گذاری زمین‌شناسی، با اشاره به فرایند بسیار دشوار و پرهزینه استخراج این منابع معدنی، می‌گوید اگر اوکراین بتواند سرمایه‌گذاران آمریکایی را برای کمک به توسعه منابع طبیعی‌اش جذب کند، این موضوع برای اقتصاد این کشور بسیار سودمند خواهد بود.
او توضیح می‌دهد: «فناوری‌هایی دریافت خواهیم کرد که صنعت معدن ما به‌شدت به آن‌ها نیاز دارد. سرمایه دریافت خواهیم کرد. این به‌معنای فرصت‌های شغلی بیشتر و پرداخت مالیات بیشتر است و از توسعه ذخایر معدنی کسب درآمد خواهیم کرد.»
