دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، در حال حاضر بر برقراری آتش‌بس محدود در اوکراین متمرکز است، و همین حال تلاش می‌کند روند مذاکرات صلح گسترده‌تر بین مسکو و کی‌یف آغاز شود.
به نوشته نشریه هیل، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، آتش‌بس کامل ۳۰ روزه پیشنهادی آمریکا را که اوکراین نیز از آن حمایت کرده بود، رد کرد اما به برقراری آتش‌بسی محدودتر که بر زیرساخت‌های انرژی متمرکز باشد، ابراز تمایل کرد.
پیش‌بینی می‌شود که مقام‌های آمریکایی این هفته به عربستان سعودی بروند، و بر اساس گزارش‌ها، در نظر دارند روز دوشنبه برای بررسی جزئیات، جلسات جداگانه‌ای با هیئت‌های اوکراینی و روسی برگزار کنند.
در ادامه نشریه هیل نگاهی داشته است که هر طرف در این مذاکرات چه می‌خواهد و چرا برنامه‌های ترامپ برای ناتو عاملی پیش‌بینی‌ناپذیر است.
ترامپ چه می‌خواهد؟
هرچند ترامپ در تحقق وعده‌اش مبنی بر پایان جنگ در ۲۴ ساعت ناکام مانده است، اما می‌تواند بگوید که گفت‌وگوها در حال پیشرفت‌اند.
تا این‌جا، راهبرد او بر فشار بر اوکراین از طریق اهرم کمک‌های نظامی و اطلاعاتی برای امتیازدهی متمرکز بوده، و در همین حال برای پوتین بین مشوق‌های اقتصادی و تحریم حق انتخاب گذاشته است.
به نظر می‌رسد معاملات اقتصادی اولویت اصلی ترامپ در مذاکره با هر دو طرف باشد. ترامپ در تماس تلفنی با پوتین تاکید کرد که بهبود روابط بین دو کشور «سود فراوان» از جمله ثبات ژئوپلیتیک به همراه دارد.
ترامپ در حال فشار به اوکراین برای امضای توافق استخراج مواد معدنی است و پس از تماس اخیرش با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین، ایده به‌دست گرفتن مالکیت نیروگاه‌های هسته‌ای اوکراین را مطرح کرد.
گزارش‌ها حاکی از آن است که ترامپ به نیروگاه زاپوریژیا علاقه‌مند است تا پس از جنگ، انرژی مورد نیاز صنعت معدن در اوکراین را تامین کند. او روز جمعه گفت مذاکره بر سر قراردادهایی درباره «تقسیم اراضی» به‌عنوان بخشی از توافق نهایی صلح در جریان است.
پوتین اعلام کرد که چهار منطقه اوکراینی از جمله زاپوریژیا را ضمیمه خاک روسیه کرده است، با وجود اینکه کنترل کامل سرزمینی بر آن‌ها ندارد و این اقدام با مخالفت‌های بین‌المللی مواجه شده است.
بنجامین اشمیت، پژوهشگر ارشد در مرکز سیاست‌گذاری انرژی کلاینمن در دانشگاه پنسیلوانیا، گفت ایده کنترل آمریکا بر این نیروگاه هسته‌ای از به چند دلیل مشکل‌زا است.
او گفت: «پوتین، صریح بگویم، به هیچ‌کدام از این‌ها راضی نخواهد شد، چون اهدافش از جنگ کاملا بر تضعیف حاکمیت اوکراین معطوف بود.»
پوتین چه می‌خواهد؟
در حالی که ترامپ دو طرف را به پای میز مذاکره کشانده است، پوتین از برخی خواسته‌هایش چشم‌پوشی کرده است، از جمله اینکه پوتین و دستیاران ارشدش از مخالفت علنی با عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا دست کشیده‌اند و لحن آن‌ها در مورد اهداف اولیه جنگ یعنی «نازی‌زدایی» در اوکراین تغییر کرده است، عبارتی رمزگونه که هدفش سرنگونی زلنسکی و جایگزینی‌اش با فردی نزدیک‌تر به روسیه بود.
پوتین همچنان با عضویت اوکراین در ناتو، استقرار نیروهای حافظ صلح خارجی، یا بازپس‌گیری رسمی سرزمین‌هایی که روسیه از زمان تهاجم سال ۲۰۱۴ به کریمه اشغال کرده، به‌شدت مخالف است.
اقتصاد روسیه احتمالا یکی از انگیزه‌های اصلی پوتین برای آتش‌بس است. گزارش‌ها حاکی از آن است که حملات اوکراین به تاسیسات نفتی و انرژی تولید نفت روسیه را، دست‌کم به‌طور موقت، ۱۰ درصد کاهش داده است.
و با اینکه روسیه با چرخش به سمت اقتصاد جنگی، توانسته است تحریم‌های آمریکا، اروپا و جامعه جهانی را پشت سر بگذارد، مشخص نیست این راهبرد تا چه زمانی موثر خواهد بود.
زلنسکی چه می‌خواهد؟
پیشنهاد ترامپ برای آتش‌بس محدود در حوزه انرژی و زیرساخت‌ها با تلاش‌های قبلی اوکراین در مذاکرات با روسیه طی سال گذشته هم‌راستا است، از جمله مذاکراتی که قرار بود در اوت سال گذشته درباره آتش‌بس در بخش انرژی و زیرساخت‌های برق برگزار شود، اما با یورش اوکراین به منطقه کورسک در خاک روسیه از مسیر خارج شد.
ترامپ و زلنسکی در تماس تلفنی چهارشنبه هفته گذشته همچنین درباره گسترش آتش‌بس محدود به دریای سیاه گفت‌وگو کردند، که یک گذرگاه آبی حیاتی برای صادرات اوکراین و یکی از کانون‌های درگیری با روسیه است.
زلنسکی مدت‌ها است که اعلام کرده تضمین‌های امنیتی مستمر، که در حالت ایده‌آل آمریکا و ناتو را شامل می‌شود، بخش اساسی هرگونه توافق صلحی است.
اروپا کجا ایستاده است؟
اروپا که از پیش‌بینی‌ناپذیری ترامپ به‌عنوان متحدی نظامی نگران است، در حال تدوین برنامه‌هایی برای تقویت صنایع دفاعی‌اش و کمک به اوکراین است.
با این حال، دشواری هماهنگ‌سازی اروپا در زمینه برنامه‌های کمک به اوکراین در هفته‌ای که گذشت به‌وضوح آشکار شد.
طرح کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای بسته کمک نظامی ۴۳ میلیارد دلاری به اوکراین راه به جایی نبرد و با مخالفت برخی رهبران اروپایی مواجه شد. تلاش برای جمع‌آوری ۵.۴ میلیارد دلار مهمات نیز به نتیجه نرسید.
با وجود این، رهبران نظامی ارشد بیش از ۳۰ کشور پنجشنبه هفته گذشته در انگلستان گرد هم آمدند تا برنامه‌هایی برای تشکیل نیروی حافظ صلح بین‌المللی تدوین کنند که در صورت دستیابی به توافق با روسیه، به اوکراین اعزام شود.
امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه، اعلام کرد که ائتلافی از کشورهای حامی اوکراین قرار است در ۲۷ مارس در پاریس دیدار کنند‌ــ و زلنسکی نیز در این جلسه حضور خواهد داشت.
پیش‌بینی‌ناپذیری ترامپ در ناتو
ترامپ پس از انتشار گزارش‌هایی مبنی بر برنامه‌ریزی برای کنارگیری آمریکا از فرماندهی نظامی ناتو، با مخالفت جمهوری‌خواهان روبه‌رو شده است.
این سمت در تاریخ ۷۵ ساله ناتو همیشه در اختیار فردی آمریکایی بوده است که فرماندهی نیروهای آمریکایی در اروپا و نظارت بر وضعیت هسته‌ای آمریکا در این قاره را بر عهده دارد.
ترامپ از اعضای ناتو که هنوز بودجه دفاعی‌شان را به ۲ درصد تولید ناخالص داخلی نرسانده‌اند، به‌شدت انتقاد می‌کند و به‌طور تلویحی می‌گوید که آمریکا در صورت حمله، از آن‌ها محافظت نخواهد کرد.
میان متحدان و مشاوران ترامپ درباره ناتو شکاف آشکاری وجود دارد.
در حالی که چهره‌های ماگا مانند دونالد ترامپ جونیور و ایلان ماسک از خروج آمریکا از ناتو حمایت کرده‌اند، چهره‌های سنتی‌تر حوزه امنیت ملی مانند مارکو روبیو، وزیر خارجه، و مایک والتز، مشاور امنیت ملی، رویکردی متفاوت دارند.
طرح‌های مربوط به ناتو همچنین ترامپ را در مسیر تقابل با سناتورهای جمهوری‌خواهی قرار می‌دهد که از مشارکت قوی آمریکا در این ائتلاف نظامی حمایت می‌کنند.
ترامپ روز جمعه تا حد زیادی از پاسخ به سوال‌های مربوط به این طرح طفره رفت.
