مهدی تاج، رئیس فدراسیون فوتبال ایران و از فرماندهان پیشین سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، تلاش می‌کند با وساطت جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا، به‌منظور حضور در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۶ در ایالات متحده، برای خود و دست‌کم ۲۰ نفر از همراهانش ویزا بگیرد.

روابط عمومی فدراسیون فوتبال و رسانه‌های وابسته به سپاه پاسداران در روزهای اخیر تایید کرده‌اند که سفارت آمریکا در ارمنستان، تاکنون با اعطای ویزا به فهرست مدنظر مهدی تاج که میان آن‌ها برخی چهره‌های غیرفوتبالی، نظامی و امنیتی نیز حضور دارند، مخالفت کرده است و تلاش‌ها برای جلب رضایت دولت دونالد ترامپ همچنان ادامه دارد.

ابتدا اعلام شد که تاج و هشت نفر دیگر به این سفر خواهند رفت، اما هدایت ممبینی، دبیرکل فدراسیون فوتبال، روز پنجشنبه خبر داد که علاوه بر آن ۹ نفر، قرار است «۱۰ یا ۱۱» نفر دیگر هم برای شرکت در کارگاه‌های آموزشی فیفا به آمریکا سفر کنند و در انتظار دریافت روادیدند.

اطلاعات رسیده به ایندیپندنت فارسی نشان می‌دهد علاوه بر مهدی تاج و امیر قلعه‌نویی، سرمربی تیم ملی فوتبال ایران، دو نماینده از سپاه پاسداران، مهدی ملک‌آباد، رئیس حراست فدراسیون فوتبال و کارمند وزارت اطلاعات، مهدی محمدنبی، نایب‌رئیس فدراسیون فوتبال، هدایت ممبینی، دبیرکل این فدراسیون، مهدی خراطی، چهره امنیتی و رئیس دپارتمان تیم‌های ملی، سیامک قلیچ‌خانی، مشاور رسانه‌ای قلعه‌نویی و دلال نقل‌وانتقالات، سعید الهویی، آنالیزور تیم ملی و امید جمالی، سرپرست دپارتمان روابط بین‌الملل فدراسیون، بخشی از فهرست در انتظار برای دریافت ویزا هستند.

این در حالی است که از طرف هر کشور حاضر در جام جهانی ۲۰۲۶، تنها سه نفر حق دارند به سالن محل برگزاری قرعه‌کشی وارد شوند. مروری بر فهرست شرکت‌کنندگان کشورهای دیگر در سال‌های گذشته نیز نشان می‌دهد معمولا فقط روسای فدراسیون، سرمربی‌ها یا کاپیتان‌ تیم‌ها در این مراسم حضور می‌یابند.

با وجود این، مهدی تاج که به دلیل سوابقش در سپاه پاسداران برای دریافت ویزای آمریکا شانس اندکی دارد، قصد داشت با سوءاستفاده از بودجه عمومی متعلق به مردم ایران، تمامی مدیران فدراسیون، به‌همراه دست‌کم چهار چهره نظامی-امنیتی و یک دلال نقل‌وانتقالات را راهی چنین سفری کند. بر اساس اطلاعات رسیده به ایندیپندنت فارسی، در صورت صدور روادید برای تمامی این افراد، سفر مذکور دست‌کم سه میلیارد تومان برای فدراسیون فوتبال هزینه خواهد داشت و ادعای هدایت ممبینی مبنی بر پرداخت هزینه‌ها از سوی فیفا نیز به‌هیچ عنوان صحت ندارد.

اعتراض تاج به اینفانتینو

پس از اعلام مخالفت آمریکا با اعطای روادید، مهدی تاج اعتراضش را به جیانی اینفانتینو، رئیس فیفا منتقل کرد و امیدوار است با دخالت شخص اول فیفا به ماجرا، این مشکل حل شود. او علاوه بر ریاست فدراسیون فوتبال ایران، سمت نایب‌رئیسی کنفدراسیون فوتبال آسیا را هم برعهده دارد و تلاش می‌کند از این موقعیت برای فشار به فیفا استفاده کند.

با این حال تجربه‌های مشابه نشان می‌دهد دخالت فیفا در چنین مواردی معمولا بی‌نتیجه است، چرا که دولت دونالد ترامپ بر جلوگیری از سفر چهره‌های نظامی‌ــ‌امنیتی به خاک آمریکا حساسیت زیادی دارد. صدور روادید برای رویدادهای مرتبط با جام جهانی نیز به‌طور کامل در اختیار دولت‌های میزبان است و ارتباطی به فیفا ندارد.

فهرست پرهزینه و غیرمعمول

فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی فهرست پرتعداد خود را ابتدا به سفارت آمریکا در ارمنستان ارائه کرد. رسانه‌های ایران نوشتند که مشخص نیست آیا این سفارتخانه با حضور «مهمانان ناخوانده» فوتبال ایران موافقت خواهد کرد یا همان محدودیت‌های سختگیرانه‌ای که برای سفر اخیر هیئت سیاسی دولت مسعود پزشکیان به نیویورک اعمال شد، مشمول مدیران فدراسیون نیز خواهد شد.

این نکته به‌ویژه زمانی اهمیت می‌یابد که بدانیم فدراسیون فوتبال ایران در مرداد ۱۴۰۴ حتی یک نماینده هم برای قرعه‌کشی جام ملت‌های فوتبال زنان به سیدنی اعزام نکرد، اما برای مراسم قرعه‌کشی جام جهانی مردان در آمریکا چنین فهرست بلندبالایی را تدارک دیده است.

مقایسه با کشورهای دیگر هم نشان می‌دهد رویکرد فدراسیون ایران کاملا خارج از عرف است. به‌طور مثال در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر، اسپانیا تنها سه نفر، ژاپن فقط دو نفر، برزیل سه نفر و آلمان نیز سه نفر را اعزام کردند. حتی ازبکستان و اردن که امسال برای نخستین‌بار به جام جهانی صعود کرده‌اند، اعلام کردند فقط رئیس فدراسیون و سرمربی‌شان در مراسم قرعه‌کشی حضور خواهند داشت.

چهره‌های امنیتی

نام برخی از افراد معرفی‌شده برای سفر به آمریکا حساسیت‌های زیادی ایجاد کرده است. مهدی ملک‌آباد، رئیس حراست فدراسیون، طبق قانون از کارکنان وزارت اطلاعات است و حضور او در چنین سفری هیچ توجیه فوتبالی ندارد. منابع خبری به ایندیپندنت فارسی می‌گویند نام او و دو مهمان دیگر از سپاه پاسداران، مستقیما به دستور سازمان اطلاعات سپاه و وزارت اطلاعات در این فهرست قرار گرفته تا کنترل و نظارت بر سایر اعضای هیئت ایرانی را در آمریکا بر عهده داشته باشند، یا احتمالا به اجرای ماموریت‌ برای دستگاه‌های امنیتی نظام ایران در خاک آمریکا مشغول شوند.

برخی خبرنگاران ایرانی مهدی خراطی، رئیس فعلی دپارتمان تیم‌های ملی، را هم به‌عنوان «چهره امنیتی نزدیک به تاج» معرفی کرده‌اند و گفته می‌شود پیش‌تر در ستاد تشریفات ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی فعالیت داشت.

تجربه‌های قبلی و محدودیت‌ها

سابقه دولت آمریکا در برخورد با اعضای سپاه پاسداران و کارکنان وزارت اطلاعات نشان می‌دهد شانس دریافت ویزا برای افرادی مانند مهدی تاج، ملک‌آباد، خراطی و دست‌کم دو چهره نظامی‌ــ‌امنیتی دیگر که نامشان افشا نشده، نزدیک به صفر است. پیش‌تر نیز غفور کارگری، رئیس کمیته پارالمپیک ایران، به دلیل سابقه حضور در سپاه قدس و قرار داشتن در فهرست تحریم‌های حقوق بشری، نتوانست برای همراهی کاروان ایران در المپیک و پارالمپیک وارد فرانسه شود.

لشکرکشی فدراسیون فوتبال ایران برای حضور در مراسمی که عرف بین‌المللی آن نهایتا دو یا سه نماینده از هر کشور است، پرسش‌های جدی درباره انگیزه‌ها و اهداف این سفر ایجاد کرده است. حضور چهره‌های امنیتی و سیاسی در فهرست اعزامی، همراه با هزینه‌های میلیاردی از جیب مردم، نه‌تنها وجهه فوتبال ایران را در عرصه جهانی تضعیف می‌کند، بلکه نشان می‌دهد چگونه ساختار فدراسیون فوتبال در جمهوری اسلامی به ابزاری برای رانت‌‌خواری، نمایش قدرت و استفاده‌های غیرورزشی بدل شده است.